استصحاب عدمی

[ویکی فقه] استصحاب عدمی به استصحاب امر عدمی، در مقابل استصحاب امر وجودی گفته می شود.
استصحاب عدمی، مقابل استصحاب وجودی و به معنای حکم به عدم وجود مستصحبی است که عدم آن در گذشته یقینی بوده ولی اکنون در وجود آن تردید شده است.
انواع مستصحب در امور عدمی
مستصحب گاهی از امور وجودی است، مثل: عدالت زید، و طهارت مایعی معین، و گاهی از امور عدمی است که دو صورت دارد:۱. گاهی این امر عدمی، عدم اصلی و ازلی است که از آن به عناوین گوناگون یاد می شود، از جمله: استصحاب عدم ازلی ، استصحاب برائت اصلی ، استصحاب حال شرع ، استصحاب حال صِغَر یا استصحاب حال جنون.به این معنا که از ازل و قبل از خلقت عالم و آدم چنین تکلیفی نبوده، پس از خلقت و قبل از شریعت اسلام نیز این حکم موجود نبوده، هم چنین پس از شریعت نیز تا دوران قبل از بلوغ چنین حکمی وجود نداشته است، حال پس از بلوغ، مکلف شک می کند که چنین تکلیفی شرعاً بر عهده او قرار گرفته یا نه؛ در این جا استصحاب عدم جاری می شود؛۲. گاهی این امر عدمی، از عدم های مضاف و غیر اصلی است، مثل: عدم کر بودن آب ، عدم خمر بودن مایعی خاص، عدم رطوبت، عدم موت.نسبت به جریان استصحاب در امور وجودی اشکالی وجود ندارد، اما در مورد استصحاب جاری در امور عدمی این بحث وجود دارد که آیا این نوع استصحاب در محل نزاع داخل است یا حجیت آن مسلم می باشد. از کلام مرحوم « شریف العلما مازندرانی » (استاد مرحوم شیخ انصاری ) به تبع مرحوم « صاحب ریاض » (استاد ملا شریف ره) استفاده می شود که استصحاب های عدمی از موضوع بحث خارج و اعتبار آن ها مسلّم است و تنها استصحاب در امور وجودی در محل بحث داخل است. مرحوم «شیخ انصاری» معتقد است محل نزاع عمومیت داشته و عدمیات را هم در بر می گیرد.
تفاوت استصحاب عدمی با اصل عدم
تفاوت استصحاب عدمی با اصل عدم، به اعتقاد کسانی که هر دو را قبول دارند، این است که در استصحاب عدمی، حالت سابق لحاظ می شود، ولی در اجرای اصل عدم، به حالت سابق توجه نمی شود.
تفاوت استصحاب عدمی با اصل تأخر حادث
...