گرداگرد کعبه اندورن حطیم از سوی شمال
حجر اسماعیل
فرهنگ فارسی
لغت نامه دهخدا
حجر اسماعیل. [ ح ِ رِ اِ ] ( اِخ ) گرداگرد کعبه اندرون حطیم از سوی شمال. مصطبه ای را گویند که دیواری بر آن محیط است و پس از دوره قریش زیاداتی بر آن کرده و شکل چارگوش رابه شکل مدور نزدیک کرده اند و آن دو در دارد به دو رکن عراقی و شامی. و گویند قبر ساره مادر اسماعیل بدانجاست. رجوع به امتاع الاسماع ص 30 و 100 شود. آن مقدار که حطیم بدو محیط است. آن مقدار زمین که حطیم بدو محیط است. یاقوت گوید: حجرالکعبة قسمتی از زمین کعبه است که ابراهیم پیغمبر آنرا جزء خانه کرد ولیکن قریش بر روی آن ساختمان نکردند و فقط بدور آن سنگ چین کردند تا معلوم باشد که از خانه است پس حجر نامیده شد، و در حدیث است که زیادتی حجر بر خانه هفت ذراع باشد. ابن زبیر این قسمت را نیز جزء خانه ساخت ولیکن حجاج آنرا دوباره بصورت جاهلی درآورد و قبر هاجر مادر اسماعیل در حجر است. ( معجم البلدان ). رجوع به سیرة عمربن عبدالعزیز ص 254 و الوزراء و الکتاب ص 218 شود.
دانشنامه عمومی
حِجر اسماعیل فضایی است بین کعبه و دیواری نیم دایره به عرض حدود ۱۰ متر که از رکن عراقی تا رکن شامی را شامل می شود. دیواری است با ارتفاع ۳۰/ ۱ متر که قوسی شکل بوده و حجر اسماعیل نامیده می شود. حجر اسماعیل یادگار زمان ابراهیم و اسماعیل و مدت زمانی پس از بنای کعبه می باشد. بنابراین، قدمت و پیشینه آن به زمان بنای کعبه به دست ابراهیم می رسد.
بکر، سید، عبدالمجید، (اشهر المساجد فی الاسلام) مطابع سحر، جده، عربستان سعودی:، چاپ أول، انتشار سال ۱۹۸۵ میلادی. (به عربی).
نقل های تاریخی حکایت از آن دارد که اسماعیل در همین قسمت زندگی می کرد و خیمه گاه او در این سوی بوده است. مادرش هاجر نیز با وی در همین جا می زیست و پس از مردن، در حجر دفن شد. از امام صادق نقل شده است که گفت:«الحِجرُ بَیتُ إِسمَاعِیلَ وَ فِیهِ قَبرُ هَاجَرَ وَ قَبرُ إِسمَاعِیلَ»؛(۱۶) «حجر، خانه اسماعیل و محل دفن هاجر و اسماعیل است.»
در برخی از روایات آمده است که پیامبران زیادی در اینجا مدفون شده اند. در اصل، حجر اسماعیل جزئی از کعبه به شمار می آید به همین علت این ناحیه جز مطاف نیست و طواف کنندگان باید آن را دور بزنند نه آنکه داخلش شوند. هرگاه باران بر بام کعبه ببارد، از ناودان رحمت در این فضا می ریزد.
گویا برای نخستین بار، منصور عباسی حجر اسماعیل را با سنگ های سفید پوشانید. پس از آن در دوره مهدی و نیز هارون الرشید عباسی این سنگ ها تعویض و نو شد.
بکر، سید، عبدالمجید، (اشهر المساجد فی الاسلام) مطابع سحر، جده، عربستان سعودی:، چاپ أول، انتشار سال ۱۹۸۵ میلادی. (به عربی).
نقل های تاریخی حکایت از آن دارد که اسماعیل در همین قسمت زندگی می کرد و خیمه گاه او در این سوی بوده است. مادرش هاجر نیز با وی در همین جا می زیست و پس از مردن، در حجر دفن شد. از امام صادق نقل شده است که گفت:«الحِجرُ بَیتُ إِسمَاعِیلَ وَ فِیهِ قَبرُ هَاجَرَ وَ قَبرُ إِسمَاعِیلَ»؛(۱۶) «حجر، خانه اسماعیل و محل دفن هاجر و اسماعیل است.»
در برخی از روایات آمده است که پیامبران زیادی در اینجا مدفون شده اند. در اصل، حجر اسماعیل جزئی از کعبه به شمار می آید به همین علت این ناحیه جز مطاف نیست و طواف کنندگان باید آن را دور بزنند نه آنکه داخلش شوند. هرگاه باران بر بام کعبه ببارد، از ناودان رحمت در این فضا می ریزد.
گویا برای نخستین بار، منصور عباسی حجر اسماعیل را با سنگ های سفید پوشانید. پس از آن در دوره مهدی و نیز هارون الرشید عباسی این سنگ ها تعویض و نو شد.
wiki: حجر اسماعیل
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] حجر اسماعیل فضایی بین رکن عراقی و شامی است. از این عنوان در باب صلات و حج سخن گفته اند.
حِجْرِ اسماعیل، فضای بین کعبه و دیواری نیم دایره که از یال شمالیِ کعبه (رکن عراقی) تا یال غربی آن (رکن شامی) امتداد دارد.حجر اسماعیل فضایی وصل به کعبه، بین رکن عراقی و شامی که دیواری قوسی شکل بر آن احاطه دارد.
وجه تسمیه
حِجر، مصدر ریشه حجر، در لغت به معنای منع و بازداشتن، نگاهداری و حمایت کردن، حرام و جز این ها به کار رفته است.از این ریشه، حَجْر و حُجْر نیز در بیش تر این معانی به کار می روند. محدوده بین دیوار نیم دایره و خانه کعبه در فاصله میان رکن عراقی و شامی را بدان سبب حِجر نامیده اند که این دیوار حائل بین طواف کنندگان و کعبه است.
بیت اسماعیل
حجر اسماعیل طبق بعضی روایات، محلّ سکونت حضرت اسماعیل بوده و مادرش هاجر نیز با وی در همین مکان می زیسته است و پس از درگذشت، در همین مکان دفن شده اند. اسماعیل علیه السّلام پس از دفن مادرش در حجر، برای آنکه طواف کنندگان بر روی قبر وی گام ننهند، گرد آن دیواری کشید. که هم اکنون با ارتفاع ۳۰/ ۱ متر محیط بر این فضا است. شیر خوارشان اسماعیل به وادی مکه رسیدند، با راهنمایی جبرئیل در جایگاه کنونی حجر مستقر شدند.سپس هاجر و اسماعیل، همراه با گوسفندانشان، در همین مکان و در سایبانی که با چوب درخت ساختند، سکونت گزیدند. ازاین رو، در برخی احادیث از این مکان با عنوان بیت اسماعیل یاد شده است.
مدفن اسماعیل
...
حِجْرِ اسماعیل، فضای بین کعبه و دیواری نیم دایره که از یال شمالیِ کعبه (رکن عراقی) تا یال غربی آن (رکن شامی) امتداد دارد.حجر اسماعیل فضایی وصل به کعبه، بین رکن عراقی و شامی که دیواری قوسی شکل بر آن احاطه دارد.
وجه تسمیه
حِجر، مصدر ریشه حجر، در لغت به معنای منع و بازداشتن، نگاهداری و حمایت کردن، حرام و جز این ها به کار رفته است.از این ریشه، حَجْر و حُجْر نیز در بیش تر این معانی به کار می روند. محدوده بین دیوار نیم دایره و خانه کعبه در فاصله میان رکن عراقی و شامی را بدان سبب حِجر نامیده اند که این دیوار حائل بین طواف کنندگان و کعبه است.
بیت اسماعیل
حجر اسماعیل طبق بعضی روایات، محلّ سکونت حضرت اسماعیل بوده و مادرش هاجر نیز با وی در همین مکان می زیسته است و پس از درگذشت، در همین مکان دفن شده اند. اسماعیل علیه السّلام پس از دفن مادرش در حجر، برای آنکه طواف کنندگان بر روی قبر وی گام ننهند، گرد آن دیواری کشید. که هم اکنون با ارتفاع ۳۰/ ۱ متر محیط بر این فضا است. شیر خوارشان اسماعیل به وادی مکه رسیدند، با راهنمایی جبرئیل در جایگاه کنونی حجر مستقر شدند.سپس هاجر و اسماعیل، همراه با گوسفندانشان، در همین مکان و در سایبانی که با چوب درخت ساختند، سکونت گزیدند. ازاین رو، در برخی احادیث از این مکان با عنوان بیت اسماعیل یاد شده است.
مدفن اسماعیل
...
wikifeqh: اسلام مورد احترام و تقدیس بود. پیامبر اکرم(ص) نیز، پس از بعثت، در حجر اسماعیل می نشست و علاوه بر عبادت و تلاوت قرآن، به سؤالات مردم پاسخ می داد.
wikishia: رکن شامی و عراقی، اطراف آن کشیده شده است و عرض آن از دیوار کعبه 6 متر و 80 سانتی متر است.
ناودان طلا نیز که بر بام کعبه نصب شده در سمت حجر اسماعیل قرار دارد.
منابع تاریخی و روایی نشانگر آن است که تاریخ بنای حجر به زمان بنای بازسازی کعبه توسط حضرت ابراهیم و حضرت اسماعیل علیهماالسلام باز می گردد.
حِجر، مصدر ریشه ح ج ر، در لغت به معنای منع و بازداشتن، نگاهداری و حمایت کردن، حرام و جز اینها به کار رفته است. از این ریشه، حَجْر و حُجْر نیز در بیشتر این معانی به کار می روند . محدوده بین دیوار نیم دایره و خانه کعبه در فاصله میان رکن عراقی و شامی را بدان سبب حِجر نامیده اند که این دیوار حائل بین طواف کنندگان و کعبه است به گزارش پاره ای منابع، پس از آنکه ابراهیم علیه السلام و هاجر و فرزند شیرخوارشان اسماعیل به وادی مکه رسیدند، با راهنمایی جبرئیل در جایگاه کنونی حجر مستقر شدند. سپس هاجر و اسماعیل، همراه با گوسفندانشان، در همین مکان و در سایبانی که با چوب درخت ساختند، سکونت گزیدند ازاین رو، در برخی احادیث از این مکان با عنوان بیت اسماعیل یاد شده است.
حجْر به معنای پناه و دامن است و از این رو به اسماعیل علیه السلام منسوب داشته اند که چون دیوارهای کعبه بدست او و پدرش بنا شد، وی برای پناه بردن از گرمای خورشید در سایه و کنار این دیوار می نشست و یا این که سایبانی کنار آن برای خود برافراشته و در آن جا پناه می گرفت، چون از گرمای مکه نزد خداوند شکوه کرد، خدا به او وحی فرمود که من در این مکان برای تو روزنه ای به بهشت می گشایم که تا روز قیامت از آن نسیم روح افزا بر تو بدمد. حضرت اسماعیل علیه السلام چون در گذشت او را در همان مکان مدفون ساختند.
اسماعیل علیه السلام پس از دفن مادرش در حجر، برای آن که طواف کنندگان بر روی قبر وی گام ننهند، گرد آن دیواری کشید که هم اکنون با ارتفاع 1/30 متر محیط بر این فضا است. از این عنوان در باب صلات و حج سخن گفته اند.
بنابر احادیث و منابع تاریخی، هاجر پس از وفات، در این مکان دفن شد. اسماعیل علیه السلام برای آنکه قبر مادرش زیرپای مردم قرار نگیرد، آن را بالا آورد و اطرافش را محصور کرد حضرت اسماعیل نیز، پس از وفات، در همین مکان به خاک سپرده شد . همچنین بر طبق روایات، تنی چند از دختران اسماعیل علیه السلام و نیز شماری از انبیا در این مکان مدفون اند
ناودان طلا نیز که بر بام کعبه نصب شده در سمت حجر اسماعیل قرار دارد.
منابع تاریخی و روایی نشانگر آن است که تاریخ بنای حجر به زمان بنای بازسازی کعبه توسط حضرت ابراهیم و حضرت اسماعیل علیهماالسلام باز می گردد.
حِجر، مصدر ریشه ح ج ر، در لغت به معنای منع و بازداشتن، نگاهداری و حمایت کردن، حرام و جز اینها به کار رفته است. از این ریشه، حَجْر و حُجْر نیز در بیشتر این معانی به کار می روند . محدوده بین دیوار نیم دایره و خانه کعبه در فاصله میان رکن عراقی و شامی را بدان سبب حِجر نامیده اند که این دیوار حائل بین طواف کنندگان و کعبه است به گزارش پاره ای منابع، پس از آنکه ابراهیم علیه السلام و هاجر و فرزند شیرخوارشان اسماعیل به وادی مکه رسیدند، با راهنمایی جبرئیل در جایگاه کنونی حجر مستقر شدند. سپس هاجر و اسماعیل، همراه با گوسفندانشان، در همین مکان و در سایبانی که با چوب درخت ساختند، سکونت گزیدند ازاین رو، در برخی احادیث از این مکان با عنوان بیت اسماعیل یاد شده است.
حجْر به معنای پناه و دامن است و از این رو به اسماعیل علیه السلام منسوب داشته اند که چون دیوارهای کعبه بدست او و پدرش بنا شد، وی برای پناه بردن از گرمای خورشید در سایه و کنار این دیوار می نشست و یا این که سایبانی کنار آن برای خود برافراشته و در آن جا پناه می گرفت، چون از گرمای مکه نزد خداوند شکوه کرد، خدا به او وحی فرمود که من در این مکان برای تو روزنه ای به بهشت می گشایم که تا روز قیامت از آن نسیم روح افزا بر تو بدمد. حضرت اسماعیل علیه السلام چون در گذشت او را در همان مکان مدفون ساختند.
اسماعیل علیه السلام پس از دفن مادرش در حجر، برای آن که طواف کنندگان بر روی قبر وی گام ننهند، گرد آن دیواری کشید که هم اکنون با ارتفاع 1/30 متر محیط بر این فضا است. از این عنوان در باب صلات و حج سخن گفته اند.
بنابر احادیث و منابع تاریخی، هاجر پس از وفات، در این مکان دفن شد. اسماعیل علیه السلام برای آنکه قبر مادرش زیرپای مردم قرار نگیرد، آن را بالا آورد و اطرافش را محصور کرد حضرت اسماعیل نیز، پس از وفات، در همین مکان به خاک سپرده شد . همچنین بر طبق روایات، تنی چند از دختران اسماعیل علیه السلام و نیز شماری از انبیا در این مکان مدفون اند
wikiahlb: سوره آل عمران است.
شکل کعبه
کعبه بنائی است تقریبا مربع، که از سنگ کبود رنگ و سختی ساخته شده، بلندی این بنا شانزده متر است، در حالی که در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم خیلی از این کوتاهتر بوده، آنچه که از روایات فتح مکه بر می آید - که : رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم ، علی علیه السّلام را به دوش خود سوار کرد، و علی علیه السّلام از شانه رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم توانست بر بام کعبه رفته، بت هائی را که در آنجا بود بشکند - ثابت کننده این مدعا است.
حجر الاسود
و طول ضلع شمالی آن که ناودان و حجر اسماعیل در آن سمت است، و همچنین ضلع جنوبی آن، که مقابل ضلع شمالی است، ده متر و ده سانتی متر است و طول ضلع شرقی اش که باب کعبه در دو متری آن از زمین واقع شده، و ضلع روبرویش یعنی ضلع غربی دوازده متر است و حجر الاسود در ستون طرف دست چپ کسی که داخل خانه می شود قرار دارد. در حقیقت حجر الاسود در یک متر و نیمی از زمین مطاف، در ابتدای ضلع جنوبی واقع شده، و این حجر الاسود سنگی است سنگین و بیضی شکل و نتراشیده، رنگی سیاه متمایل به سرخی دارد. و در آن لکه هایی سرخ و رگه هایی زرد دیده می شود که اثر جوش خوردن خود بخودی ترکهای آن سنگ است،
ارکان کعبه
...
شکل کعبه
کعبه بنائی است تقریبا مربع، که از سنگ کبود رنگ و سختی ساخته شده، بلندی این بنا شانزده متر است، در حالی که در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم خیلی از این کوتاهتر بوده، آنچه که از روایات فتح مکه بر می آید - که : رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم ، علی علیه السّلام را به دوش خود سوار کرد، و علی علیه السّلام از شانه رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم توانست بر بام کعبه رفته، بت هائی را که در آنجا بود بشکند - ثابت کننده این مدعا است.
حجر الاسود
و طول ضلع شمالی آن که ناودان و حجر اسماعیل در آن سمت است، و همچنین ضلع جنوبی آن، که مقابل ضلع شمالی است، ده متر و ده سانتی متر است و طول ضلع شرقی اش که باب کعبه در دو متری آن از زمین واقع شده، و ضلع روبرویش یعنی ضلع غربی دوازده متر است و حجر الاسود در ستون طرف دست چپ کسی که داخل خانه می شود قرار دارد. در حقیقت حجر الاسود در یک متر و نیمی از زمین مطاف، در ابتدای ضلع جنوبی واقع شده، و این حجر الاسود سنگی است سنگین و بیضی شکل و نتراشیده، رنگی سیاه متمایل به سرخی دارد. و در آن لکه هایی سرخ و رگه هایی زرد دیده می شود که اثر جوش خوردن خود بخودی ترکهای آن سنگ است،
ارکان کعبه
...
wikifeqh: حجر_اسماعیل_(قرآن)
کلمات دیگر: