کهنه گرگانج

مختصات: ۴۲°۲۰′ شمالی ۵۹°۰۹′ شرقی / ۴۲٫۳۳۳°شمالی ۵۹٫۱۵۰°شرقی / 42.333; 59.150
نام اظهارشده در فهرست میراث جهانی یونسکو
کُهنه گُرگانج (کُهنه اورگَنج — کُهنه اورنگ) که در گذشته آن را به فارسی گرگانج به عربی جرجانیه و به ترکی اورگنج می نامیدند، نام شهری باستانی در شمال شرقی کشور کنونی ترکمنستان و در جنوب مرز ازبکستان است، که امروزه سی هزار نفر جمعیت دارد.
مردم خوارزم و گرگانج (کهنه گرگانج امروزی) از نژاد ایرانی و زبانشان تا پیش از سدهٔ ۱۳ میلادی زبان خوارزمی از زبان های ایرانی بوده است که به زبان ایرانی سغدی بسیار نزدیک بوده است. پس از سدهٔ ۱۳ میلادی، رفته رفته این زبان با گویش های خاصی از ترکی و فارسی (از زبان های ایرانی) جایگزین می شود.
این شهر در آغاز گرگانج نام داشته است. شهر گرگانج در زمان پادشاهی سلطان محمد خوارزمشاه مرکز سرزمین خوارزم و پایتخت خوارزمشاهیان بود. رود آمودریا از کنار این شهر می گذشت. این شهر بزرگ ترین شهر در سر راه ابریشم بود. یافته های باستان شناسی در این جا نشانه هایی از زمان هخامنشیان به دست می دهد. روزگار زرین این شهر در سده های ۱۲ و ۱۳ میلادی بوده است چه که پس از بخارا این شهر پرآوازه ترین و پرجمعیت ترین شهر آسیای میانه در آن زمان بوده است.