فقه حجاب

[ویکی فقه] آن دسته از مقولات فرهنگی که در نقطه تلاقی اندیشه و احساس قرار دارند، حساسیت و اهمیت بیشتری را به خود اختصاص می دهند. حجاب از این دسته است. امروزه شریان های فرهنگی، اصلی ترین پیوند دهنده های روابط اجتماعی هستند. نقش و جایگاه حجاب در این شریان ها، نقشی ویژه است. کار ویژه حجاب را از آن جا می توان بهتر فهمید که در موارد بسیار، بازخورد آن به عرصه های سیاسی، فرهنگی و حتی بینشی رسوخ یافته است. نقش برجسته و تقریباً بی رقیب حجاب در هویت نمایی و هویت خواهی مسلمانان به ویژه در شرایط فعلی رویارویی فرهنگ ها شاهدی بر این رسوخ یابی است.
اهمیت توجه به مقوله حجاب و بررسی راه کارهای چگونگی برخورد با بی حجابی یا بدحجابی از آن جهت است که جامعه اسلامی نباید در برابر ارزش های خود، نقش جامعه ای فرومانده و ضعیف را بردوش کشد. اگر بپذیریم فرهنگ اسلامی از سرچشمه ای واحد جاری شده است و فرازهایی هماهنگ، تار و پودی پیوسته و شاکله ای به هم تنیده و هدف مند دارد، باید بپذیریم به محض رو به ضعف گذاردن یکی از ارزش ها در جامعه اسلامی یا به تعطیلی گراییدن آن، از حضور و نقش دیگر ارزش ها نیز کاسته می شود. خلأهای ناشی از حضور نداشتن حجاب و مشکلات ناشی از بی حجابی یا بدحجابی را از هیچ راهی نمی توان پر کرد. جامعه ای که از گوهر عفاف ، محروم باشد، رویه های عمومی آن در عرصه فرهنگ به آسیب های کلان دچار خواهد شد. هر چند مجال و ابزار ترویج ضد ارزش ها در دنیا فراخ تر، پر هیاهوتر و کارآمدتر شده است. ولی نباید از یاد برد که ایده معطوف به ارزش ها و انگیزه های متوجه به پاک دامنی و عفاف نیز در ملت اسلامی ایران و بسیاری از ملت های مسلمان ، سطح قابل توجهی از توان مندی، تراکم و صلابت را به خود اختصاص داده است؛ به ویژه آن که امروزه حجاب در ذهن و رفتار پرتکاپوی اقلیت های اسلامی در کشورهای غربی، ادبیاتی پرحرارت و تصویری پر معنا را ارایه می کند، آن هم در شرایطی که این کشورها بیشترین نمونه ها و تجربه های بی حجابی را به نمایش گذاشته اند.امروزه نیز نسل پیش تاخته انقلاب بر اساس این مبنای دینی، فکر خویش را سامان داده اند که انسان ها هر قدر بیش تر بهداشت و سلامت معنوی محیط اجتماعی را تأمین کنند، از موفقیت فراگیرتری در توسعه انسانی با همه ابعاد معنوی و مادی آن برخوردار خواهند شد و زمینه ایجاد یک الگوی اسلامی زندگی را بیش تر فراهم خواهند آورد. وجود چنین وضعیتی برای حجاب ، ما را در نقطه انتخابی تاریخی قرار داده است؛ یا دست شستن از بخشی از فرهنگ و هویت خویش یا پاس داری از آن با تمسک به مؤلفه ها و مجموعه های فرهنگی و البته با یک برنامه ریزی جامع.
تقسیم بندی فعالیت های مطالعاتی درباره حجاب
حجاب، دستوری قرآنی است که وجوب یا ضرورت آن را نمی توان انکار کرد. با این حال، وقتی این موضوع در عرصه اجتماع مطرح گردد، به مسئله ای فرهنگی بدل می شود. با پوشیدن لباس فرهنگی بر تن، روند برخوردارشدن این اصل ضروری قرآنی از ابعاد اجتماعی و قرار گرفتن آن در چرخه اثرپذیری و اثرگذاری پدیده های اجتماعی از یکدیگر آغاز می شود. روند ابعادپذیری اجتماعی و فرهنگی حجاب که گاه به اقتضای شرایط فرهنگی شدت و اوج می گیرد پرسش هایی را پیش روی می نهد؛ پرسش هایی که تشنه دریافت سه نوع مطالعه و پاسخ گویی هستند. یکی، ماهیت شناسی ابعاد کنش و وا کنش فرهنگی و اجتماعی حجاب. دوّم، بررسی ابزارهای استقرار بخشیدن به حجاب با نظر به پی آمدهای فرهنگی و اجتماعی حجاب از یک طرف و بازتاب های این ابزارها از طرف دیگر؛ سوم، بررسی پرسش از چگونگی برخورد با موضوع حجاب و بهره گیری از انواع ابزارها در این زمینه.بدیهی است این سه نوع مطالعه (که اولی و دومی، ماهیت شناسی هستند و سومی فقهی و استنباطی) از آن جهت انجام نمی گیرند، تا از ضرورت حجاب بکاهند یا نسبت به استمرار آن تشکیکی روا دارند یا به تعطیلش دست زنند، در یک حکم ضروری که نمی توان رخنه وارد آورد، بلکه از آن جهت انجام می گیرند که مسائل تبیینی و پیرامونی حجاب را پی گیرند؛ مسائلی که در مرتبه ای پسینی نسبت به اصل ضرورت شرعی حجاب و در فضایی پای بند به آن شکل می گیرند. اگر بخواهیم محورهای مرتبط به حجاب را از زاویه دیگری ارائه کنیم، فعالیت های مطالعاتی حجاب را می توان در سه محور جای داد:
← محور اول
مجله فقه، دفتر تبلیغات اسلامی قم، برگرفته از مقاله فقه حجاب.
...