[ویکی فقه] بابایی ، عنوان جنبشی دینی - اجتماعی که در نیمه نخست سده ۷ق /۱۳م همزمان با یورش مغولان ، در آناتولی و قلمرو سلاجقه روم ایجاد شد.
این جنبش ظاهراً در تاریخ عمومی تحولات اجتماعی و فرهنگی مردم ترک، اهمیت بسیار داشته است. جنبش بابایی با طریقه مولویه که در میان مرفهان جامعه رواج داشت، به طور بنیادی در تضاد آشکار بود. با این که آگاهی بسیار اندکی درباره جنبش بابایی در دست است، این جنبش یقیناً اهمیت بسیار داشته است، زیرا قطع نظر از ابن بی بی، وقایع نگار سلجوقی اهمیت آن را سبط ابن جوزی دمشقی، عالم و مورخ آن عصر و سیمونِ سن کانتنی، مبلّغ مذهبی فرانسیسکن و اندکی بعد ابن عبری، تاریخ نویس سریانی نیز متذکر شده اند.جنبش بابایی را تنها با توجه به بعضی از خصوصیات کلی، توسعه دولت سلجوقی در آسیای صغیر می توان شناخت.
بنیان گذار جنبش بابایی
بنیان گذار این طریقت مردی علوی به نام بابا الیاس است که در اوایل سده ۷ق از خراسان به آناتولی مهاجرت کرد. ابن بی بی - مورخ هم عصر باباییان - از بابا اسحاق کفرسودی به عنوان رهبر این جنبش نام برده است . به نظر می رسد که او به عنوان رئیس دیوان انشا برای تالیف کتاب خود از گزارش های رسمی و دولتی استفاده کرده است که در آن ها بابا اسحاق را به علت نقش فعالی که در جنبش داشت ، رهبر شورشیان خوانده اند. ابن عبری بابا اسحاق را فقط خلیفه رهبر اصلی این جنبش که نامش را «بابا» ذکر کرده ، دانسته است . علوان چلبی (زنده در ۷۶۰ق ) نواده بابا الیاس - در اثر منحصر به فرد خود موسوم به مناقب القدسیه ، نیای خود را رهبر این جنبش و نیز خلیفه شیخ دیگری به نام «دده غرقین » خوانده است که برای دعوت و ارشاد مردم ، در راس ۴ خلیفه دیگر از طرف دده غرقین از خراسان به آناتولی فرستاده شد.
اوضاع آناتولی در اوایا سده ۷ق
اوضاع آناتولی در اوایل سده ۷ق بر اثر مهاجرت ترکمانان که از پیش ِ روی مغولان می گریختند و به آناتولی می آمدند، به سبب کشمکش ها و بحران های اقتصادی ناشی از آن ، روی به نابسامانی داشت و بخشی از آن ، معلول تفاوت های شیوه زندگی اجتماعی و اقتصادی شهری و کوچ نشینی میان سلاجقه ساکن در آناتولی و ترکمانان بود که از شرق می آمدند. این اختلاف به بروز تعارض های سیاسی میان سلجوقیان ِ طرفدار تمرکز قدرت و تقویت آن ، و ترکمانانی منجر گردید که به طور طبیعی از نظارت یک قدرت مرکزی می گریختند. در چنین اوضاع و احوالی بابا الیاس از خراسان به آناتولی آمد و در روستای چات در حوالی آماسیه زاویه ای اختیار کرد و به تبلیغ در میان مردم پرداخت . پس از گذشت اندک زمانی مریدان وی فزونی یافت و به تدریج بر آوازه او افزوده شد، تا جایی که به گفته علوان چلبی ، سلطان علاءالدین کیقباد اول سلجوقی (حک ۶۱۶-۶۳۴ق / ۱۲۱۹-۱۲۳۷م ) برای دیدار وی به چات آمد.
خلط بابا الیاس با بابااسحاق
...
این جنبش ظاهراً در تاریخ عمومی تحولات اجتماعی و فرهنگی مردم ترک، اهمیت بسیار داشته است. جنبش بابایی با طریقه مولویه که در میان مرفهان جامعه رواج داشت، به طور بنیادی در تضاد آشکار بود. با این که آگاهی بسیار اندکی درباره جنبش بابایی در دست است، این جنبش یقیناً اهمیت بسیار داشته است، زیرا قطع نظر از ابن بی بی، وقایع نگار سلجوقی اهمیت آن را سبط ابن جوزی دمشقی، عالم و مورخ آن عصر و سیمونِ سن کانتنی، مبلّغ مذهبی فرانسیسکن و اندکی بعد ابن عبری، تاریخ نویس سریانی نیز متذکر شده اند.جنبش بابایی را تنها با توجه به بعضی از خصوصیات کلی، توسعه دولت سلجوقی در آسیای صغیر می توان شناخت.
بنیان گذار جنبش بابایی
بنیان گذار این طریقت مردی علوی به نام بابا الیاس است که در اوایل سده ۷ق از خراسان به آناتولی مهاجرت کرد. ابن بی بی - مورخ هم عصر باباییان - از بابا اسحاق کفرسودی به عنوان رهبر این جنبش نام برده است . به نظر می رسد که او به عنوان رئیس دیوان انشا برای تالیف کتاب خود از گزارش های رسمی و دولتی استفاده کرده است که در آن ها بابا اسحاق را به علت نقش فعالی که در جنبش داشت ، رهبر شورشیان خوانده اند. ابن عبری بابا اسحاق را فقط خلیفه رهبر اصلی این جنبش که نامش را «بابا» ذکر کرده ، دانسته است . علوان چلبی (زنده در ۷۶۰ق ) نواده بابا الیاس - در اثر منحصر به فرد خود موسوم به مناقب القدسیه ، نیای خود را رهبر این جنبش و نیز خلیفه شیخ دیگری به نام «دده غرقین » خوانده است که برای دعوت و ارشاد مردم ، در راس ۴ خلیفه دیگر از طرف دده غرقین از خراسان به آناتولی فرستاده شد.
اوضاع آناتولی در اوایا سده ۷ق
اوضاع آناتولی در اوایل سده ۷ق بر اثر مهاجرت ترکمانان که از پیش ِ روی مغولان می گریختند و به آناتولی می آمدند، به سبب کشمکش ها و بحران های اقتصادی ناشی از آن ، روی به نابسامانی داشت و بخشی از آن ، معلول تفاوت های شیوه زندگی اجتماعی و اقتصادی شهری و کوچ نشینی میان سلاجقه ساکن در آناتولی و ترکمانان بود که از شرق می آمدند. این اختلاف به بروز تعارض های سیاسی میان سلجوقیان ِ طرفدار تمرکز قدرت و تقویت آن ، و ترکمانانی منجر گردید که به طور طبیعی از نظارت یک قدرت مرکزی می گریختند. در چنین اوضاع و احوالی بابا الیاس از خراسان به آناتولی آمد و در روستای چات در حوالی آماسیه زاویه ای اختیار کرد و به تبلیغ در میان مردم پرداخت . پس از گذشت اندک زمانی مریدان وی فزونی یافت و به تدریج بر آوازه او افزوده شد، تا جایی که به گفته علوان چلبی ، سلطان علاءالدین کیقباد اول سلجوقی (حک ۶۱۶-۶۳۴ق / ۱۲۱۹-۱۲۳۷م ) برای دیدار وی به چات آمد.
خلط بابا الیاس با بابااسحاق
...
wikifeqh: جنبش_بابایی