لسان العرب

wikinoor: محرم ۶۳۰- شعبان ۷۱۱ هجری قمری)، معروف به ابن منظور است و علت عمده شهرت ابن منظور نیز، همین کتاب اوست. «لسان العرب»، از حیث تفصیل و کثرت مواد لغات و فراوانی شواهد و توجیهات زبانی در میان قاموس های زبان عربی بی همتاست.
ابن منظور در این کتاب، ریشه های لغات را به پیروی از جوهری بر پایه نظام قافیه ترتیب داده است.بر حسب این نظام، ملاک ترتیب الفبایی ریشه ها در مرتبه اول، حرف پایانی است، پس از آن حرف نخست و سرانجام حرف میانی است.این کتاب علاوه بر معانی واژه ها، شامل روایات ، احادیث ، آیات قرآن کریم ، بحث های تفسیری، معجزات قرآن ، سخنان بزرگان، ضرب المثل ها و اشعار فراوان می باشد.کتاب «لسان العرب»؛ شامل نظریات مهم ترین و معتبرترین لغت نامه های رایج در زمان مؤلف است.
انگیزه نگارش
ابن منظور در مقدمه کتاب، انگیزه خود را از نگارش لسان العرب این گونه بیان می فرماید:از دیر باز پیوسته به مطالعه کتاب های لغت مشغول بودم تا از شیوه و انگیزه نگارش آنها آگاهی یابم که آنها را بر دو دسته یافتم: ۱- گروهی بسیار زیبا مباحث را جمع آوری کرده اند؛ اما خوب آنها را ارائه نداده اند.۲- گروهی مباحث را زیبا ارائه داده اند، اما خوب جمع آوری نکرده اند.لذا بر آن شدم تا کتابی را به نگارش در آورم که شامل تمام واژه های لغت نامه های معتبر باشد و آن را به ترتیب کتاب صحاح جوهری مرتب کردم و مزین به آیات قرآن و ذکر معجزات آن و روایات ارزشمند و سخنان زیبا نمودم.
ویژگی کتاب
از دیدگاه ابن منظور هیچ یک از لغت نویسان پیشین، دو جنبه گردآوری و سامان دهی را یک جا به کمال نرسانده اند.او ویژگی آثار لغوی دیگر را تاکید بر مآخذ و روایت های شفاهی می دانست و تازگی کار خود را در تکیه کامل بر کتب لغت می دید.ابن منظور به عقیده خویش توانسته است آراء پراکنده لغویان مشرق و مغرب را گرد آورد و جامعیتی به لسان دهد که گذشتگان به سبب عدم نقل تمام از سایر لغت نامه ها، به آن نرسیده بودند. بنابراین کتاب «لسان العرب»؛ شامل نظریات مهم ترین و معتبرترین لغت نامه های رایج در زمان مؤلف پیرامون واژه هاست.وی، چنانکه خود می گوید، روی هم رفته در نقل از منابع امین است، جز آن که غالبا ماخذ قول را ذکر نکرده و گاهی در نقل از متن اصلی عبارتی را انداخته است. همچنین کثرت لغات و شواهد و عدم تلفیق نقل های گوناگون، در مواردی سخن او را به آشفتگی و تکرار کشانده است.
دیدگاه مؤلف
...