کلمه جو
صفحه اصلی

محتوای سوره انفال

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] انفال، نام هشتمین سوره قرآن کریم می باشد.
سوره انفال به اتفاق همه مفسران مدنی است ، مگر ۷ آیه که ابن عباس آن ها را مدنی نمی داند و هشتمین سوره در ترتیب مصحف است که بین دو سوره اعراف و توبه قرار گرفته است. این سوره هشتاد و هشتمین سوره در ترتیب نزول است که پس از سوره بقره و پیش از سوره آل عمران نازل شده است و با فرض نزول ۸۶ سوره در مکه این سوره، دومین سوره ای است که در مدینه نازل شده است ، با این حال آرای دیگر آن را اولین ، سومین، چهارمین و پنجمین سوره مدنی معرفی کرده است ؛ ولی با توجه به آیات ۲۱۷ ۲۱۸ بقره که اولین سوره مدنی و ناظر به سریّه عبداللّه بن جحش و مربوط به زمانی قبل از جنگ بدر و این که نزول سوره انفال پس از جنگ بدر بوده، نظر نخست ترجیح دارد. البته به سبب تنوع و گستردگی موضوعات در سوره بقره احتمال نزول بخشهایی از آن به دنبال سوره انفال قوی به نظر می رسد، زیرا سوره بقره به یکباره نازل نشده است؛ ولی وقتی گفته می شود:سوره ای پس از سوره دیگر نازل شده است مقصود اوایل سوره هاست. برخی، آیات ۳۰ ۳۶ این سوره را مکّی دانسته اند ، شاید به این دلیل که آن آیات از رخدادهای مکه گزارش داده است؛ اما این نظر پذیرفته نیست، زیرا افزون بر وجود روایت صحیح دال بر مدنی بودن این آیات، آیات فراوانی از این دست وجود دارد که در مدینه نازل شده؛ اما ناظر به حوادث پیش از هجرت در مکّه است؛ مانند آیه ۲۶ همین سوره که از ایّام ضعف مسلمانان در مکه سخن گفته است ، افزون بر این، این نظر با انسجام و هماهنگی موجود میان آیات این سوره ناسازگار است. ادعای مکی بودن آیه ۶۴ نیز به سبب وحدت سیاق و روایاتِ مخالف، پذیرفتنی نیست.
زمان نزول سوره
ماه پس از هجرت و بعد از جنگ بدر بوده و در مصحفهای رایج که آیاتش به سبک کوفی تنظیم شده دارای ۷۵ آیه و ۱۲۴۳ کلمه است. قاریان شام با وقف کردن بر «ثُمَ یغلبون» در آیه ۳۶ و «مفعولا» در آیه ۴۲ آن دو را آیه ای مستقل شمرده، شمار آیات این سوره را ۷۷ دانسته اند. بصریها نیز هرچند مانند شامیها دو مورد یاد شده را آیه ای مستقل شمرده اند؛ ولی با یک آیه قرار دادن آیات ۶۲ ۶۳ شمار آیات سوره را ۷۶ دانسته اند. حجازیها فقط در آیه ۴۲ با کوفیها مخالفت کرده اند و با وقف کردن بر «مَفعُولا» در آیه ۴۲ آن را آیه ای مستقل دانسته، در نتیجه، شمار آیات سوره را به ۷۶ رسانده اند.
نامهای دیگر سوره
این سوره از زمان پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) و صحابه به انفال شهرت داشته است، زیرا در نخستین آیه آن، این واژه دو بار تکرار و درباره آن سخن گفته شده است. این سوره « بدر » نیز نامیده شده، چون درباره جنگ بدر نازل شده است. در برخی نقلها از آن به «سورة الجهاد» یاد شده است، زیرا پس از نزول این سوره پیامبر تلاوت آن را در جنگها برای تقویت روحیه رزمندگان سنّت قرار داد. این رویّه در زمان خلفا نیز ادامه داشته است.
اختلاف درباره سوره انفال و توبه
...


کلمات دیگر: