اسماعیل بن علی بن اسحاق بن ابی سهل بن نوبخت معروف به ابوسهل اسماعیل نوبختی یا ابوسهل نوبختی (زاده ۲۳۷ و درگذشته ۳۱۱ هجری قمری) متکلم شیعه دوازده امامی بوده است. وی از بزرگان خاندان نوبختی بوده و در دوره موسوم به غیبت صغری می زیسته و در نشر تشیع دوازده امامی در دوران حیرت تلاش فراوان کرده است.
دانشنامه اعتقادی. تهران: معاونت پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی. ۱۳۸۸. پارامتر |first1= بدون |last1= در Authors list وارد شده است (کمک)
خاندان نوبختی در ویکی شیعه
ابوسهل نوبختی یکی از متفکّران و متکلّمان شیعه در قرن سوم است، که او را در شمار «فلاسفه شیعه» ثبت کرده اند و در سالهای ۲۳۷ تا ۳۱۱ می زیسته است. وی در علوم بسیار تبحُّر داشته، و شاگردان چندی تربیت کرده است. گفته اند: او در فلسفه و کلام، مکتب و روش خاصی داشت که مدت ها پابرجای بود، و زمانی دراز افکار این فیلسوف در مجامع علمی بررسی می شد. گروهی از دانشمندان از مکتب او استفاده ها کردند، و پس از او، در رأس نهضت فکریِ قرن چهارم هجری قرار گرفتند. همچنین شاعر معروف، ابوعُبادَه بُحْتُری، در ثنای او چکامه هایی چند سروده است. از ابوسهل نوبختی، بیش از ۳۰ تألیف، در رشته هایی چند از علوم عقلی و کلامی و تحقیقی برجای مانده است. این عالم، فیلسوف و متفکّر بزرگ، از اصحابِ حسن عسکری بود.
ابو سهل ـ که از پرچمداران مبارزه با کسانی چون شلمغانی (متوفای ۳۲۲ ق) و حلاج (متوفای ۳۰۹ ق) شمرده شده ـ کتابهای فراوانی در دفاع از اصول اعتقادی توحید، نبوت و امامت، و نیز مسایلی چون حدوث عالم، محال بودن رؤیت خداوند، ماهیت انسان و نفی جبر نگاشته است. چند رساله از او نیز به رد دیدگاه های ابن راوندی اختصاص دارد. به گفته ابن حجر عسقلانی (متوفای ۸۵۲ ق) وی کتابی دربارهٔ ملل و نحل نیز داشته که شهرستانی در کتاب مشهور خود از آن بهره گرفته است. متأسفانه امروزه هیچ کدام از این آثار در دست نیست، اما دیدگاه هایی که شیخ مفید به نوبختیان نسبت می دهد ـ و به تأیید یا رد آنها می پردازد ـ می توانند تا حدی از محتوای آثار یاد شده و اعتقادات ابوسهل و خواهرزاده اش (ابو محمد) پرده بردارند. گفتنی است که شیخ صدوق در مقدمه کتاب کمال الدین بخشهایی از کتاب التنبیه فی الامامه (نوشته ابوسهل نوبختی) را آورده است.
در بیماریِ درگذشتِ حسن عسکری، به عیادت آن امام رفته است، و مهدی را در حضور پدر دیده است. ابوسهل شرح این دیدار را به تفضیل نقل کرده است، از جمله گوید: در آن حالِ بیماری، حسن عسگری خواست تا آن کودک را نزد او آورند.
دانشنامه اعتقادی. تهران: معاونت پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی. ۱۳۸۸. پارامتر |first1= بدون |last1= در Authors list وارد شده است (کمک)
خاندان نوبختی در ویکی شیعه
ابوسهل نوبختی یکی از متفکّران و متکلّمان شیعه در قرن سوم است، که او را در شمار «فلاسفه شیعه» ثبت کرده اند و در سالهای ۲۳۷ تا ۳۱۱ می زیسته است. وی در علوم بسیار تبحُّر داشته، و شاگردان چندی تربیت کرده است. گفته اند: او در فلسفه و کلام، مکتب و روش خاصی داشت که مدت ها پابرجای بود، و زمانی دراز افکار این فیلسوف در مجامع علمی بررسی می شد. گروهی از دانشمندان از مکتب او استفاده ها کردند، و پس از او، در رأس نهضت فکریِ قرن چهارم هجری قرار گرفتند. همچنین شاعر معروف، ابوعُبادَه بُحْتُری، در ثنای او چکامه هایی چند سروده است. از ابوسهل نوبختی، بیش از ۳۰ تألیف، در رشته هایی چند از علوم عقلی و کلامی و تحقیقی برجای مانده است. این عالم، فیلسوف و متفکّر بزرگ، از اصحابِ حسن عسکری بود.
ابو سهل ـ که از پرچمداران مبارزه با کسانی چون شلمغانی (متوفای ۳۲۲ ق) و حلاج (متوفای ۳۰۹ ق) شمرده شده ـ کتابهای فراوانی در دفاع از اصول اعتقادی توحید، نبوت و امامت، و نیز مسایلی چون حدوث عالم، محال بودن رؤیت خداوند، ماهیت انسان و نفی جبر نگاشته است. چند رساله از او نیز به رد دیدگاه های ابن راوندی اختصاص دارد. به گفته ابن حجر عسقلانی (متوفای ۸۵۲ ق) وی کتابی دربارهٔ ملل و نحل نیز داشته که شهرستانی در کتاب مشهور خود از آن بهره گرفته است. متأسفانه امروزه هیچ کدام از این آثار در دست نیست، اما دیدگاه هایی که شیخ مفید به نوبختیان نسبت می دهد ـ و به تأیید یا رد آنها می پردازد ـ می توانند تا حدی از محتوای آثار یاد شده و اعتقادات ابوسهل و خواهرزاده اش (ابو محمد) پرده بردارند. گفتنی است که شیخ صدوق در مقدمه کتاب کمال الدین بخشهایی از کتاب التنبیه فی الامامه (نوشته ابوسهل نوبختی) را آورده است.
در بیماریِ درگذشتِ حسن عسکری، به عیادت آن امام رفته است، و مهدی را در حضور پدر دیده است. ابوسهل شرح این دیدار را به تفضیل نقل کرده است، از جمله گوید: در آن حالِ بیماری، حسن عسگری خواست تا آن کودک را نزد او آورند.
wiki: ابوسهل نوبختی