استصحاب حکم عقلی

[ویکی فقه] استصحاب حکم عقلی به استصحاب حکم صادر شده از طرف عقل اطلاق می شود.
استصحاب حکم عقلی، مقابل استصحاب حکم شرعی و به معنای استصحابی است که مستصحب آن، حکمی از احکام مستقل عقلی (مثل حرمت ظلم و قبح تکلیف به غیر مقدور) است که در گذشته نسبت به آن یقین وجود داشته و پس از مدتی به دلیلی در بقای آن شک می شود و از طریق استصحاب، به بقای آن حکم می گردد.
دیدگاه شیخ انصاری
« شیخ انصاری » استصحاب حکم عقلی را ممکن نمی داند، زیرا موضوع حکم عقلی، نزد عقل به تفصیل معلوم است و اگر بقای موضوع را در زمان لاحق ادراک کرد، حکم قطعی خواهد داد، و اگر موضوع یا جزئی از موضوع منتفی شده باشد، به صورت قطعی حکم را منتفی می داند و در حکم عقل شک راه ندارد. و اما شک در بقای موضوع نیز اگر ناشی از مشتبه شدن امر خارجی باشد(مثل این که شک کند آیا ضرر موجود در این مایع سمّی هنوز پا برجاست یا نه) از این بحث خارج است، و اگر ناشی از عدم تعیین تفصیلی موضوع باشد، در مستقلات عقلیه متصور نیست، زیرا حکم مستقل عقل فقط بعد از احراز موضوع و شناخت تفصیلی آن محقق می شود.
جواز یا عدم جواز استصحاب مستفاد از حکم عقل
مسئله دیگری که بر این بحث متفرع است، جواز یا عدم جواز استصحاب در حکم شرعیِ مستفاد از حکم عقلی است؛ یعنی در فرضی که به حکم قاعده «ملازمه بین حکم عقل و حکم شرع» حکمی شرعی از حکمی عقلی استنباط می گردد و پس از مدتی به دلیلی در بقای حکم شرعی شک می شود، آیا می توان حکم شرعیِ سابق را استصحاب کرد یا نه، مانند این که عقل به «حسن رد امانت» حکم کند و سپس از طریق قاعده «کل ما حکم به العقل حکم به الشرع» نتیجه گرفته شود که رد امانت به صاحب آن واجب شرعی است، آن گاه پس از مدتی شک به وجود آید که آیا وجوب سابق هنوز باقی است یا خیر برای مثال، احتمال جنون صاحب آن امانت داده شود و خوف آن باشد که اگر امانت به او داده شود آن را تلف کند و تحویل دهنده ضامن گردد در این گونه موارد، آیا وجوب سابق را که از راه حکم عقل به ملازمه به دست آمده است، می توان استصحاب نمود؟
حجیت
...