عدسی

زجاج , عدسة

( صفت ) منسوب به عدس ۱ - عدس جوشیده در آب را گویند که آن را له کرده خورند . یا حلوای عدسی . گونه ای حلوا که با عدس تهیه کنند . ۲ - جسم لاستیکی عدسی شکلی که شفاف و محکم و دارای الیاف باریک و جسم بدون شکلی است که به وسیله یک طبقه سلول های پوششی سنگفرشی پوشیده شده و در عقب مردمک چشم جلو زجاجیه قرار دارد . عدسی در کودکان بیرنگ است ولی از ۳٠ سالگی به بعد قسمت مرکزی آن زرد می گردد . قطر عمودی عدسی ۹ تا ۱٠ میلیمتر و ضخامت مرکز آن ۴ تا ۴ / ۵ میلیمتر است و وزن آن ۲٠ سانتی گرم می باشد . سطح قدامی عدسی محدب و صاف و شعاع انحنای آن ده میلیمتر است که مجاور با مردمک و سطح خلفی عنبیه و زواید مژگانی است و فاصله مرکز این سطح یعنی قطب قدامی عدسی تا خلفی قرنیه ۲ تا ۲ / ۵ میلیمتر است . سطح خلفی عدسی محدب تر از سطح قدامی است و شعاع انحنایش ۶ میلیمتر می باشد . این سطح مجاور زجاجیه است و مرکز آن یعنی قطب خلفی عدسی تا لکه زرد که بر روی شبکیه است ۱۶ میلیمترمی باشد جلیدیه . ۳ - قطعه ای بلورین که یک جانب یا هر دو جانب آن محدب یا مقعر است . و آن را در دوربین و ذره بین و دستگاه عکاسی کار گذارند . توضیح : هر جسم شفاف محدود به دو سطح کروی را عدسی گویند . معمولا جنس عدسیها از شیشه یا بلور است . برای بدست آوردن تصویر واضح از شئ که در بینهایت واقع شده باید صفحه حساس را در کانون عمود بر محور اصلی عدسی ( سطح کانونی ) قرار دارد . بالعکس هر شعاعی که از کانون عدسی بتابد به موازی محور از عدسی خارج میشود . هر شعاع نورانی که از مرکز عدسی میگذرد به موازی خود خارج میشود در حالی که شعاع خروجی فقط اندکی از امتداد اولی جابجا شده است . ولی هر گاه عدسی بسیار نازک باشد تقریبا شعاع ورودی و خروجی برهم منطبق است . هر قدر شئ به کانون نزدیکتر شود تصویر از عدسی دور تر می گردد .

( ~ . ) [ ع - فا. ] ( ص نسب . ) منسوب به عدس ، نوعی خوراکی که در آن عدس را با دسته ای از سبزی های معطر پخته سپس کوبیده و له می کنند و اگر پورة گوشت یا روغن در آن افزایند خوراکی لذیذ گردد.
( ~ . ) [ ع - فا. ] (اِ. ) ۱ - قطعه ای بلور به شکل عدس که یکی از دو سطح آن یا محدب است یا مقعر، این قطعه در دوربین ها و ذره بین ها به کار می رود. ۲ - جسمی عدسی شکل که پشت مردمک چشم و جلو مادة ژلاتین مانند حفرة درونی کره چشم قرار دارد.

عدسی. [ ع َ دَ سی ی ] ( ص نسبی ، اِ ) غذائی است که میپزند :
اگرْت خواب نگیرد ز بهر چاشت شبی
که در تنور نهندت هریسه یا عدسی.|| نزد مهندسان عبارت از سطحی است که دو قوس مختلف التحدب آن را احاطه کرده باشند و هر یک از آن دو قوس بزرگتر از نصف دائره باشد و آن را شلغمی نیز گویند. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ). || عدسیها اجسامی هستند که دارای یک یا دو سطح منحنی باشند. عدسیهای کروی ، سطح آنها از یک قسمت کره درست شده است و آنها یا محدب اند یا مقعر. ( از چشم و بیماریهای آن تألیف باستان ص 5 ). || مرواریدی است که با وجود استدارت سرهای او مساوی باشد. ( جواهرنامه ). || دو دانه از تسبیح که مانند عدس ساخته میشود و در میان رشته سبحه است و دانه ها را به سه قسمت کند.

۱. (زیست شناسی ) جسمی عدسی شکل که در پشت مردمک چشم و جلو زجاجیه قرار دارد.
۲. (فیزیک ) قطعه ای شیشه ای یا پلاستیکی که یک یا دو طرف آن محدب یا مقعر است و در دوربین ها، ریزبین ها، و دستگاه های عکاسی به کار می رود، عدسه.
۳. غذایی که از عدس پخته شده و بلغور تهیه می شود.
* عدسی چشم: (زیست شناسی ) = عدسی

{lens} [عمومی] جسم شفاف محدب یا مقعری که سبب شکست نور شود

لنز