الحاد

اِلحاد
(یا: بی خدایی) در اصطلاح، انکار نظری یا عملیِ وجودِ خدا. معنای مشخص الحاد در طول تاریخ دستخوش تغییرات بسیاری شده است؛ حتی مسیحیان اولیه نیز، به سبب انکار خدایان رومی، به الحاد متهم می شدند. در فرهنگ غربی، که توحید یا پرستش خدایی یگانه شیوۀ غالب اعتقاد دینی بوده، الحاد عموماً به انکار وجود خالقی متعال، کامل و شخصی برای عالم اشاره داشته است. ملحدبودن لزوماً به معنای لامذهب بودن نیست، زیرا ادیانی نظیر بوداییسم و دائوئیسم وجود دارند که هستی موجودی فوق طبیعی را فرض نمی گیرند. الحاد را باید از لاادری گری متمایز کرد که به معنای آن است که شخص نمی داند آیا خدایی وجود دارد یا خیر. توحید برای عقاید اخلاقی و فلسفی و نیز نهادهای سیاسی غربی نقشی چنان بنیادی داشته و چنان با آ ن ها آمیخته بوده است که تا همین اواخر نیز، الحاد برای جامعه، موضوعی غیراخلاقی و خطرناک به شمار می آمد. افلاطون الحاد را نه فقط غیرعقلانی می دانست بلکه معتقد بود که بعضی از ملحدان مستحق مجازات مرگند. هنگامی که مسیحیت سرانجام به دین غالب در غرب تبدیل شد، الحاد و ارتداد را مستوجب تبعید یا مرگ دانستند زیرا، به عقیدۀ توماس آکوئیناس قدیس، فساد روح از فساد جسم بسی خطرناک تر است. الحاد برای اقتدار سیاسی سلطنت های غربی نیز، که مدعی حقوق الهی بودند، خطرناک تلقی می شد. حتی در عصر روشنگری، که حق الهی پادشاهان با مخالفت و اعتراض روبه رو شد و مدارای دینی ترویج یافت، جان لاک، مدافع سرسخت مدارا، حق آزادی بیان را برای ملحدان انکار کرد زیرا آنان را مخلّ و ویرانگر مذهب می دانست. فقط در ۱۸۶۹ بود که ملحدان اجازه یافتند در دادگاه های انگلستان شهادت دهند. این امر عمدتاً حاصل تلاش های چارلز بردلو بود که به سبب عقایدش مدت ها حق تصاحب کرسی در مجلس عوام را نداشت. به نظر می رسد که رشد الحاد با رشد علوم جدید و پیدایش انسان گرایی نسبتی مستقیم دارد که از رنسانس به بعد تحقق یافت. در قرن ۱۹ به نظر می رسید که علوم زیستی، تبیین های دینی دربارۀ منشأ عالم و پیدایش نوع بشر را غیرضروری می سازند. در این میان نوشته های دیوید هیوم و ایمانوئل کانت منابع مهمی به شمار می آمدند، زیرا اثبات وجود خدا براساس نظم عالم را بی اعتبار می دانستند. در اواسط قرن ۱۹ نظام های فلسفیِ آشکارا الحادی و انسان گرا پدید آمدند. لودویگ فویرباخ، کارل مارکس، آرتور شوپنهاور، و فریدریش نیچه نه فقط ملحد بودند بلکه نقادان سرسخت مذهب به طور اعم و مسیحیت به طور اخص به شمار می آمدند. در قرن ۲۰، متفکران ملحدِ صاحب نفوذی پدید آمدند که مارکسیست، اگزیستانسیالیست، فرویدی و پوزیتویست منطقی بودند، اگرچه تعلق به هرکدام از این نحله ها لزوماً به معنای ملحدبودن نیست. گونۀ اخیر نقد منطقیِ خداباوری، شاخصِ پوزیتیویسمِ منطقی و فلسفۀ تحلیلی زبانی است. از جهت عملی نیز بعضی از ملحدان، همانند نیچه، اظهار کرده اند که اعتقاد به موجودی فوق طبیعی و برتر، مستلزم بی ارزش کردن زندگی است یا، همانند فروید، براین نظرند که اعتقاد به خدا جلوه ای از ناتوانی کودکانه است. در عالم اسلام، اصطلاح ملاحده (ملحدان)، بر آن دست فیلسوفان دهری اطلاق می شود که زمان و جهان را قدیم می دانند، به وجود خالق مدبر و عالم و قادر اعتقاد ندارند، عالم را بی اثر خالق از ازل موجود می دانند و عبادات را بی فایده می شمرند. در نظر مفسران اسلامی، بی اعتقادی نسبت به حشر جسمانی یا این که خداوند به جزئیات عالم نیست، الحاد معنی نمی دهد؛ الحاد نفی تمام عیار ذات باری است.

[ویکی فقه] عدول از آیین حق و همچنین ارتکاب گناه در مسجد الحرام را اِلحاد می گویند و الحاد به مفهوم دوم به مناسبت در باب صلات و حج آمده است.
الحاد به مفهوم نخست، اعم از این است که ملحد در قبل متدین به دین حق بوده، سپس عدول کرده و یا از ابتدا آن را نپذیرفته باشد. الحاد مسلمان موجب ارتداد است. بر ملحد کتابی احکام اهل کتاب و بر ملحد غیر کتابی احکام مطلق کفر مترتّب می‏گردد.
الحاد در مسجد الحرام
الحاد در مسجد الحرام از گناهان کبیره است؛ زیرا در قرآن کریم به صراحت بر آن وعده عذاب دردناک داده شده است.
حکم الحاد در مسجد الحرام
الحاد در مسجد الحرام، همه مراتب و انواع ستم و گناه را شامل می‏شود. بنابر این، اگر کسی در مسجد الحرام گناهی که موجب حد است ـ مانند سرقت ـ مرتکب شود، افزون بر حدّ، تعزیز می‏شود و اگر گناهی را که موجب تعزیر است مرتکب شود، عقوبتش بیشتر از دیگر مکانها است.

[ویکی فقه] الحاد (فقه). عدول از آیین حق و همچنین ارتکاب گناه در مسجد الحرام را اِلحاد می گویند و الحاد به مفهوم دوم به مناسبت در باب صلات و حج آمده است.
الحاد به مفهوم نخست، اعم از این است که ملحد در قبل متدین به دین حق بوده، سپس عدول کرده و یا از ابتدا آن را نپذیرفته باشد. الحاد مسلمان موجب ارتداد است. بر ملحد کتابی احکام اهل کتاب و بر ملحد غیر کتابی احکام مطلق کفر مترتّب می‏گردد.

الحاد در مسجد الحرام
الحاد در مسجد الحرام از گناهان کبیره است؛
جواهر الکلام ج۱۳، ص۳۱۳.
الحاد در مسجد الحرام، همه مراتب و انواع ستم و گناه را شامل می‏شود.
جواهر الکلام ج۲۰، ص۷۱.
...