اصول اربعمائه

[ویکی اهل البیت] اصول جمع اصل و آن در اصطلاح علم حدیث به معنای هر یک از مجموعه های آغازین احادیث است که راویان سده های نخستین مستقیما از نگاشتن روایت هایی که می شنیدند، پدید می آوردند. این اصول خود، منبع و مصدر کتاب های حدیثی بعدی گردید و ملاک صحت حدیث نزد محدثان نسل های بعد، وجود آن حدیث در یکی از این اصول بود.
نخستین بار، ابن شهرآشوب از شیخ مفید نقل کرد که اصول حدیثی شیعه، چهارصد «کتاب» است.
در مورد اینکه این اصول در چه بازه زمانی نگاشته شده است اختلاف است برخی معتقدند این اصول، از زمان حضرت علی علیه السلام تا زمان امام حسن عسکری علیه السلام به وسیله اصحاب آنان - که بنا بر تصریح برخی چهار صد تن بوده اند - انجام شده است؛ هر چند بیشتر آنان از اصحاب امام صادق علیه السلام بوده اند. و برخی برآنند که جملگی از اصحاب ایشان می باشند.
"شیخ آغا بزرگ تهرانی" می نویسد:
و در تفاوت اصل با مصنف که وازه متداول دیگری در کتابهای فهارس است گفته شده: اصل به دستْ نوشته های اوّلیه اطلاق می شود که برگرفته از اثری دیگر نیستند اطلاق می شود و مصنَّف به نوشته هایی اطلاق می شود که از آثار پیشین بهره برده باشند.
و برخی تفاوت مصنف را با اصل در این دانسته اند برخلاف اصل که هرچه در آن است ، احادیث منقول از معصوم (ع ) است ، مصنفات ، افزون بر احادیث معصومان (ع )، آثار مصنِف نیز در آن جای دارد.
از زمان ابن شهر اشوب، همواره شناسایی این اصول و نویسندگانشان یکی از دغدغه های پژوهشگران حدیثی بوده است.
آنچه تاکنون با عنوان «اصل» شناسایی شده، بدین شرح است: