ضمان قهری

رجوع شود به:شبه جرم

[ویکی فقه] مقابل ضمان اختیاری را ضمان قهری گویند.
مباحث مرتبط با ضمان قهری در عناوین مربوط، همچون اتلاف، تقصیر و جنایت می آید. چنان که بحث ضمان اختیاری در عنوان ضمان آمده است.
تعریف ضمان اختیاری و قهری
ضمان به معنای اشتغال ذمّه به مالی دو گونه است: ضمان قهری و ضمان اختیاری.ضمان اختیاری عبارت است از تعهد و التزام به مال یا نفس. این نوع تعهد از اسباب ضمان به معنای اشتغال ذمّه است. مقابل آن ضمان قهری قرار دارد که عبارت است از اشتغال ذمّه به مالی، اما نه به سبب تعهد، بلکه به اسبابی که به طور قهری ذمّه انسان به آن مشغول می شود؛ اسبابی چون اتلاف مال دیگری، تلف شدن کالا قبل از تحویل آن به خریدار، تعدّی و تفریط، کشتن یا آسیب رساندن به دیگری از روی خطا، معامله ای که هر دو عوض یا یکی از آن دو، کلی باشد و نیز حکم شارع مقدس همچون ضمان حقوق شرعی در مثل زکات و خمس پیش از پرداخت آن به نیازمندان.
منبع
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، زیر نظر آیت الله محمود هاشمی شاهرودی، ج۵، ص۱۶۷، برگرفته از مقاله «ضمان قهری».
...