اغاز و انجام

[ویکی فقه] آغاز و انجام (کتاب). «آغاز و انجام»، عنوان شماری از رساله ها و کتاب های کلامی و عرفانی و علمی به زبان فارسی ، نوشته تنی چند از دانشوران ایرانی، بیشتر شیعی، می باشد.
یکی از این دانشوران که ذیل این عنوان اثری پدید آورده، خواجه نصیر الدین طوسی است. اثر او رساله مختصر و فشرده ای در باب مبدا و معاد است که در آن اصول عقاید اسلامی را به روش عرفانی- فلسفی، تاویل کرده است و در طرح و بیان عقاید خویش، تا حدی به فلسفه اسماعیلی و روش باطنی نظر دارد. او، این رساله را به درخواست دوستی عزیز که جویای دانستن احوال آخرت بوده، تالیف کرده و خود، آن را «تذکرة» نامیده است.
ساختار
این کتاب، دارای ۲۰ فصل است و در پایان آن، تعلیقات آیة الله حسن زاده آملی ، مشتمل بر یک مقدمه، مدخل، پیش گفتار و توضیحاتی که مربوط به هر کدام از فصل های بیست گانه کتاب است، ذکر شده است. آغاز و انجام ،
گزارش محتوا
فهرست مطالب مطرح شده در کتاب، عبارت است از: صفت آخرت و ذکر سالکانش و اسباب اعراض مردمان در جهان از آن و آفات آن اعراض؛ اشاره به مبدا و معاد و آمدن از فطرت اولی و رسیدن به آن جا و ذکر شب قدر و روز قیامت ؛ اشاره به هر دو جهان و ذکر مراتب مردم در این جهان و آن جهان؛ اشاره به مکان و زمان آخرت؛ اشاره به حشر خلایق؛ ذکر احوال اصناف خلق در آن جهان و ذکر بهشت و دوزخ ؛ اشاره به صراط ؛ اشاره به صحایف اعمال و کرام الکاتبین و نزول ملائکه و شیاطین به نیکان و بدان؛ اشاره به ثواب و به حساب و طبقات اهل حساب؛ اشاره به وزن اعمال و ذکر میزان ؛ درنوردیدن آسمان ها؛ دمیدن در صور و تبدیل زمین و آسمان ؛ احوال روز رستاخیز و وقوف خلق به عرصات؛ درهای بهشت و دوزخ؛ زبانیه دوزخ ؛ جوی های بهشت؛ خازن بهشت و دوزخ؛ درخت های زقوم و طوبی ؛ حور العین ؛ ثواب و عقاب و عدل . تفصیل پاره ای از مطالب فوق: راه آخرت، آشکار است و پیمودنش آسان، چون مردم از همان جا آمده اند، بنا بر این، آنچه دیدنی یا شنیدنی است، یک بار دیده و شنیده اند، ولی فراموش کرده اند... سبب روی گردانی مردم از آخرت، سه چیز است: ۱. شوائب طبیعت، مانند شهوت و غضب و توابع آن از قبیل حب جاه و مال و غیر آن؛ ۲. وساوس عادت ، مانند تسویلات نفس اماره و... ؛ ۳. نوامیس امثله، مانند تقلید جاهلان عالم نما و... ثواب از فضل خداست و عقاب از عدل او، بدین سبب، «من جاء بالحسنة فله خیر منها و من جاء بالسیئة فلا یجزی الذین عملوا السیئات الا ما کانوا یعملون» «هر کس کار نیکو کند، پاداشش به از آن است و هر کس کار بد کند، بدکاران را جز آنچه می کردند، کیفر ندهند.» ... گفتاری از علامه حسن زاده آملی (در بخش تعلیقات رساله حاضر): «آغاز و انجام»، یکی از مآخذ و مصادر علمی حکمت متعالیه ملا صدراست و در چندین فصل موقف هفتم الهیات اسفار و نیز در اکثر فصول باب یازدهم نفس اسفار، نظر به مطالب این رساله دارد... کیف کان، در این رساله، در واقع سخن از شرح حال انسان ، در هر عالم است جز آن که در فصل دوم و هفدهم و برخی از مواضع دیگر در اثنای سخن، به اختصار و ایجاز از آغاز؛ یعنی مبدا تعالی و آمدن انسان از فطرت اولی اشارتی رفته است، نه بدان نحو که مثلا در مبدا و معاد شیخ رئیس و مولی صدرا از مبدا بحث می شود، لذا سزاوار است که این رساله را یکی از رسائل در معرفت نفس؛ یعنی روان شناسی بشناسیم و بدانیم.
نسخه شناسی
...

[ویکی شیعه] آغاز و انجام (کتاب). آغاز و اَنجام، عنوان شماری از رسالات و کتاب های کلامی و عرفانی و علمی به زبان فارسی است. برخی از مهم ترین کسانی که کتابی با این عنوان دارند عبارتند از: اثیرالدین ابهری (درگذشت حدود۶۶۰ق)، محمد احمدی، ابوالخیر محمد تقی‎ فارسی، کمال الدین کاشی(درگذشت۷۳۰ یا ۷۳۵ق)، عزالدین نسفی و خواجه نصیر الدین طوسی.
رساله‎ مبدأ و معاد ابهری دارای ۲ بخش است.
بخش اول، ۶ فصل بدین ترتیب دارد: