زیارت غدیریه

این زیارت به زیارت امیرالمؤمنین در عید غدیر خم نیز معروف است. در سالی که خلیفه معتصم عباسی ،علی النقی، امام دهم شیعیان را از مدینه به سامرا فراخواند، او به زیارت حرم علی بن ابی طالب در نجف رفته و این زیارت را خواند که در ضمن آن یکصد و پنجاه منقبت از مناقب علی بن ابی طالب بیان کرده و از برخی مشکلات سیاسی و اجتماعی که امام اول شیعیان را آزرده بود، سخن گفته است.
العتبة العسکریة المقدسة
زمانی این زیارت توسط علی النقی قرائت شد که تشیع به علت فشارهای سیاسی خلفای عباسی در وضعیت سختی قرار داشت و امامان شیعه در تنگنای روزافزون قرار داشتند؛ لذا، امام هادی در ضمن زیارت با ترسیم مظلومیت علی بن ابی طالب سعی در جلب توجه مردم به امامت دارد.

[ویکی فقه] زیارت غدیریه امام هادی (علیه السّلام)، زیارت امیرمؤمنان (علیه السّلام) در هجدهم ذی الحجه است که از امام هادی (علیه السّلام) وارد شده است. این زیارت اولین بار توسط محمد بن جعفر مشهدی در کتاب «المزار» به ثبت رسید و محدثان بعدی، تماماً از او نقل کردند. این زیارت به لحاظ سند، از اعتبار بسیار قابل توجهی برخوردار است، تنها مشکلی را که برخی ذکر کرده اند، مجهول بودن «مشهدی» به عنوان مؤلف و انتساب کتاب «المزار» به وی می باشد. در این نوشتار پژوهشی پیرامون سند این زیارت انجام شده است.
حدیث غدیر یکی از استوارترین دلیل امامت علی بن ابی طالب (علیه السّلام) به شمار می رود. تبیین و شفاف سازی امامت امیرمومنان (علیه السّلام) بر پایه حدیث غدیر، دغدغه همیشگی ائمه (علیهم السّلام) بود و با شیوه های گوناگون از آن بهره می گرفتند. گاهی به وسیله حدیث غدیر در مقابل مخالفان احتجاج می کردند. مواقعی شرح ماجرای غدیر می دادند و حتی در ادعیه و زیارات نیز آن را به یادگار می گذاشتند. غدیریه امام هادی (علیه السّلام) نمونه ای از اینهاست. هادی اُمت (علیه السّلام) هجدهم ذی الحجه را فرصت مناسبی برای طرح دوباره حدیث غدیر می داند به همین جهت در این روز امیرمؤمنان (علیه السّلام) را زیارت می کند و حقائق فراوان از جمله، ماجرای غدیر را بازگو می کند.این زیارت اولین بار توسط محمد بن جعفر مشهدی در کتاب «المزار» به ثبت رسید و محدثان بعدی، تماماً از او نقل کردند.زیارت امام هادی (علیه السّلام) به لحاظ سند، از اعتبار بسیار قابل توجهی برخوردار است. تنها مشکلی را که برخی ذکر کرده اند، مجهول بودن «مشهدی» به عنوان مؤلف و انتساب کتاب «المزار» به وی می باشد.به همین دلیل نوشتار پیش رو، به کاوش از سند این زیارت به ویژه شخصیت محمد بن المشهدی و انتساب کتاب «المزار» به وی اقدام ورزیده است.در ادامه نخست، مشروح سند این زیارت را می آوریم و سپس به شرح حال تک تک راویان آن می پردازیم.
پژوهشی پیرامون سند غدیریه امام هادی
(زیارة اخری لمولانا امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب صلوات الله علیه مختصة بیوم الغدیر)اَخْبَرَنِی الْفَقِیهُ الْاَجَلُّ اَبُو الْفَضْلِ شَاذَانُ بْنُ جَبْرَئِیلَ الْقُمِّیُّ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ، عَنِ الْفَقِیهِ الْعِمَادِ مُحَمَّدِ بْنِ اَبِی الْقَاسِمِ الطَّبَرِیِّ، عَنْ اَبِی عَلِیٍّ، عَنْ وَالِدِهِ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ النُّعْمَانِ، عَنْ اَبِی الْقَاسِمِ جَعْفَرِ بْنِ قُولَوَیْهِ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَعْقُوبَ الْکُلَیْنِیِّ، عَنْ عَلِیِّ بْنِ اِبْرَاهِیمَ، عَنْ اَبِیهِ، عَنْ اَبِی الْقَاسِمِ بْنِ رُوحٍ وَ عُثْمَانَ بْنِ سَعِیدٍ الْعَمْرِیِّ، عَنْ اَبِی مُحَمَّدٍ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْعَسْکَرِیِّ، عَنْ اَبِیهِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمَا، وَ ذَکَرَ اَنَّهُ عَلَیْهِ السَّلَامُ زَارَ بِهَا فِی یَوْمِ الْغَدِیرِ فِی السَّنَةِ الَّتِی اَشْخَصَهُ الْمُعْتَصِمُ.تَقِفُ عَلَیْهِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَ تَقُولُ: السَّلَامُ عَلَی مُحَمَّدٍ رَسُولِ اللَّهِ خَاتَمِ النَّبِیِّینَ وَ سَیِّدِ الْمُرْسَلِینَ... السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا اَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ ...
المشهدی الحائری، الشیخ ابو عبدالله محمد بن جعفر بن علی (متوفای۶۱۰ه)، المزار، ص۲۶۳، تحقیق:جواد القیومی الاصفهانی، ناشر:مؤسسة النشر الاسلامی، الطبعة:الاولی، رمضان المبارک ۱۴۱۹ه.
از مجموع آنچه گذشت، چنین به دست آمد که زیارت غدیریه امام هادی (علیه السّلام) دارای سلسله سند بسیار قوی و ارزشمندی است. محمد بن مشهدی هم بر پایه قرائن گوناگون فردی مورد وثوق است. کتاب «المزار» او نیز نزد عالمان امامی مورد اعتماد بوده است.