خصاء

[ویکی فقه] خِصاء، اَخته کردن آدمی یا حیوان که در فقه احکامی بر آن مترتب می شود. خِصاء مصدر از ریشه خ ص ی به معنای بیرون کشیدن بیضه ها (سَلُّ الخُصْیَتین) از بدن جنس مذکر است که به ناتوانی او در بارور کردن می انجامد. به فردی که دارای چنین وصفی است، خَصی (در فارسی: اخته، خواجه) گفته می شود.
در منابع فقهی امامی و اهل سنّت این واژه در معنای لغوی خود به کار رفته و تنها مقوِّم آن فقدان بیضتین است. برخی از فقهای امامی، وِجاء را به سبب یکسان بودن عوارض، در حکم خصاء یا از مصادیق خصاء و مشمول احکام آن دانسته اند.
حکم خصاء
حرمت اِخصاء (اخته کردن) انسان مورد اجماع فقهای امامی و اهل سنّت بوده و در احادیث نیز نهی شده است. جلوگیری از تکثیر نسل آدمی، ضرر رساندن به جسم و آزار آن، ایجاد تغییر در مخلوق خداوند (مُثله کردن) و حصول نقص عضو از جمله مستندات یا حکمت های این تحریم شمرده شده است. فقهای امامی و اهل سنّت جنایتِ منجر به اخصاء را ــ با تحقق شرایط خاص خود ــ مستوجب قصاص عضو یا دیه دانسته اند. به نظر فقها، چون خَصی همانند مردان سالم توانایی مباشرت جنسی دارد مشمول بیش تر احکام آنان هم هست و این که در منابع فقهی گاه از توانایی وی بر انزال سخن به میان آمده و گاه از ناتوانی او بر انزال، ناظر به تفاوت میان اخته شدگان از این جهت ــبرحسب سِنّ اخته شدن ــ است. هرچند خصی قدرت تولیدمثل را از دست می دهد، اما خصاء در سنین بزرگسالی در قیاس با کودکی، به سبب کامل بودن رشد غدد مربوطه، کمتر به ناتوانی بر انزال می انجامد. برخی از موارد تصریح فقها به تساوی حکم خصی با غیرخصی عبارت اند از: حرمت نگریستن خصی به زن نامحرم ، اعم از زنی که مالک اوست یا سایر زنان امکان مُحَلِّل واقع شدن او امکان ثبوت زنا در حق خصی و احتمال صحت انتساب فرزند به وی.
حکم نگاه کردن به نامحرم
بسیاری از خادمانِ مرد، به ویژه آنان که در خانه ها و حرم سراها خدمت می کردند، اخته می شدند. شماری از مفسران خصی را از جمله مصادیق «غَیرِ اُولی الاِربَةِ مِنَ الرّجال» (مردانی که به زنان رغبت ندارند) در آیه ۳۱ سوره نور دانسته اند که به استناد آن حدّ پوشش زن نامحرم در برابر خصی کمتر از حجاب ضروری او در برابر مردان عادی خواهد بود. برخی فقها به استناد همین آیه نگاه کردن به زن نامحرم را برای خصیِ کهن سال و فاقد شهوت مجاز شمرده اند. البته به تصریح برخی دیگر منشأ تمایل جنسی در مرد، تنها وجود اعضای خاصی در جسم او نیست و اخصاء فقط کاهش دهنده این حس است نه از بین برنده آن. فرض فقدان هرگونه تمایل و امکان تمتع جنسی در خصی هم پذیرفته نیست. بر این اساس، شمول حکم این آیه بر خصی مناقشه پذیر است.
مهم ترین مباحث فقهی درباره خصاء
...