اعجاز قران

اعجاز قرآن. اِعجاز قرآن
از مباحث علوم قرآن. به اعتقاد مسلمانان و براساس متن قرآن کریم بزرگ ترین معجزۀ پیامبر اسلام، قرآن است و اگر همۀ آدمیان و جنّیان به یاری یکدیگر برخیزند، اثری هم پایۀ قرآن پدید نتوانند آورد (اسراء، ۸۸) (← تحدی) در زمینۀ اعجاز قرآن، پنج مسئله مطرح و بدان پاسخ داده شده است: ۱. مناسب ترین معجزه کدام است؟ معجزۀ هر پیامبر باید با فن و هنر رایج در زمان وی متناسب باشد، چنان که عصا اژدها کردن موسی و مرده زنده کردن عیسی با فن ساحری و فن پزشکی و قرآن با فن فصاحت و بلاغت که در زمان پیامبر (ص) رواج داشت، متناسب بود. ۲. کلام نفسی معجزه است یا کلام لفظی؟ اشاعره کلام نفسی را معجزه می دانند و معتزله و امامیه، کلامی را که بر پیامبر (ص) فرودآمد ۳. چه اندازه از قرآن معجزه است؟ اشاعره و امامیه اعجاز قرآن را حداقل در حدّ کوتاه ترین سورۀ قرآن (کوثر، ۱۰۸) می دانند و به «... سوره ای نظیر آن بیاورید»، (بقره، ۲۳) استناد می کنند و دیگر متکلّمان این محدودیت رانمی پذیرند و واژه واژۀ قرآن را معجزه می شمارند. ۴. اعجاز قرآن تا چه زمانی باقی است؟ طرفداران نظریۀ صرفه، اعجاز قرآن را محدود به ۲۳ سال، یعنی محدود به دوران رسالت پیامبر (ص) می دانند و اکثریت متکلمان برآن اند که قرآن، معجزۀ جاویدان پیامبر (ص) است. ۵. وجوه اعجاز قرآن کدام است؟ وجوهی را که در پاسخ این پرسش مطرح شده است، به طور کلی می توان به دو دیدگاه تقسیم کرد: الف. کردار ویژۀ خدا معجزه است، نه قرآن، از این دیدگاه به نظریۀ صرفه تعبیر می شود که بر طبق آن، کردار ویژۀ خدا معجزه است و چنان است که خداوند ذهن کسانی را که قصد می کنند اثری چونان قرآن پدید آورند منصرف می کند. نَظّام معتزلی، ابن حَزم ظاهری، برخی اشاعره و برخی شیعیان (سید مرتضی و شیخ مفید) از این دیدگاه جانبداری کرده اند. اینان اعجاز قرآن را محدود به دورۀ ۲۳ سالۀ نبوت پیامبر می دانند. ب. قرآن معجزه است؛ از این دیدگاه، دربرابر دیدگاه صرفه، به دیدگاه اعجاز تعبیر می شود. بر طبق دیدگاه اِعجاز که خود مشتمل بر چندین نظریه است، قرآن، خود به سببی خاص معجزه است؛ این اسباب و علل عبارت اند از: ۱) فصاحت و بلاغت بی نظیر؛ ۲) اسلوب ویژه؛ اسلوبی که یاد دادنی و یادگرفتنی نیست؛ ۳) اِخبار از غیب، اخبار از عالم غیب، اخبار از مافی الضّمایر و اخبار از رویدادهای گذشته و آینده؛ ۴) عدم تناقض، یعنی با آن که به تدریج نازل شده، خالی از تناقض است. ۵) وجود معارف حیرت انگیز در قرآن؛ ۶) اتقان معانی و وجود حقایق غیرقابل نقد و رد در قرآن؛ ۷) وجود مسائل علمی و فلسفی در قرآن.

[ویکی فقه] اعجاز قرآن. اعجاز قرآن از مباحث مهم علوم قرآنی، کلام اسلامی و ادبیات عرب است که به دلایل معجزه بودن قرآن می پردازد که در بین متکلمان به عنوان روشن ترین دلیل پیامبری حضرت محمد (صلی الله علیه وآله) مطرح است.
علامه طباطبایی (رحمةالله علیه) برای مشخص کردنِ اینکه چه چیزی از قرآن معجزه می باشد، نظر ایشان را بیان می نمائیم . ایشان می فرمایند: «قرآن کریم تنها از راه فصاحت و بلاغت، افراد را دعوت به مبارزه نمی کند، بلکه از جهت معنی نیز پیشنهاد معارضه می نماید .» آنگاه استاد علامه با استفاده از آیه ی شریفه ی «افلا یتدبرون القران و لو کان من عند غیر الله لوجدوا فیه اختلافاً کثیراً» (آیا در قرآن تدّبر و تأمل نمی کنند؟ در حالی که اگر از جانب غیر خدا بود، در آناز جهت لفظ و معنا- اختلاف فراوان می یافتند .)به یک نکته ی ظریف که هم بر اعجاز قرآن دلالت دارد و هم بر عدم تناقض و تضادّ و تحریف آیاتِ آن در طول تاریخ، اشاره کرده و فرموده اند: «قرآن کریم از راه دیگر نیز تحدی می کند، و آن این است که این کتاب ، تدریجاً با شرایطی کاملاً مختلف و گوناگون از گرفتاری و آسودگی و جنگ و صلح و قدرت و ضعف و... در مدت ۲۳ سال نازل شده است،اگر از جانب خدا نبود، و ساخته و پرداخته ی بشر بود، تناقض و تضادّ بسیاری در آن پدید می آمد و ناگزیر، آخر آن از اولش بهتر و مترقّی تر بود؛ چنانکه لازمه ی تکامل تدریجی بشر همین است؛ و حال آنکه آیات مکی آن با آیات مدنی، یکنواخت می باشد؛ و آخرش از اولش متفاوت نیست .» آیات تحدی به اشکال متفاوت آمده که در آن ها تحّدی به همه ی قرآن ، به ۱۰ سوره و... صورت پذیرفته مانند: «کافران می گویند محمد قرآن را از پیش خود آورده است، بگو اگر راست می گوئید، شما هم هر کس جز خدا را که می توانید، به یاری طلبید و ده سوره مانند قرآن بیاورید .» که علامه طباطبایی می فرمانید: «آنچه در تحّدی ها از دشمن خواسته شده این است که کلامی همانند قرآن، با تمامی ویژگی های موجود در آن، بیاورد؛ یعنی کلامی که صفات برجسته ی معنوی قرآن را به انضمام فصاحت و بلاغت لفظی آن دارا باشد . و در ادامه می فرمایند: «کسانیکه آشنایی به زبان عربی دارند هرگز نمی توانند تردید کنند که لهجه ی قرآن، لهجه ی شیوا و شیرینی است که درک انسان را از زیبایی خود مبهوت و زبان را از وصف آن الکن و زبون می سازد . نه شعر است و نه نثر، بلکه اسلوبی است وَرای هر دو که جذبه و کششی مافوق شعر و روانی مافوق نثر را دارد... سازمان وسیع معارف اعتقادی و اخلاقی و قوانین فردی و اجتماعی اسلام که اصول و کلیات آن در قرآن است، تنظیم غیر قابل خدشه، و تضاد و تناقض ناپذیر آن، از عهده ی بشر بیرون است، خاصّه به دست کسی که در شرایطی همانند شرایط زندگی پیغمبر اکرم (صلی الله علیه وآله) قرار گرفته باشد .»
وجه تمایز قرآن نسبت به سایر معجزات
به طور کلی این کتاب ۳ امتیاز بر تمام معجزات پیامبران پیشین و حتی سایر معجزات خود پیامبر اسلام دارد:
← قرآن بدون مرز زمان و مکان
دانشمندان و علمای علوم اسلامی در مورد علم قرآنی نظرات و دیدگاه های متفاوتی دارند. گروهی از این علما معتقدند که تمام علوم و دانش بشری در کتاب آسمانی، قرآن نهفته است و این کتاب در برگیرنده تمام اسرار و رموز علومی است که هنوز کشف نگردیده است. دسته دیگری از دانشمندان اعتقاد دارند که قرآن کتاب علومی چون فیزیک یا شیمی نیست بلکه کتاب هدایت و برنامه زندگی انسان هاست و علومی که در آن بیان گشته جهت نشان دادن درستی ها و بدی ها به انسان می باشد. در مورد اعجاز و محتوای قرآن، به طور کلی سه دیدگاه اساسی وجود دارد که به بیان این دیدگاه ها پرداخته می شود.
← دیدگاه اول
...