کلمه جو
صفحه اصلی

سوره بقره

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] بَقَره ، دومین و طولانی ترین سوره قرآن مجید، دارای تعداد واحد موضوعی رکوع ، ۲۸۶ آیه و ۶۲۲۱ کلمه و ۲۶۹۵۱ حرف است.
در ترتیب مصحف ، سوره بقره نخستین سوره از مجموعه «سبع طُوَل » سوره های طولانی آغازین قرآن به حساب می آید.
محتوای سوره
۱- بحث هائی پیرامون توحید و شناسائی خدا مخصوصاً از طریق مطالعه اسرار آفرینش آمده است.۲- بحث هائی در زمینه معاد و زندگی پس از مرگ، مخصوصاً مثال های حسّی آن مانند داستان ابراهیم و زنده شدن مرغ ها و داستان عزیر.۳- بحث هائی در زمینه اعجاز قرآن و اهمیت این کتاب آسمانی.۴- بحث هائی بسیار مفصل و طولانی درباره یهود و منافقان و موضع گیری های خاص آنها در برابر اسلام و قرآن، و انواع کارشکنی های آنان در این رابطه.۵- بحث هائی در زمینه تاریخ پیامبران بزرگ مخصوصاً ابراهیم(علیه السلام) و موسی(علیه السلام).۶- بحث هائی در زمینه احکام مختلف اسلامی از جمله نماز، روزه، جهاد در راه خدا، حج و تغییر قبله، ازدواج و طلاق، احکام تجارت و دین، و قسمت مهمی از احکام ربا.۷- بحث های فراوانی در زمینه انفاق در راه خدا.۸- مسأله قصاص و تحریم قسمتی از گوشت های حرام و قمار و شراب و بخشی از احکام وصیت و مانند آن. مقدمه با تأکید بر تردیدناپذیری هدایت قرآن کریم آغاز می شود؛ سپس به گروه بندی مردم در برابر منادیان خدا و کتاب او می پردازد آیه های - و رویکردهای مختلف اهل کتاب ، به ویژه یهودان را در زمان نزول آیات بیان می کند. آن گاه در پی فراخواندن همگان به بندگی خدا و تقوای الهی ، با بیانی دیگر به نفی تردیدها از قرآن کریم پرداخته است و ستیزه جویان با پیامبر (صلی الله علیه و اله وسلم) و قرآن را وعده عذاب ، و خداباوران شایسته را مژده بهشت می دهد. در مقام براعت استهلال ، به خرده گیریهای یهودان از تمثیلهای قرآن اشاره می کند و از پیمان شکنی ، ناجوانمردی و فسادانگیزی ، به عنوان عامل عمده زیان کاری کافران یهودیان سخن به میان می آورد. پس از آن ، به فراخوان عمومی بندگی و فرمان برداری خداوند باز می گردد و کفر ورزیدن به خدای یکتا را، پدیده ای بس شگفت می نمایاند؛ زنده کردن مردگان را کار مستمر خداوند، و پیشگاه خداوند سبحان را پایان راه تمامی مؤمنان و کافران عنوان می کند. آن گاه با اشاره به آغاز آفرینش زمین ، پیدایش آسمان ، داستان خلقت آدم و حوا، گفت و گوی فرشتگان با خدا و سجده آنان به آدم ، ابلیس را به موجب نافرمانی خدا پیشرو و پیشتاز کافران قلمداد می کند و سرانجام ، سرگذشت بهشت آدم و فریب ابلیس و هبوط انسانهای نخستین را بر زمین ، مقدمه ای قرار می دهد که بیان کند «راز رستگاری ، پیروی از هدایت الهی ، و کفر و تکذیب ، سبب بدبختی و عذاب ابدی است ». در پی این مقدمه کمابیش طولانی - که پس از فاتحة الکتاب ، مدخل و پیش درآمدی مناسب برای تمامی آیات و سور قرآن کریم نیز دانسته شده است .
وجه مشترک با سور دیگر
سوره بقره به سبب همانندی حروف مقطعه آغازین آن ، با سوره دیگر آل عمران ، عنکبوت ، روم ، لقمان و سجده ، دارای وجه مشترکی با آنهاست برای آگاهی از مستندات قرآنی - حدیثی این نظریه ، با در نظر گرفتن مضامین این چند سوره و در قیاس با دیگر سوره های قرآن کریم ، محور موضوعی مشترکشان «آیین رفتار و برخورد مسلمانان با هواداران و پیروان دیگر ادیان » است که در سوره مکی از این مجموعه ، بیشتر به مبانی و راهبردهای نظری ، و در دو سوره مدنی بقره و آل عمران ، روشها و راه کارهای عملی آن طرح و شرح شده است . محور بیان در سوره بقره ، بیشتر بنی اسرائیل و قوم یهود، و در سوره آل عمران ، بیشتر نصارا هستند. سوره بقره از این دیدگاه ، مشتمل بر مقدمه ای مبسوط آیه های -۹، دو بخش آیه های ۰-۴۱، ۴۲- ۸۳ و خاتمه آیه های ۸۴-۸۶ است .
وجه تسمیه
...


کلمات دیگر: