پلوتون

پلوتون (به فرانسوی: Pluton) یا پلوتو (به انگلیسی: Pluto) سیارهٔ کوتولهٔ کمربند کویپر در سامانهٔ خورشیدی است که در هنگام کشف آن در سال ۱۹۳۰ تا ۲۴ اوت ۲۰۰۶ نهمین سیارهٔ سامانهٔ خورشیدی به حساب آمده بود؛ اما اکنون بنا بر تعریف نوین انجمن بین المللی اخترشناسی از سیاره، «پلوتون» یک سیارهٔ کوتوله و همچنین به عنوان نخستین نمونه از ردهٔ جدید جرم فرانپتونی است.گرچه برخی از ستاره شناسان با قراردادن پلوتو در ردهٔ سیاره های کوتوله مخالفند و همچنان آن را یک سیارهٔ معمول می دانند.«پلوتو» گویش زبان انگلیسی است و در زبان فرانسه به آن «پلوتون» می گویند.
سیاره کوتوله
جسم فرانپتونی
پلوتوئید
کمربند کویپر
پلوتینو
پلوتون در افسانه های روم باستان نام خدای زیرزمینی بوده و انگیزهٔ این نام گذاری فاصلهٔ بسیار دور این جرم آسمانی از خورشید بوده است. پلوتو بزرگ ترین جسم فضایی در سامانهٔ خورشیدی است که تا پیش از گذر کاوشگر فضایی نیوهورایزنز (افق های نو) از کنار آن در ۱۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۵، ۱۱:۴۹ (UTC)، هیچ یک از مأموریت های فضایی از سوی زمین به آن نرسیده بودند.
پلوتون ساختاری از سنگ و یخ دارد و کره ای کوچک است که یک سوم ماه جرم آن است. قطر پلوتو ۲۳۷۰ کیلومتر است و این سیارهٔ کوتوله می تواند گاهی از زمین تا فاصلهٔ ۷٫۵ میلیارد کیلومتری دور باشد. چهار لکهٔ سیاه سطح پلوتو که به کمربند تیرهٔ دور استوای پلوتو متصل هستند و تقریباً به یک اندازه و به یک فاصله هستند توجه دانشمندان را به خود جلب کرده اند. پلوتو از نظر میزان جرم و حجم، هجدهمین جسم در سامانهٔ خورشیدی است.
مدار پلوتو برخلاف مدار زمین و هفت سیارهٔ دیگر یک مدار نزدیک به دایره نیست بلکه این مدار یک مدار بیضی بسیار کشیده با خروج از مرکز بسیار محسوسی است و گردش مداری آن نزدیک به ۲۴۸ سال زمینی طول می کشد. کشیدگی مدار پلوتو بسیار زیاد و غیرعادی است به طوری که مدار آن با مدار نپتون، آخرین سیارهٔ سامانهٔ خورشیدی در دو نقطه برخورد دارد. فاصلهٔ پلوتو از خورشید در اوج مداری خود ۴۹ واحد نجومی است یعنی حدود ۵۰ برابر بیشتر از فاصلهٔ زمین از خورشیداست. پلوتو در حضیض خود تنها ۲۹ واحد نجومی از خورشید فاصله دارد. مدار پلوتو با دائرةالبروج بیش از ۱۷ درجه زاویهٔ انحراف دارد و در نتیجهٔ همین انحراف است که این سیارهٔ کوتوله نیمی از مسیر مداری خود را در بالای صفحهٔ گردش زمین به دور خورشید و نیمی دیگر را در پایین این صفحه می پیماید.

پلوتون (اخترشناسی). پلوتون (اخترشناسی)(Pluto)
(یا: پلوتو) در اخترشناسی، کوچک ترین، و معمولاً دورترین سیارۀ منظومۀ خورشیدی. در محاسبه های پرسیوال لوئل وجود پلوتون پیش بینی شده بود. در ۱۹۳۰، محل آن را کلاید تامبو تعیین کرد. مدار شدیداً بیضی شکل این سیاره سبب می شود که پلوتون گاهی اوقات، مثلاً از ۱۹۷۹ تا ۱۹۹۹، به داخل مدار نپتون کشیده شود. جرم پلوتون در حدود۰.۰۰۲ جرم زمین است. میانگین فاصله آن از خورشید۵.۸میلیارد کیلومتر؛ قطر استوایی آن۲.۳۰۰ کیلومتر؛ دورۀ تناوب چرخش آن۶.۳۹ روز زمینی؛ طول سال آن۲۴۸.۵ سال زمینی؛ و جوّ آن رقیق و دارای مقدار اندکی گاز متان است. سطح این سیاره شامل موادی با چگالی کم، متشکل از سنگ و یخ و عمدتاً متان جامد است. در قطب شمال این مواد به صورت کلاهک یخی درآمده است. یک قمر، با نام خارون، دارد. اخترشناس امریکایی جیمز والتر کریستی قمر پلوتون را در ۱۹۷۸ کشف کرد. خارون با قطر تقریباً ۱,۲۷۰ کیلومتر، تقریباً نصف قطر پلوتون، بزرگ ترین قمر منظومۀ خورشیدی نسبت به سیارۀ مادر است و در فاصلۀ ۲۰هزارکیلومتری مرکز سیارۀ پلوتون، هر ۳۹ر۶ روز یک بار، یعنی مدتی برابر با زمان چرخش محوری پلوتون، بر گرد این سیاره می گردد. خارون بیشتر از یخ تشکیل شده است. برخی اخترشناسان معتقدند که پلوتون قمر قدیمی نپتون بوده و از آن گریخته است، اما به احتمال زیاد این سیاره جسمی مستقل بوده است که گرفتار گرانش خورشید شده است. در ۱۹۹۶، تلسکوپ فضایی هابل از سطح پلوتون عکس برداری کرد. نیز ← خارون_(اخترشناسی)

پلوتون (اسطوره). پلوتون (اسطوره)(Pluto)
(یا: پلوتو) در اساطیر یونان، فرمانروای هادس، عالم اموات. همتای رومی اش دیس/اورکوس بود. پدر و مادرش، کرونوس و رئا، از تیتانها بودند؛ برادر زئوس، پوسیدون، هِرا، هستیا و دِمِتِر بود. او پرسفونه دختر دمتر، الهۀ کشاورزی، را ربود و با او ازدواج کرد و سبب شد که زمستان زمین را فراگیرد. سرانجام، مقرر شد که پرسفونه شش ماه از سال را با هادس و بقیه را با مادرش سپری کند. کرونوس، که معتقد بود فرزندانش او را نابود خواهند کرد، پلوتون را در بدو تولد بلعید؛ زئوس، که پنهان شده بود، بعدها پدرش را مجبور کرد برادران و خواهرانش را که بلعیده بود، بالا بیاورد. در نبردی که در پی آن درگرفت، سیکلوپ هاییک چشم کلاهخودی به او دادند که با پوشیدن آن ناپدید می شد. با سرنگونی کرونوس، قلمرواش میان سه تن از خدایان تقسیم شد؛ زئوس بر آسمان، پوسیدون بر دریا و پلوتون بر جهان مردگان تسلط یافتند. وجه تسمیۀ پلوتون، بخشندۀ ثروت (مرتبط با کانی ها، محصولات کشاورزی، چشمه ها)، ظاهراً آن بوده که هیچ کس جرأت نداشته است نام اصلی او، آیدس/نادیده، را بر زبان آورد. هادس نامی بود که به قلمرو او اطلاق می شد. گوسفند سیاه برایش قربانی می کردند و حاجتمندان در هنگام اجرای مناسک از قربانگاه رو برمی گرداندند.

پلوتون سیارهٔ کوتولهٔ کمربند کویپر در سامانهٔ خورشیدی است که در هنگام کشف آن در سال ۱۹۳۰ تا ۲۴ اوت ۲۰۰۶ نهمین سیارهٔ سامانهٔ خورشیدی به حساب آمده بود؛ اما اکنون بنا بر تعریف نوین انجمن بین المللی اخترشناسی از سیاره،«پلوتون» یک سیارهٔ کوتوله و همچنین به عنوان نخستین نمونه از ردهٔ جدید جرم فرانپتونی است. گرچه برخی از ستاره شناسان با قراردادن پلوتو در ردۀ سیاره های کوتوله مخالفند و همچنان آن را یک سیارۀ معمول می دانند.«پلوتو» گویش زبان انگلیسی است و در زبان فرانسه به آن «پلوتون» می گویند.
• نشانه شناسی: «این سیاره در اخترشناسی، مظهر نیرویی است که بر تغییرات بزرگ دوره های زمین شناسی، انواع جانداران، عمق ماده، جهان اتم، فتح فضاف اشعهٔ لیزر و جراحی قلب اعمال می شود.»• «پلوتون نماد بازسازی کاملی بر روی پایه های جدید و دور افکندن عوامل زیان بار و بیهود است.»• «در اخترشناسی تحلیلی، پلوتون شهزادهٔ ظملت، نماد عمقِ ظلمت درونی ماست که به شب اصلی روح می پیوندد یعنی باستانی ترین لایهٔ ناخودآگاه قومی.» -> ژان شوالیه