رسائل اصولیه

wikifeqh: حجیت عقل، کاشفیت آن است نه مشرعیت آن. عقل، بر حسب معیارهای خاص خویش، یقین پیدا می کند که آنچه درک نموده، حکم الهی است نه اینکه خود به تشریع حکمی اقدام کند.
عقل، در عرصه هایی همچون تحسین و تقبیح، ملازمات عقلی، تنقیح مناط و تخریج مناط کاربرد دارد. در عرصه تحسین و تقبیح، در مواردی که جزو احکام بدیهی عقل عملی است، حکم عقل به نیکویی یا ناپسندی یک عمل، کاشف از حکم شرعی است. احکامی مانند برائت عقلی، اشتغال به تکلیف در ظرف علم اجمالی، مرجحات باب تزاحم و... بر این اساس به دست می آیند. تنقیح مناط؛ یعنی عدم توجه به خصوصیات و اوصافی که عرف، آنها را در موضوع، دخیل نمی بیند که گاهی از آن، تعبیر به الغاء خصوصیت یا مناسبت حکم و موضوع می شود. حکم عقل، در باب ملازمات، در جایی است که عقل، ملازمه بین دو وجوب یا دو حرمت را که یکی در شرع وارد نشده، می یابد که ملازمه بین نهی از عبادت و فساد آن، از این جمله است. در این میان، تخریج مناط، در نظام اصول فقه شیعه ممنوع است، اما در فقه اهل سنت جایز است.