ویتامین کا

ویتامین کا یا ویتامین K یک گروه از ساختار مشابه، محلول در چربی ویتامین هایی است که بدن انسان برای اصلاح پروتئین های خاصی که برای انعقاد خون است و همچنین در استخوان و دیگر بافت ها به آن احتیاج دارد. تعدیل پروتئین ها اجازه می دهد که آن ها را به یون کلسیم اتصال دهیم.ویتامین k شامل ۲ پروتئین طبیعی k1 و k2 است. ویتامین k2 به نوبه خود شامل تعدادی از انواع مواد شیمیایی مرتبط با طول های مختلف از زنجیره های جانبی کربن است که از اتم گروه ایزوپرونید ساخته شده اند.ویتامین k1 که به عنوان فیتومنادین یا فیلوکین یا فیتونادین شناخته شده است، توسط گیاهان ساخته می شود و بیشترین مقدار آن در سبزیجات برگ سبز یافت می شود زیرا به طور مستقیم در فتوسنتز نقش دارند.گمان می رود که حفظ شکل و «فرم گیاه» به وسیله ویتامین K باشد. ویتامین k به عنوان یک ویتامین فعال در حیوانات به شمار می رود که از وظایف کلاسیک و شناخته شده آن می توان به فعالیت در فرایند تولید پروتئینی که به لخته شدن خون کمک می کند اشاره کرد. همچنین گمان می رود ویتامین k1 در بدن حیوانات به ویتامین k2 تبدیل می شود.ویتامین K2 به عنوان ذخیره ساز اصلی در حیوانات است که دارای چندین زیرگروه در طول زنجیره های متفاوت از ایزوپرونید هستند. این ویتامین K2 مناکوئنیس نامیده می شود و خود را توسط تعدادی از باقی مانده های ایزوپرونید در زنجیره جانبی مشخص می کند.Menaquinonesها به طور مختصر MK-N خوانده می شوند که در آن M مخفف Menaquinones و K مخفف ویتامین K و N نشان دهنده تعداد باقی مانده زنجیره جانبی isoprenoid است. برای مثال Menaquinone – 4 (به طور مختصر MK-4) دارای ۴ باقی مانده Isoprene در زنجیره جانبی آن است. Menaquinone-4 (همچنین به عنوان Menatetrenone از چهار باقی مانده isoprene آن شناخته شده است) شایع ترین نوع ویتامین K2 در محصولات حیوانی از MK-4 است که به طور معمول از ویتامین K1 در بافت های خاص حیوانات (دیواره های شریانی- پانکراس و بیضه) با جایگزینی غیر اشباع شامل ۴ واحد isoprene باعث ایجاد Menaquinone -4 می شود. این نظیر ویتامین K2 ممکن است آنزیمی با عملکرد متمایز از ویتامین K1 داشته باشد.باکتری ها در روده بزرگ نیز می توانند ویتامین K1 را به ویتامین K2 تبدیل کنند.
در سال ۱۹۳۵ (میلادی) دانشمندی دانمارکی بنام هنریک دام متوجه وجود ماده ای در بدن مرغ شد که باعث انعقاد خون می شد. وی این ماده را «ویتامین کا» نام گذاری کرد. تاکنون دو نوع از این ویتامین شناخته شده اند که K1 و K2 نام دارند و تفاوت اندکی در ساختار مولکولی با یکدیگر دارند. ویتامین کا مانند ویتامین دی محلول در چربی است و بدن برای جذب آن نیاز به صفرا دارد. این ویتامین در برابر حرارت پایدار است اما در مقابل نور آفتاب و یخ زدگی از بین می رود. هر چه هوا گرمتر شود نیاز بدن به این ویتامین بیشتر می شود.
مهمترین فایده این ویتامین جلوگیری از خون ریزی است. این ویتامین به منظور کنترل و درمان خون ریزی ناشی از بیماری های هموفیلی، کبد، زردی و زخم معده سودمند است و همچنین خونریزی های ناشی از استفاده طولانی مدت از آسپرینها و آنتی بیوتیکها را درمان می کند. همچنین این ویتامین در درمان خون ریزی شدید در دوران قاعدگی مفید است. به نوزادان زودرس که امکان خون ریزی در آن ها زیاد است هم بعد از تولد ویتامین کا تزریق می کنند. همچنین این ویتامین در پیشگیری از سنگ کلیه، پوسیدگی (پوکی) استخوان، دیابت و بیماری های کبدی سودمند است. نوع مصنوعی آن که محلول در آب است در درمان زخم های پوستی مفید است.
کمبود ویتامین کا باعث می گردد افراد در گرما دچار خون ریزی بینی می شوند. وجود ویتامین کا برای انعقاد خون لازم است و بدون این ویتامین کبد نمی تواند پروترومبین که موجب انعقاد خون است را بسازد. همچنین کمبود این ویتامین در پوکی استخوان نیز مؤثر است. عواملی ممکن است باعث شوند کمبود ویتامین کا در بدن بروز کند؛ مانند عدم جذب چربی ها در روده ٬بیماری های کبد یا در شرایطی که مصرف آنتی بیوتیک باعث از بین بردن باکتری هایی که در روده ویتامین کا تولید می کنند بشود. نوزادانی که با شیر مصنوعی تغذیه می شوند، آب پرتقال، آب گوجه فرنگی و آب حبوبات سبز را (در صورتی که زیاد دچار خون ریزی می شوند) به شیرشان اضافه کنید. در نوزادانی که به وسیلهٔ شیر مادر تغذیه می شوند ویتامین کا به وسیلهٔ شیر مادر به آنان منتقل می گردد. همچنین در کودکانی که فقط از شیر مادر تغذیه می کنند نیز احتمال کمبود ویتامین کا وجود دارد. اشعه ایکس و اشعه رادیو اکتیو و همچنین آلودگی هوا این ویتامین را در بدن از بین می برند.