سنگ

بلاطة , حجارة , صخرة

نوزدهیمن سلسله از پادشاهان چینی (شمالی و جنوبی ) که از ۹۶٠ تا ۱۲۸٠ م.حکومت کرده اند.عده شاهان آن ۱۸ تن است. التان خانیان از اقوام چورچه ( منچوری ) خروج کرده چین شمالی را از چنگ سونگها بیرون آوردند و فقط چین جنوبی بدست آنان ماند . سپس سلسله التان خانیان در عهد اگتای قا آن منقرض گردید و سلسله سونگ هم در عهد قوبیلای قا آن بکلی منقرض شد .
( اسم ) هر یک از توده های بزرگ و سخت معدنی و طبیعی که دارای ساختمان صلب و املاح و عناصر معدنی یا آتشفشانی و یا رسوبی که جزو ساختمان پوسته جامد زمین محسوبند . در ساختمان سنگها اکثر بقایای موجودات زنده اعصار قدیمه شرکت میکنند . با توجه به تعریف فوق در وهله اول تمام تشکیلات صلب پوسته جامد زمین فقط جزو سنگها به حساب میایند در حالیکه از لحاظ زمین شناسی تشکیلات نفتی و روغنها و قیرها که جزو ساختمان پوسته جامدند نیز جزو سنگها محسوب میشوند . سنگها توده های اصلی کانیها را به وجود میاورند حجر . یا سنگ آتش . سنگ چخماق را گویند که بر اثر اصطکاک و ضربات تکه هایش به یکدیگر تولید جرقه میکند . این سنگ ترکیبش عبارت از سیلیس خالص بی شکل میباشد . سختیش نسبتا زیاد است و شیشه را خط میاندازد و بسته به عناصر فرعی که در آنست دارای رنگهای مختلف میباشد سنگ آتش زنه چخماق سنگ چخماق حجرالاصم حجرالنار حجرالزناد . یا سنگ آسمانی . سنگی که از آسمان بر زمین فرود آید . از مطالعاتی که بر وریی ساختمان این نوع سنگها به عمل آمده ترکیب اصلی آنها کاملا شبیه سنگهای معدنی زمین است و در اکثر آنها املاح و اکسیدهای آهن فراوان است حجرسماوی حجرالصواعق حجاره الجو حجربقران حجر بقرانی . یا سنگ آتش . نوعی سنگ سخت سیاه قهوه یی یا خرمایی که از اصطکاک آن با آهن جرقه ای تولید میشود حجرالنار سنگ چخماق . یا سنگ آتش زنه . سنگ آتش . یا سنگ آسیا . یکی از سنگهای سیلیسی شیمیایی که مخلوط با مواد آهکی است . آب باران قسمتهای آهکی این سنگ را حل میکند و بالنتیجه در آن حفراتی پدید می آورد . رنگ آن سفید مایل به زرد است و غالبا دارای لکه های اکسید آهن است سنگ ساختمان حجرالرحی . یا سنگ آفتاب . گونه ای الیگوکلاز است که جزو فلدسپاتهای سدیم دار و کلسیم دار است . گلی رنگ یا مایل به سبز و یا زرد است . جلایش شیشه یی است و چون دارای ذرات بسیار ریز طلا است نور قشنگی دارد سنگ برق حجرالبرق . یا سنگ آهک . عبارت ار کربنات کلسیم بی شکل طبیعی است که از آن برای آهکش استفاده می کنند و چون دارای سختی جالب توجه است در ابنیه نیز به به کار میرود فرمول شیمیایی این سنگ در صورت خالص بودن کربنات کلسیم است که بر اثر حرارت به آهک زنده تبدیل میشود . آهک زنده ( منو اکسید کربن ) که از این سنگ نتیجه میشود مصارف زیادی در بنایی ساختمان و ادنیه دارد . معمولا روی آهک زنده آب میریزند و آنرا به شیر آهک یا آهک مرده تبدیل میکند . یا سنگ آهن ربا . سنگی است که در آن بنسبت قابل توجه اکسید ملحی آهن زیاد است . اکسید ملحی آهن که به نام اکسید مغناطیسی نیز خوانده میشود و دارای فرمول ۳ ۴ میباشد و خاصیت جذب براده های آهن را دارد حجرالمغناطیس حجرالحدید حجرالهنود . یا سنگ آهن کش . سنگی است که به سبب داشتن خاصیت مغناطیسی آهن را جذب میکند . یا سنگ احمر . ۱ - حجرالاحمر . ۲ - نوعی الماس . یا سنگ اسپنگ . عبارت از ترشحات آهکی یا سیلسی اسفنجهای دریایی میباشد که پس از پوسیده شدن ابدان این حیوانات بر جای میماند . بقایای ترشحات آهکی یا سیلیسی گاهی بقدری بر روی هم انباشته میشود که تشکیل قسمی سدهای دریایی و یا صخره ها و جزایر کوچک را میدهد و یا قسمتی از طبقات رسوبی پوسته جامد را به وجود می آورد حجرالاسفنج حصاهالاسفنج. یا سنگ اسکاف . سنگ ساب . یا سنگ امتحان . سنگ محک . یا سنگ بابا قوری . سنگ سلیمانی باباغوری . یا سنگ برق . سنگ آفتاب . یا سنگ برقی . گونه ای سنگ مرمر که از ناحیه به نام بارقه از شبه جزیره بالکان به دست آید حجر بارقی حجر برقی . یا سنگ برکان . گونه ای سنگ رستی که بسیار نرم است و به الوان مختلف سبز و زرد و قهوه یی و سفید رنگ دیده میشود . از خواص این سنگ آن است که به سهولت مواد چربی و کثافات را از روی اشیا پاک میکند سنگ مغنی رست چربی زدا خاک نمد مالی . یا سنگ بلور . عبارت است از بلورهای کو آرتز یا در کوهی که به نام بلور سنگ نیز نامیده میشود . حجرالبلور یا سنگ چخماق . سنگ آتش . یا سنگ خاره . خارا . یا سنگ پا . گونه ای سنگ آذرین که دارای بافت شیشه یی و متخلخل است و حفراتی دارد و چون در این حفره ها گازهای مختلف خصوصا گاز کربنیک و گازهای گوگردی محبوس است نسبت به وزن آب هم حجمش بیشتر سبکتر است و روی آب میایستد . سنگ پا بیشتر برنگ تیره میباشد و جهت پاک کردن کف پا در حمام مورد استفاده واقع میشود حجر بحر حجرالحکاک حجرالرجل حجر القیشور حجرالشعر حجرالشفاف حجر فروغیا . یا سنگ پرستوک . حجرالخطاطیف حجرالیرقان حجرالخطاف . توضیح در لغت نامه بنقل از اختیارات بدیعی سنگی است که از داخل شکم پرستو به دست آید و به اندازه بند انگشتی میباشد . یا سنگ تفنگ . سنگ چخماق . یا سنگ توتیا . سنگ سلیمانی است که آنرا حجرالکحل و حجرالاسود نیز نامند سنگ سلیمانی . یا سنگ جهنم . نیترات نقره را گویند که در چشم پزشکی و پزشکی عمومی و دندانپزشکی مورد مصرف واقع میشود نیترات دارژان . توضیح سنگ جهنم متبلور را سنگ جهنم غیر قلمی گویند . یا سنگ جهودان . عبارت است از صدف فسیل شده یکنوع خارپشت به نام سیداریس گلاندیفروس میباشد . صرف فسیل شده این حیوان شکل بیضوی زیبایی به طول تقریبی ۴ سانتیمتر و عرض ۳ سانتیمتر دارد و چون نقوش زیبای صدف را نیز غالبا در حالت فسیل نگه میدارد از این جهت مورد توجه اهالی اطراف نیل از قدیم الایام بوده است و آن به مناسبت شکل زیتونی خود به نام حجرالزیتون نیز موسوم است . چون بیشتر فسیل این صدفها رسوبات آهکی را در خود نگاه میدارد سنگ یهودا حجرالیهود حجر یهودی زیتون بی اسائیل حجرالزیتون حجرالزیت. یا سنگ چاپ . نوعی سنگ آهکی متشکل از دانه های ریز به رنگ زرد یا خاکستری . که در چاپ سنگی آنرا به کار برند . یا سنگ چینی . کائولن . توضیح در برخی کتب سنگ چینی مترادف با کوارتز ذکر شده و آن اشتباه است . یا سنگ حمام . سنگی است که در نتیجه گرمای آب مخزن حمامها بر جدار دیگ یا آب گرم کن ها بندد و عبارت از املاح گچی و آهکی آبها است که در نتیجه گرما راسب شود . در قدیم ضمادی از این رسوب ساخته به جهت رفع سرطان رحم به کار میبردند حجرالحمام . یا سنگ خروس . ماده متحجری که داخل سنگدان خروس قرار دارد . این ماده عبارت از شنهای مقاوم و سخت سیلیسی است . عموم پرندگان دانه خوار آن را به منظور آسیا کردن دانه ها می بلعند حجرالدیک سنگ خروسان حجرالشعر . یا سنگ دیگ . سنگ هر کاره . یا سنگ رعد . گوله توپ . یا سنگ روشنایی . به فسفر و ترکیبات کانی آن اطلاق میشود مرقشیقا حجرالنور حجرالروشنائی . یا سنگ روی . سنگهای معدنی و روی بیشتر به صورت سولفور روی و کربنات روی میباشد حجرالصفر . یا سنگ زخم . گونه ای سنگ گچ که دارای بلورهای ریز گچ است و ذرات متبلور گچ شبیه ذرات قند پهلوی هم قرار گرفته اند که آنرا به نام گچ قندی نیز نامند . به علت دارا بودن سولفات کلسیم پودر نرم شده آنرا به روی بریدگیها به منظور بند آوردن خون به کار میبردند حجرالعرابی حجرالعاج . یا سنگ زرد . زرنیخ . یا سنگ زیتون . زیت ( بنی اسرائیل ) . یا سنگ ساب . گونه ای سنگ سیلیسی رسوبی که از ذرات ریز به وجود آمده و از آن جهت تیز کردن چاقو و غیره استفاده میکنند سنگ چاقو حجرالاساکفه . توضیح سنگ ساب در حقیقت گونه ای سنگ سمباده است که تا حدی با ذرات آهک آمیخته شده . سنگ سمباده یا سنک ساختمان . سنگ آسیا . یا سنگ سای . سنگ ساب . یا سنگ سرب . سنگهای معدنی سرب که بیشتر به صورت سولفور سرب اند . حجرالرصاص . یا سنگ سرمه . سنگ توتیا . یا سنگ سلیمانی . ۱ - یکی از اقسام کالسودان است که جزو سنگهای مجاور کو آرتز محسوب میشود این سنگ بر خلاف عقیق سیلیسی بی آب و ظاهرا غیر متبلور است و چون دارای منظره مطبق و متحد المرکز است زیبایی خاصی دارد و در زینت ها از آن استفاده میشود و بیشتر دسته چترها را از آن میسازند حجر اناخاطس حجر اناغاطس حجر اناغلیطس حجر اناغیطوس آگات . ۲ - گونه ای سنگ آذرین تیره رنگ که ترکیبش عبارت از سیلیکات آبدار روی میباشد . سنگی است که بر اثر مالش و اصطکاک خاصیت فسفر سانس و درخشندگی پیدا میکند و چون دارای منحنی قابل توجه است جزو احجار کریمه نیز شمرده میشود . پودر نرم شده این سنگ راسابقا در کحالی به مناسبت اکسید رویی که در آن است استعمال میکردند و جهت از بین بردن اورام چشم آنرا مفید دانسته اند و همچنین چون پودر نرم شده این سنگ دارای رنگ سیاهی خاصی است آنرا با میله ای ظریف چوبی یا سنگی به چشم و پلکها جهت سیاه شدن مژه ها میکشیدند و به نام سرمه مینامیدند حجرالضفر حجر بابا قوری اثمد سنگ توتیا حجرالکحل حجرالکحا الاسود حجر التوتیا سنگ سرمه . یا سنگ سماق . گونه ای سنگ آذرین که دارای بلورهای بزرگ و کوچک از کو آرتز و پیروکسن و آمفیبول و میکا میباشد . سنگی است سخت و متمایل یا صورتی یا سبز ( رنگش بسته به عناصر متشکله اش متغیر است ) و چون استقامت و سختی و خشونت قابل توجهه دارد در پی ابنیه و ستونهای سنگی عمارات و همچنین ساختن سنگ آسیا به کار میرود سنگ سماک . یا سنگ سماک . سنگ سماق . یا سنگ سمباده . گونه ای سنگ سیلیسی که از تراکم پوسته های آلگهای سیلیسی موسوم به دیاتومه مخلوط با پوسته های سیلیسی موسوم به شعاعیان به وجود آمده و از آن جهت صیقل دادن فلزات استفاده میکنند سنگ تریپولی . یا سنگ سو . سنگ ساب . یا سنگ سودا . سنگ پا . یا سنگ سیاه شیشه گران . مغنسیا . یا سنگ شجری . پایه ها و بقایای آهکی مرجانها به سد مرجان . یا سنگ شیر . گونه ای سنگ معدنی که ترکیبش عبارت از سیلیکات آلومین و سدیم می باشد و جزو عناصر اصلی سنگهای آذرین است . این سنگ در حقیقت نوعی آلبیت است . سنگ شیر به سبب داشتن آلومین سفید رنگ است و چون در آب ساییده شود مایعی شیری رنگ به وجود می آورد ( وجه تسمیه به همین علت است ) حجر غالاقطسط حجرالبنی حجرالابیض . یا سنگ صبور . ۱ - اصولا سنگ به صبوری و تحمل مثل است : گرچه چون سنگم صبورو سیم ساعد لیک هست سیمگون اشکم فزوده سنگ هر شب تا سحر . ۲ - سنگی اساطیری که اندوههای مردم را میشنید و غمخوار آنان بود . یا سنگ عقاب . اکسید سه ظرفیتی آهن که در حالت طبیعی با مواد خارجی از قیبل رست و غیره نیز مخلوط است و اگر نسبت رست زیاد باشد انواع اخری را به وجود می آورد بهت حجرالباهت اکتمکت . حجرالعقاب . یا سنگ قبطی . گونه ای سنگ سرتی که در حقیقت نوعی از سنگ رستهای چربی زا به شمار میرود و دارای رنگ سبز یا آبی می باشد و چون خاصیت همه رست ها را در مورد جذب رطوبت دارد جهت معالجه اسهال در قدیم به کار میرفته است . بر اثر همین جذب رطوبت چربیها و ناپاکیهای روی پارچه را نیز جذب میکند . حجر قبطی . یا سنگ قمر . گچهای متبلور را گویند که در سیستم منوکلینیک متبلور میشود . بلورهای سنگ قمر به شکل ماکلهای سر نیزه یی می باشند که ممکنست به طول ۶٠ و ضخامت ۱٠ سانتیمتر برسند حجرالقمر حجر قمری حجر قمر رغوه القمر . یا سنگ قناعت . سنگی رنگین ( غالبا آبی ) که دانه هایی از احجار قیمتی یا کم قیمت در اطراف آن کار میگذاشتند و درویشان آنرا در زیر پوشال خود - روی ناف - می بستند . یا سنگ کارد . سنگ ساب . یا سنگ کلیه . سنگی که در نتیجه ترکیب اسیدهای مختلف ادرار با مواد معدنی حاصل میشود این سنگ ممکن است در کلیه در ناحیه لگنچه بماند یا وارد حالب شده و از آن جا وارد مثانه گردد و از پیشاب راه دفع شود رمل کلیه . یا سنگ کیسه صفرا . سنگی است که در نتیجه رسوب املاح صفراوی در کیسه صفرا یا مجرای صفراوی حاصل شود . حجر صفراوی . یا سنگ گاز ران . ۱ - سنگ قبطی . ۲ - در برخی کتب مترادف با شعار نیز ذکر شده است زیرا خاکستر حاصل از سوختن اشنان قصارین متحجر است و علاوه بر آن که در پاک کردن چربی ها و کثافات از روی پارچه به کار میرود در صابون پزی نیز مورد استفاده قرار میگیرد . یا سنگ گوگرد . سنگهای معدنی گوگرد که با دیگر سنگهای معدنی و شن ها و خاکها مخلوط است و در صورت خلوص آن را گل گوگرد نامند . از این سنگ برای استخراج گوگرد استفاده میشود جحر الکبریت . یا سنگ ماسه . سنگی است سیلیسی که جزو سنگهای رسوبی محسوب است و در نتیجه به هم چسبیدن ذرات شن و ماسه و سیلیس های خرد شده حاصل آمده و به همین جهت بسیار سخت است اگر این ذرات سیلیس به وسیله خمیری آهکی به هم چسبند سنگ ماسه را آهکی و اگر به وسیله خمیری سیلیسی به هم چسبند ماسه سنگ را سیلیسی گویند دج ماسه سنگ . یا سنگ ماهی . سنگی که در سر ماهی یابند و آن سفید و سخت است حجرالحوت . یا سنگ مثانه . سنگی که در نتیجه ترکیب اسیدهای مختلف موجود در ادرار با مواد معدنی ( از قیبل سدیم و کلسیم و پتاسیم و غیره ) در مثانه به وجود آید یا قبلا در کلیه به وجود آمده باشد حجرالمثانه یا سنگ محک . گونه ای ژاسپ که سیاه رنگ است و در ترکیبش رست هم دارد و در زرگری جهت تشخیص طلا و عیار آن به کار میرود سنگ عراقی ژاسپ سیاه سنگ امتحان . یا سنگ مغناطیس . سنگ معدنی آهن مغناطیس را گویند . در این سنگ آهن موجود است و خاصیت آهن ربایی دارد . معادن آهنی که چنین سنگی را داشته باشد جزو معادن مرغوب محسوبند حجرالنهود حجرالمغناطیس حجر الحدید . یا سنگ مغنی . سنگی است الوان و به غایت سست و آن چه سیاه بود به سرخی زند و نقطه های سفید بر آن باشد و شیشه گران به کار برند سنگ برکان . یا سنگ نیسه . ( نیقه ) سنگی حفره دار از گروه سنگهای آذرین که در کنار دریاچه نیسه واقع در آسیای صغیر فراوان است حجرالنیقی . یا سنگ هر کاره . گونه ای از سنگهای دگرگونی که تالک شیست نامیده میشوند و عبارت از شیستهای متبلوری هستند که با تالک آمیخته و دگرگون شده اند . این سنگ در ضمن این که خاصیت شیستها را دارد و حرارتهای زیاد را تحمل میکند خواص تالک را نیز دارا است یعنی با ناخن خط بر میدارد و چون خوب شکل میگیرد از این سنگ به جهت ساختن دیگ و سرقلیان و غیره استفاده میکنند . سنگ مذبور در اطراف مشهد فراوان است . سنگ دیگ حجرالیرام سنگ یرامی . یا سنگ یاسم . سنگی است سبز به زردی مایل حجرحبشی یشم . یا سنک یرامی . سنگ هر کاره . یا سنگ یمانی . عقیق سرخ یا سنگ یهودا . سنگ جهودان . یا سنگها . جمع سنگ مواد مختلف معمولا صلبی که در تشکیلات پوسته زمین شرکت دارند به عبارت دیگر سنگها شکلهای گوناگون مواد مختلفی هستند که در ساختمان پوسته زمین دخالت دارند . ذرات مختلفی که سنگها را تشکیل می دهد کانیها نامیده میشوند احجار . یا سنگ های ارگانیک . سنگهایی که منشائ حیاتی دارند یعنی یا در نتیجه متحجر شدن بقایای نباتی یا حیوانات حاصل میشود یا آن که در نتیجه فعل و انغعالات شیمیایی موجودات زنده به وجود می آیند مهمترین این سنگها زغال سنگ و نفتها هستند احجار عالیه یا سنگ های آتشفشانی . سنگ هایی هستند که از انجماد مواد گداخته درون زمین حاصل میشوند و به دو دسته سنگهای آذرین درونی و سنگهای آذرین بیرونی تقسیم میشوند سنگهای آذرین . یا سنگهای آذرین . سنگهای آتشفشانی . یا سنگهای آسمانی . احجاری هستند که از محیط خارج از فضای زمین بر زمین ساقط میشوند . حدس های مختلف در مورد وجود این سنگها زده اند از همه صائبتر آنست که سنگهای مذکور بقایای کره منفجر شده ایست که گاهی در منطقه جاذبه زمین و بر زمین ساقط میشوند . با آزمایشهایی که بر روی این احجار انجام شده ترکیب آن ها عبارت از اکسید های مختلف آهن و نیکل و دیگر عناصر موجود در زمین است شخانه . یا سنگهای بلور لایه . سنگهای درگوگونی یافته ای هستند که متعلق به ادوار نخستین زمین شناسی ( یعنی طبقات ما قبل اوران اول ) می باشد این سنگها بر اثر فشار چین خوردگیهای متعدد و نزدیک بودن به گرمای درونی کره زمین هم منطبق به نظر میرسد و هم حاوی عناصر متبلور هستند سنگهای بلورین برگه . یا سنگهای ته نشستی . سنگهایی هستند که در آب یا در هوا ته نشین میشوند بنابراین سنگهای رسوبی مطلقا سنگهای ته نشین شده در آب نیستند و موادی هم که بدون دخالت آب ته نشین میشوند جزو این سنگها محسوبند مثل رسوبات هوایی به وسیله بادها . از اختصاصات سنگهای ته نشستی مطبق بودن و فسیل داشتن آنها است و ممکن است که متبلور هم باشند در این صورت جنس همه بلورها یکی است جزو رسوبات هوایی خاک زرد و یخهای طبیعی را محسوب میدارند احجار رسوبی احجار ته نشسته سنگهای رسوبی . یا سنگهای قیمتی . کانیهایی هستند که به سبب زیبایی و سختی و در خشندگی و تلائ لو مقاومت در برابر عوامل خارجی مورد توجه و در زینت آلات مورد استفاده واقع میشود از قبیل زمرد یاقوت عقیق زبرجد و غیره . احجار کریمه احجار ثمینه احجار نفیسه . ترکیبات فعلی : یا سه سنگ تیز کردن . تند و تیز کردن کارد و جز آن به وسیله سنگ ( فسان ) یا به سنگ فسان نشستن . به وسیله سنگ فسان تیز شدن کارد و جز آن یا به سنگ کشیدن . تیز کردن تیغ و خنجر و جز آن ها را به وسیله سنگ ( فسان ) یا سنگ بر شیشه زدن . ۱ - با سنگ شیشه را شکستن . ۲ - از بین بردن چیزی . ۳ - توبه کردن از نوشیدن شراب و دیکر محرمات . یا سنگ بر قرابه زدن . سنگ بر شیشه زدن . یا سنگ بر قندیل زدن . ۱ - با سنگ قندیل را شکستن . ۲ - تاریک کردن مکدر ساختن . یا سنگ در آبگینه کار کسی انداختن . کار او را خراب کردن : این مرد دینی برین سنگ نشست و سنگ در آبگینه کار ما انداخت و شکوه از دل خلایق بر گرفت . یا سنگ در موزه افتادن . ۱ - اقامت کردن در محلی ترک سفر کردن . ۲ - مزاحمت ایجاد شدن . یا سنگ راه شدن . ۱ - مانع شدن سد راه گردیدن . ۲ - وقار طمانینه . ۳ - اعتبار . ۴ - قطعه ای از حجر که بذان اشیائ را در ترازو وزن کنند وزنه . ۵ - وزن گرانی درمسنگ . نیم جو سنگ . ۶ - واحدی برای وزن . طبق قانون مصوب ۱۳٠۴ ه ش . برای وزن . طبق ۱٠٠٠ در هم ) یک کیلو گرم . یا سنگ تبریز . واحد وزن من تبریز . یا سنگ ترازو . وزنه ای که مقیاس وزن برای سنجش قرار میگیرد واحد وزن . ۲ - وزنه ای که جهت سنجش سنگینی به طور عام به کار میرود . ۷ - مقیاسی است برای آب و آن عبارتست از عده معینی لیتر در هر ثانیه . توضیح در تهران یک سنگ آب عبارتست از مقدار آبی که از شکافی به اندازه ۲٠ / . متر مربع ( ۲ / ۱۵۲۸ فوت مربع ) و از قرار ( ۱ / . ۹۳۶ یارد ) در هر سه ثانیه جریان دارد - در کرمان یک سنگ آب برابر ۲۴ ساعت آبی است که برای آبیاری ۲ هکتار زمین کافی باشد . در اصفهان یک سنگ آب برابر با مقدار آبی حساب میکنند که یک جریب زمین را در یک ساعت مشروب کند . - در شیراز واحد آب که معروف به سنگ دیوانی است عبارت است ار شکافی به وسعت ۲٠ سانتیمتر در ۸٠ سانتیمتر و از قرار ثانیه ای یک متر جریان دارد - در همدان معادل یک سنگ دیوان اراک است . یا سنگ دیوانی . مقیاسی است برای آب روان و آن به چرخ تقسیم میشود و ۵ سنگ دیوانی را یگ سنگ آسیا گردان حساب میکنند - در اراک یک سنگ دیوانی مقدار آبی است که از میان چهار آجر که تشکیل روزنه ای به وسعت ۲٠ . / ۲٠ / . متر را می دهد جاریست . یا سنگ هاشم . ۱۶ من کازرون ۷۶ / ۸ کیلو گرم .
دهی است جزئ دهستان کوهپایه بخش نوبران شهرستان ساوه .

(سَ ) [ په . ] ۱ - (ص . ) وقار، اعتبار. ۲ - (ق ) آهستگی ، آرامش . ۳ - نام عمومی مواد کانی است که به طور طبیعی به یکدیگر چسبیده و متراکم شده است و در نتیجه تودة نسبتاً سفتی را به وجود آورده است . ۴ - وزنه ای جهت سنجش سنگینی . ۵ - دو قطعه سنگ به ابعاد کوچک

سنگ. [ س َ ] ( اِ ) سنگ در پهلوی به معنی ارزش و قیمت آمده «تاوادیا هَ. 164» . معروف است و به عربی حجر خوانند. ( از برهان ). حجر. صخره. ( ترجمان القرآن ترتیب عادل بن علی ). هر یک از توده های بزرگ و سخت معدنی و طبیعی که دارای ساختمانی صلب و املاح و عناصر معدنی یا آتشفشانی و یا رسوبی که جزو ساختمان پوسته جامد زمین محسوبند. در ساختمان سنگها اکثر بقایای موجودات زنده اعصار قدیمه شرکت میکنند. با توجه بتعریف فوق در وهله اول تمام تشکیلات صلب پوسته جامد زمین فقط جزو سنگها بحساب می آیند، درحالی که از لحاظ زمین شناسی تشکیلات نفتی و روغنها و قیرها که جزو ساختمان پوسته جامدند نیز جزو سنگها محسوب میشوند. سنگها توده های اصلی کانیها را بوجود می آورند. حجر. ( از فرهنگ فارسی معین ). حجر و جسمی صلب و سخت که از زمین استخراج میکنند و ماده ای که کوههای صلب را تشکیل میدهد. ( از ناظم الاطباء ) :
فروبارم خون از مژه چنان
که آغشته کنم سنگ را ز خون.تا کی کند او خوارم تا کی زند او سنگم
فرسوده شوم آخر گر آهن و گر سنگم.بباران سنگ و بباران تیر
بدادند سرها به نیرنگ شیر.ز سنگ و ز گچ بود بنیاد کار
چنین کرد تا باشد آن پایدار.زمینی زراغن بسختی چو سنگ
نه آرامگاه و نه آب و گیا.بانگ او کوه بلرزاند چون شیهه شیر
سم او سنگ بدرّاند چون نیش گراز.چون بوی که از مشک جدا گشت و زر از سنگ
بیقدر شود مشک و شود مشک مزور.تواند سنگ را هرگز بریدن
اگر از سنگ بیرون ناید آهن.گر تو سنگی بلای سخت کشی
ور نه ای سنگ بشکن و بگداز.چو سنگ را نتواند گزید بوسه دهد
کسی که باشد دعوی نمای معنی یاب.آبگینه زسنگ می زاید
لیک سنگ آبگینه می شکند.در دل سنگ کثیف جواهر و معادن و فلزات بیافرید. ( سندبادنامه ص 2 ). برسید بکناره آبی که سنگ از صلابت آن بر سنگ آمدی. ( گلستان چ یوسفی ص 122 ).
- امثال :
از میان دو سنگ آرد خواستن یا از میان دو سنگ آردم را میخواهم .
اگر سنگ از آسمان ببارد فلان کار را خواهم کرد.

۱. (زمین شناسی ) مادۀ سفت وسخت که جزء ساختمان پوستۀ جامد زمین است و اغلب دارای مواد و عناصر معدنی است.
۲. قطعۀ سنگ یا فلز به مقدار معین که با آن چیزی را در ترازو وزن کنند، سنگ ترازو، سنجه.
۳. [قدیمی] مقیاسی برای اندازه گیری آب جاری، معادل حجم آبی که در ثانیه از قنات یا رودخانه جاری شود و مقدار آن مختلف است.
۴. (پزشکی ) جسم سخت و سفت به صورت شن و سنگ ریزه که از رسوب مواد مختلف در بعضی از اعضای بدن مانند کلیه و مثانه و کیسه صفرا تشکیل می شود.
۵. وزن.
۶. [قدیمی، مجاز] قدر.
۷. وقار: مردی گزید راد و خردمند و پیش بین / بارای و با کفایت و باسنگ و باوقار (فرخی: ۱۹۱ ).
* سنگ آتش: (زمین شناسی ) نوعی سنگ سخت به رنگ سیاه یا قهوه ای که از اصطکاک آن با آهن جرقه تولید می شود و پیش از اختراع کبریت به وسیلۀ آن آتش می افروختند، سنگ آتش زنه، سنگ چخماق.
* سنگ آذرین: (زمین شناسی ) سنگی که از سرد شدن و انجماد مواد مذاب درون زمین تشکیل می شود، سنگ آتشفشانی، احجار آذرین.
* سنگ آس: (زمین شناسی ) [قدیمی] = آس۱
* سنگ آسمانی: (نجوم ) سنگی که از آسمان به زمین فرود آید، قطعه ای از سنگ که از فضای خارج جو به زمین سقوط کند.
* سنگ آسیا: (زمین شناسی ) = آس۱
* سنگ آهک: سنگی سفید که از آن آهک تهیه می کنند، آن را در کوره های مخصوص تا ۹۵۰ درجۀ سانتی گراد حرارت می دهند تا آهک به دست آید، کربنات کلسیم.
* سنگ پا: (زمین شناسی ) نوعی سنگ سوراخ سوراخ بسیار سخت است که در حمام چرک پا را با آن پاک می کنند، سنگ خاز، سنگ سودا.
* سنگ پادزهر: [قدیمی] نوعی سنگ که از کیسۀ صفرای بز کوهی یا گاو کوهی به دست می آوردند و آن را به طور خوراکی یا مالیدنی در مداوای سَم خوردگی و معالجۀ سم حشرات گزنده به کار می بردند، زهرمهره، حجرالسم، حجرالتیس.
* سنگ جهنم: (شیمی ) [منسوخ] = نیترات دارژان
* سنگ چاپ: (زمین شناسی ) نوعی سنگ آهکی به رنگ خاکستری یا زرد که از دانه های ریز تشکیل شده، به خوبی جلا و صیقل می پذیرد، چربی را جذب می کند و در چاپخانه های سنگی برای چاپ کردن اوراق به کار می رود.
* سنگ خارا: (زمین شناسی ) = خارا
* سنگ خاز: (زمین شناسی ) [قدیمی] = * سنگ پا
* سنگ زر: [قدیمی] = محک
* سنگ سلیمانی: ‹سنگ سلیمانیه› (زمین شناسی ) نوعی کوارتز شبیه عقیق که دارای رگه های سیاه و سفید است و مانند سنگ های قیمتی در ساختن زینت آلات به کار می رود، حجر باباغوری.
* سنگ سماک: ‹سنگ سماق› (زمین شناسی ) سنگی سخت که خوب صیقل می گیرد و به رنگ های سرخ، سبز، قهوه ای، خاکستری، درمی آید و برای ساختن ستون های سنگی و مجسمه و اشیای دیگر به کار می رود، گاه در آن ریزه های کوارتز و فلدسپات نیز دیده می شود، پرفیر.
* سنگ شجری: (زیست شناسی ) [قدیمی] = مرجان
* سنگ صبور:
۱. سنگ سخت و عظیم که در یک جا ثابت و پا برجا باشد و حوادث روزگار را تحمل کند و از آن به بردباری و شکیبایی مثل می زنند.
۲. سنگی افسانه ای که مردم درد دل خود را برای او بازگو می کرده اند.
* سنگ صفرا: (پزشکی ) سنگی که از رسوب املاح صفراوی در کیسۀ صفرا تشکیل می شود.
* سنگِ فسان: (زمین شناسی ) [قدیمی] = سان۴
* سنگ کلیه: (پزشکی ) سنگی که از ترکیب اسید های ادرار با مواد معدنی در کلیه تشکیل می شود.
* سنگ گچ: (زمین شناسی ) نوعی سنگ که در طبیعت به حالت بی شکل وجود دارد و از حرارت دادن آن گچ به دست می آید، سولفات کلسیم.
* سنگ لاجورد: (زمین شناسی ) از سنگ های معدنی به رنگ آسمانی یا آبی پررنگ که در قدیم از آن جام و پیاله و پاره ای زینت آلات می ساختند و کوبیده و گَرد شدۀ آن در نقاشی به کار می رفت.
* سنگ لوح: (زمین شناسی ) نوعی سنگ به رنگ خاکستری که به ورقه های نازک شکافته می شود، پلمه سنگ، تخته سنگ.
* سنگ محک: = محک
* سنگ مردار: [قدیمی] = مردارسنگ
* سنگ مرمر: (زمین شناسی ) = مرمر
* سنگ مغناطیس: (زمین شناسی ) = مغناطیس
* سنگ هرکاره: (زمین شناسی ) [قدیمی] نوعی سنگ که به آسانی تراشیده می شود و خوب شکل می گیرد و اغلب از آن هرکاره (دیگ سنگی ) و سرقلیان و اشیای دیگر می سازند.
* سنگ وسبو: [قدیمی، مجاز] دو چیز ضد و مخالف یکدیگر نظیر سنگ و شیشه یا آتش و پنبه: چشم اگر با دوست داری، گوش با دشمن مکن / عاشقی و نیک نامی سعدیا سنگ وسبوست (سعدی۲: ۳۵۲ ).
* سنگ یده: [قدیمی] = یده

[ورزش] ← سنگ یخ سنگ

/sang/ سنگ & نوعی علف هرز جهت تعلیف دام

( سنگ ( بزرگ و ترا شیده ) ) اَلتاش
بَرد؛ کُلمات؛ راک؛ گَل و برد

حجر