کلمه جو
صفحه اصلی

جواهرات ملی ایران

دانشنامه عمومی

مختصات: ۳۵°۴۱′۲۱٫۳۴″ شمالی ۵۱°۲۵′۱۰٫۸۳″ شرقی / ۳۵٫۶۸۹۲۶۱۱°شمالی ۵۱٫۴۱۹۶۷۵۰°شرقی / 35.6892611; 51.4196750
میراثی که از پیش از صفویه در خزائن دولتی باقی مانده بود.
تولید معادن خراسان و ترکستان و مرواریدهای خلیج فارس
هدایای اهدایی سلاطین خارجی و حکام محلی
غنایم جنگی
خرید از جهانگردان اروپایی مانند ژان باتیست تاورنیه و ژان شاردن
خرید از بازارهای هند، عثمانی، ایتالیا و فرانسه
جواهرات ملی ایران (تا پیش از سال ۱۳۵۷ جواهرات سلطنتی ایران) به مجموعه ای از جواهرات سلطنتی گفته می شود که طی صدها سال توسط پادشاهان مختلف ایران جمع آوری گردیده و چه به صورت پیاده و چه به صورت ساخته شده اکنون در موزه جواهرات ملی ایران وابسته به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نگهداری می شوند. آغاز جمع آوری این جواهرات به صورت جدی به دوران صفویه باز می گردد و پس از آن گاهی پادشاهانی قطعاتی را به آن افزوده اند و گاهی در هنگام تغییر حکومت ها، بخش هایی از آن به تاراج رفته است. این مجموعه یکی از بزرگترین مجموعه های جواهر در جهان بوده و قدمت برخی از جواهرات این مجموعه به اساطیر و پیش از تاریخ باز می گردد. این جواهرات امروزه به عنوان بخشی از فرهنگ و تاریخ ایران شناخته شده و همچون سایر عناصر شناخت فرهنگی مانند معماری، رسوم، رقص و هنر عنصری برای شناخت فرهنگ ایرانی به شمار می رود. تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، در برخی از مراسم رسمی همچون ازدواج ها و تاجگذاری از جواهرات ملی استفاده می شد.
استفاده از جواهرات در ایران ریشه بسیار کهن دارد. در طول تاریخ، پادشاهان ایران هرگاه از جنگهای خارجی و ناآرامی های داخلی فراغتی حاصل می نمودند، به تجمل و جمع آوری جواهرات همت می گماشتند. با حمله اعراب به ایران، بخش عمده ای از این نفایس از بین رفت که داستان فرش بهارستان خسرو، از جمله رقت بارترین حوادث است. حکومت های پس از اسلام نیز بعد از مدت کوتاهی به تدریج در جمع آوری این نفایس کوشیده اند که بخشی از این جواهرات(دوران اسلامی) هنوز در ایران موجود است. با این حال تا دوران صفویه اطلاعات دقیقی راجع به چگونگی جمع آوری و نگهداری این نفایس وجود ندارد.
در دوره صفویه، با ورود خارجیان و سیاحان و سفرنامه نویسان غربی، اطلاعات مدون تری در این خصوص باقی مانده است. در این دوره و بخصوص در زمان سلطنت شاه عباس بزرگ، فتوحات متعدد مرزی، انتظام و امنیت داخلی و در نهایت روابط گسترده سیاسی و اقتصادی خارجی دولت، باعث شد تا اعتبار مالی و قدرت اقتصادی ایران افزایش یافته و دربار ایران به جمع آوری جواهر روی آورد. به طور کلی خزائن نفایس شاه عباس صفوی، که به نظر ژان شاردن سیاح و جواهر فروش فرانسوی یکی از بزرگ ترین مجموعه های زمان خود بوده است، عموماً از یکی از منابع زیر جمع آوری شده است:


کلمات دیگر: