فرهنگ برادوستی

مدرنیته رفتاری
پارینه سنگی پسین
اوریگنیشن
فرهنگ برادوستی یا اوریگنیشن زاگرسی قدیمی ترین فرهنگ دورهٔ پارینه سنگی پسین در ناحیه زاگرس است، که بین ۱۹۰۰۰ تا ۳۸۰۰۰ سال پیش در این سرزمین رواج داشته است. حوزهٔ آن عمدتاً در زاگرس مرکزی در اطراف کرمانشاه، لرستان، کردستان عراق و نیز در زاگرس جنوبی در کهگیلویه و بویر احمد، خوزستان و فارس و در حاشیهٔ دریاچه طشک و دریاچه مهارلو و مرودشت گسترش داشته است. همچنین در دههٔ اخیر آثاری از این فرهنگ در البرز مرکزی کشف شده است. ابزارهای سنگی در این فرهنگ نسبت به فرهنگ موستری، که در دورهٔ پارینه سنگی میانی در این ناحیه رایج بوده است، تنوع بیشتری دارد و تخصصی تر شده است. این فرهنگ به دو دورهٔ قدیم و جدید تقسیم می شود و نهایتاً، متعاقب آخرین بیشینه یخچالی به فرهنگ زرزی تحول می یابد.
مطالعهٔ فرهنگ برادوستی از حیث چگونگی گذار از دورهٔ پارینه سنگی میانی به پسین در آسیای جنوب غربی، گسترش مدرنیته رفتاری در اوراسیا و انقراض نئاندرتال ها، نحوهٔ ارتباط با فرهنگ اوریگنیشن در شام و اروپا و ظهور ابزارهای تراشهٔ سنگی نوین اهمیت دارد. هرچند مطالعات در این خصوص هنوز به نتیجهٔ قطعی و دقیقی نرسیده است.
در دیرین مردم شناسی و باستان شناسی، پارینه سنگی پسین دوره ای است که تقریباً از ۴۰۰۰۰ سال پیش آغاز می شود و طی آن ابزارهای سنگی و چوبی تخصصی تر و پیچیده تری ساخته و فرهنگ های گوناگونی ایجاد می گردد. این دوره تا پایان آخرین عصر یخبندان در حدود ۱۰۰۰۰ سال پیش ادامه می یابد. تحول فرهنگی این دوره را به گسترش انسان خردمند در اوراسیا نسبت می دهند. این تحول انسان شناختی بین ۵۰۰۰۰ تا ۴۰۰۰۰ سال پیش رخ داد. پراکندگی وسیع انسان خردمند، مستقیم یا غیرمستقیم، بر افول فرهنگ دیرپای نئاندرتال ها مؤثر بوده است. وضعیت انسان خردمند در منطقه زاگرس در ایران در توضیح این گذار از پارینه سنگی میانی به پسین در آسیای جنوب غربی اهمیت مطالعاتی زیادی دارد.

[ویکی فقه] فرهنگ برادوستی، قدیمترین فرهنگ پارینه سنگی جدید در کوهپایه های زاگرس بود.
این واژه را نخستین بار سولکی در ۱۳۳۶ ش، پس از حفاری غار شانیدر در کوههای برادوست (در کردستان یا شمال عراق، رَواندوز) به کاربرد.

قدمت فرهنگ برادوستی
گاهنگاری آثار برادوستی قدمت این فرهنگ را بین ۳۸۰۰۰ـ۱۹۰۰۰ ق م نشان می دهد.
پاره ای از صاحبنظران احتمال داده اند که این فرهنگ قدیمترین فرهنگ پارینه سنگی جدید در آسیای مرکزی، افغانستان و شبه قاره هند باشد.

فرهنگ برادوستی در کوهپایه های زاگرس
تاکنون در حدود شش اجتماع متعلق به فرهنگ برادوستی در کوهپایه های زاگرس مشخص شده که پنج اجتماع در ایران و یک اجتماع در عراق بوده است.
در حال حاضر، تعیین دقیق شمارِ محلهای باستانی متعلق به این فرهنگ مشکل است، اما آثار پراکنده آن را می توان در سراسر کوههای زاگرس یافت؛ از جمله در شمال کوه زاگرس که قدمت ابزارهای به دست آمده متعلق به این دوره در آن جا به ۳۴۰۰۰ تا ۲۴۰۰۰ سال قبل می رسد.
شمالیترین نقطه ایران که آثار این فرهنگ در آن یافت شده غار خَر (نزدیک بیستون) واقع در بخش مرکزی زاگرس ( کرمانشاه و لرستان امروزی) است.

از جمله یافته های هاو درباره فرهنگ برادوستی
...