[ویکی فقه] عنوان ثانوی، وصف ثابت برای موضوع به لحاظ عوارض است.
عنوانی که در موضوع حکم اخذ می شود، اگر قطع نظر از عوارضی که موجب تغییر حکم می گردد ثابت باشد، عنوان اولی نامیده می شود و اگر با لحاظ عوارضی است که موجب تغییر حکم می گردد، از آن با عنوان ثانوی نام می برند، مانند مردار که خوردن آن به عنوان اولی؛ یعنی به لحاظ ذاتش حرام است؛ لیکن به عنوان ثانوی؛ یعنی اضطرار حلال می شود.
متعلق احکام شرعی
موضوع و متعلق احکام شرعی گاه متحد است و گاه متعدد. متحد مانند وجوب نماز که نماز هم موضوع حکم ؛ یعنی وجوب است و هم متعلّق آن، و متعدد مانند حرمت نوشیدن شراب که موضوع حکم نوشیدن، اما متعلق آن خمر است.
اقسام عناوین ثانوی
عناوین ثانوی بسیار متنوع اند؛ عناوینی چون اضطرار ، ضرر ، اضرار به دیگری، عسر و حرج ، تقیّه ، مقدمه واجب یا حرام، قاعده اهم و مهم در موارد تزاحم ، نذر ، عهد و قسم .
احکام عناوین ثانوی
...
عنوانی که در موضوع حکم اخذ می شود، اگر قطع نظر از عوارضی که موجب تغییر حکم می گردد ثابت باشد، عنوان اولی نامیده می شود و اگر با لحاظ عوارضی است که موجب تغییر حکم می گردد، از آن با عنوان ثانوی نام می برند، مانند مردار که خوردن آن به عنوان اولی؛ یعنی به لحاظ ذاتش حرام است؛ لیکن به عنوان ثانوی؛ یعنی اضطرار حلال می شود.
متعلق احکام شرعی
موضوع و متعلق احکام شرعی گاه متحد است و گاه متعدد. متحد مانند وجوب نماز که نماز هم موضوع حکم ؛ یعنی وجوب است و هم متعلّق آن، و متعدد مانند حرمت نوشیدن شراب که موضوع حکم نوشیدن، اما متعلق آن خمر است.
اقسام عناوین ثانوی
عناوین ثانوی بسیار متنوع اند؛ عناوینی چون اضطرار ، ضرر ، اضرار به دیگری، عسر و حرج ، تقیّه ، مقدمه واجب یا حرام، قاعده اهم و مهم در موارد تزاحم ، نذر ، عهد و قسم .
احکام عناوین ثانوی
...
wikifeqh: شیء به لحاظ عوارض خارجی را عنوان ثانوی گویند.
عنوان ثانوی، مقابل عنوان اولی بوده و به عنوان و وصفی می گویند که برای موضوعات و اشیا با ملاحظه آن چه خارج از ذات آنها به شمار می آید، ثابت می شود، مانند عناوینی چون عسر و حرج، ضرر و امثال آنها.هنگامی که شارع مقدس می خواهد حکمی را بر موضوعی (افعال و ذات) بار نماید، گاهی با نظر به عوارض خارج از ذات و طبیعت، حکم صادر می کند، برای مثال حالت «شک مکلف در حکم واقعی موضوع» را لحاظ می کند و برای آن موضوع، حکم صادر می کند؛ بنابراین، عنوان ثانوی وصفی است که موضوع به لحاظ عوارض خارج از ذات و طبیعت خود همانند اضطرار مکلف به آن متصف می شود؛ برای مثال، حکم حرمت خوردن میته که بر روی عنوان اولی میته رفته است، به لحاظ حالت اضطرار (عنوان ثانوی)، تبدیل به جواز می گردد.
عنوان ثانوی، مقابل عنوان اولی بوده و به عنوان و وصفی می گویند که برای موضوعات و اشیا با ملاحظه آن چه خارج از ذات آنها به شمار می آید، ثابت می شود، مانند عناوینی چون عسر و حرج، ضرر و امثال آنها.هنگامی که شارع مقدس می خواهد حکمی را بر موضوعی (افعال و ذات) بار نماید، گاهی با نظر به عوارض خارج از ذات و طبیعت، حکم صادر می کند، برای مثال حالت «شک مکلف در حکم واقعی موضوع» را لحاظ می کند و برای آن موضوع، حکم صادر می کند؛ بنابراین، عنوان ثانوی وصفی است که موضوع به لحاظ عوارض خارج از ذات و طبیعت خود همانند اضطرار مکلف به آن متصف می شود؛ برای مثال، حکم حرمت خوردن میته که بر روی عنوان اولی میته رفته است، به لحاظ حالت اضطرار (عنوان ثانوی)، تبدیل به جواز می گردد.
wikifeqh: عنوان_ثانوی_(اصول)