[ویکی فقه] میراث الزوجة (شهید ثانی). میراث الزوجة تالیف زین الدین بن علی عاملی معروف به شهید ثانی از رسائل شهید الثانی است.
در قوانین ارث در اسلام در دو مورد زوجه و پسر بزرگتر استثنائاتی دیده می شود در مورد زوجة از ارث از عین زمین منع شده است و در مورد پسر بزرگتر مواردی از وسائل مربوط به پدر مثل شمشیر و انگشتر و نظائر آن که در اصطلاح فقهی به آن حبوه می گویند به وی اختصاص یافته است.شهید اول پس از تالیف کتابی به نام الحبوة در ۲۵ ذی الحجه سال ۹۵۶ ق پایان یافته است به تالیف رساله ای در میراث زوجة پرداخته است که در ۲۷ ذی الحجة سال ۹۵۶ ق پایان یافته است.وی در مقدمه کتاب پس از اشاره به دو مورد استثناء ارث می نویسد: احدیهما حبوة الولد الذکر و قد حررنا البحث فیها بما فیه کفایة فی موضع یختص به و الثانی الزوجة این عبارت نشانگر آن است که کتاب الحبوة را قبل از میراث الزوجة تالیف نموده است.این کتاب به سبک فقه استدلالی نوشته شده است و از آنجا که روایات آن دارای اختلاف هستند، در بین فقها نیز اقوال متفاوتی ایجاد شده است.در این کتاب اقوال فقهای قبل از مؤلف از شیخ مفید (م ۴۱۳ ق) تا فقهاء معاصر وی مطرح شده است و فقهای بعد از وی و حتی خود وی در شرح لمعه به این کتاب استناد نموده اند.
در قوانین ارث در اسلام در دو مورد زوجه و پسر بزرگتر استثنائاتی دیده می شود در مورد زوجة از ارث از عین زمین منع شده است و در مورد پسر بزرگتر مواردی از وسائل مربوط به پدر مثل شمشیر و انگشتر و نظائر آن که در اصطلاح فقهی به آن حبوه می گویند به وی اختصاص یافته است.شهید اول پس از تالیف کتابی به نام الحبوة در ۲۵ ذی الحجه سال ۹۵۶ ق پایان یافته است به تالیف رساله ای در میراث زوجة پرداخته است که در ۲۷ ذی الحجة سال ۹۵۶ ق پایان یافته است.وی در مقدمه کتاب پس از اشاره به دو مورد استثناء ارث می نویسد: احدیهما حبوة الولد الذکر و قد حررنا البحث فیها بما فیه کفایة فی موضع یختص به و الثانی الزوجة این عبارت نشانگر آن است که کتاب الحبوة را قبل از میراث الزوجة تالیف نموده است.این کتاب به سبک فقه استدلالی نوشته شده است و از آنجا که روایات آن دارای اختلاف هستند، در بین فقها نیز اقوال متفاوتی ایجاد شده است.در این کتاب اقوال فقهای قبل از مؤلف از شیخ مفید (م ۴۱۳ ق) تا فقهاء معاصر وی مطرح شده است و فقهای بعد از وی و حتی خود وی در شرح لمعه به این کتاب استناد نموده اند.
wikifeqh: لطف الله صافی گلپایگانی است. سه رساله دیگر نیز به ضمیمه همین کتاب در موضوع ارث زوجه آمده است. آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی فقیه ، اسلام شناس و اندیشمند بزرگ معاصر می باشد .
ایشان در سال ۱۳۳۷ ه . ق، در شهر گلپایگان ، قدم به صحنه هستی نهاد. پدر او عالم عارف، مرحوم آیت اللّه آخوند ملا محمّد جواد صافی،( متولد ۱۲۸۷ ه . ق) بود که علاوه بر تخصّص، تحقیق، تألیف و تدریس در گرایش های مختلف علوم اسلامی مانند فقه، اصول، کلام، اخلاق، حدیث و...، و در زمینه هنرهای ارزشمندی چون شعر و خوشنویسی نیز سرآمد بود. زهد، تقوی، عشق به ولایت و فضیلت های علمی اخلاقی آن بزرگ مرد، از یک سو و مواضع قدرتمندانه او در سنگر امر به معروف و نهی از منکر و جبهه گیری های صریحش در برابر افکار انحرافی، غیر متدیّنان، ظالمان و جابران آن روزگار از سویی دیگر، هر قدر که مردم گلپایگان را شیفته و مطیع محض او می نمود، هیأت حاکمه، خائنین و زورگویان را در برابرش شکننده تر می کرد; چنان که آنها همیشه او را سدّ راه اعمال خلاف شرع و بدعت گذاری های خود دیده و تا زنده بود از غیرت دینی و خشم الهی او می ترسیدند. آفتاب عمر آن عالم جلیل القدر در افق عصر ۲۷ رجب سال ۱۳۷۸ ه . ق، مصادف با شب شهادت حضرت امام موسی کاظم علیه السلام ، غروب کرد. مادر او بانوی فاضله، شاعره و عاشق اهل بیت علیهم السّلام ، فاطمه خانم، دختر حضرت آیت اللّه آخوند ملا محمّد علی بود. از ویژگی های بزرگ معنوی، اخلاقی، که در وجود آن مرحومه متبلور بود، می توان به تعبد، اخلاص ، تقوی، معرفت به حضرت حق، شجاعت، صراحت لهجه، شوهرداری کم نظیر و اهتمام در تربیت کودکان، راز و نیاز خاشعانه و ذکر و دعا و نماز شب اشاره کرد. آیت اللّه العظمی صافی، در نوجوانی قدم به وادی علم و معنویت حوزه نهاد و میهمان صفای حلقه های صمیمی درس و بحث و مَحرَم شور وصف ناپذیر مناجات نیمه شب پاکباختگان حوزه شد. ابتدا در گلپایگان، کتب پایه ادبیات عرب را نزد عالم جلیل القدر، مرحوم آخوند ملا ابوالقاسم مشهور به« قطب » آغاز کرد و ادامه مباحث ادبیات، کلام، تفسیر، حدیث، فقه و اصول را تا پایان سطح در همان جا پی گرفت و در این مدت حجم وسیع کتب مهم رشته های مذکور را نزد پدر بزرگوارش، حضرت آیت اللّه آخوند ملا محمّد جواد صافی آموخت.
ایشان در سال ۱۳۳۷ ه . ق، در شهر گلپایگان ، قدم به صحنه هستی نهاد. پدر او عالم عارف، مرحوم آیت اللّه آخوند ملا محمّد جواد صافی،( متولد ۱۲۸۷ ه . ق) بود که علاوه بر تخصّص، تحقیق، تألیف و تدریس در گرایش های مختلف علوم اسلامی مانند فقه، اصول، کلام، اخلاق، حدیث و...، و در زمینه هنرهای ارزشمندی چون شعر و خوشنویسی نیز سرآمد بود. زهد، تقوی، عشق به ولایت و فضیلت های علمی اخلاقی آن بزرگ مرد، از یک سو و مواضع قدرتمندانه او در سنگر امر به معروف و نهی از منکر و جبهه گیری های صریحش در برابر افکار انحرافی، غیر متدیّنان، ظالمان و جابران آن روزگار از سویی دیگر، هر قدر که مردم گلپایگان را شیفته و مطیع محض او می نمود، هیأت حاکمه، خائنین و زورگویان را در برابرش شکننده تر می کرد; چنان که آنها همیشه او را سدّ راه اعمال خلاف شرع و بدعت گذاری های خود دیده و تا زنده بود از غیرت دینی و خشم الهی او می ترسیدند. آفتاب عمر آن عالم جلیل القدر در افق عصر ۲۷ رجب سال ۱۳۷۸ ه . ق، مصادف با شب شهادت حضرت امام موسی کاظم علیه السلام ، غروب کرد. مادر او بانوی فاضله، شاعره و عاشق اهل بیت علیهم السّلام ، فاطمه خانم، دختر حضرت آیت اللّه آخوند ملا محمّد علی بود. از ویژگی های بزرگ معنوی، اخلاقی، که در وجود آن مرحومه متبلور بود، می توان به تعبد، اخلاص ، تقوی، معرفت به حضرت حق، شجاعت، صراحت لهجه، شوهرداری کم نظیر و اهتمام در تربیت کودکان، راز و نیاز خاشعانه و ذکر و دعا و نماز شب اشاره کرد. آیت اللّه العظمی صافی، در نوجوانی قدم به وادی علم و معنویت حوزه نهاد و میهمان صفای حلقه های صمیمی درس و بحث و مَحرَم شور وصف ناپذیر مناجات نیمه شب پاکباختگان حوزه شد. ابتدا در گلپایگان، کتب پایه ادبیات عرب را نزد عالم جلیل القدر، مرحوم آخوند ملا ابوالقاسم مشهور به« قطب » آغاز کرد و ادامه مباحث ادبیات، کلام، تفسیر، حدیث، فقه و اصول را تا پایان سطح در همان جا پی گرفت و در این مدت حجم وسیع کتب مهم رشته های مذکور را نزد پدر بزرگوارش، حضرت آیت اللّه آخوند ملا محمّد جواد صافی آموخت.
wikifeqh: شیخ الشریعه اصفهانی است و در آن فروع فقهی و ادله شرعی مربوط به ارث زن بیان شده و اقوال سایر فقها منعکس گردیده است.
رساله دوم تحت عنوان "صیانة الإبانة" است که باز هم تألیف جناب شیخ الشریعه اصفهانی است و در آن برخی از اشکالات و ایرادات وارد شده به رساله اول مطرح و پاسخ آنها درج شده است.
رساله دوم تحت عنوان "صیانة الإبانة" است که باز هم تألیف جناب شیخ الشریعه اصفهانی است و در آن برخی از اشکالات و ایرادات وارد شده به رساله اول مطرح و پاسخ آنها درج شده است.
wikinoor: شیعه نیز به نسخه های خطی متعددی اشاره شده است.
تقسیم بندی مطالب
همچنانکه در مقدمه کتاب و الذریعة اشاره شده است مباحث کتاب در ۵ قسمت بیان شده است که عبارتند از:۱- مطلب ما: ماهیت و مفهوم محروم شدن زن با بیان متعلق و مقدار این محرومیت۲- مطلب من: چه زوجه ای محروم می شود۳- مطلب کیف: آیا محرومیت از عین زمین یا از قیمت و یا از هر دو است؟۴- مطلب هل: آیا این محرومیت به نحو لزوم است یا غیر لازم است؟۵- مطلب لم: چرا از؟ وجه محروم می شود و دیگران محروم نیستند.وی در ص۲۷۲ نظرش را دربارۀ محرومیت زوجة اینگونه می نویسد: و بالجملة فمراعاة دلالة هذه النصوص و فتاوی الاصحاب یقتضی حرمانها من الارض فی الجملة مطلقا و انما ینقدح الکلام علی خصوص الارض او عمومها
تقسیم بندی مطالب
همچنانکه در مقدمه کتاب و الذریعة اشاره شده است مباحث کتاب در ۵ قسمت بیان شده است که عبارتند از:۱- مطلب ما: ماهیت و مفهوم محروم شدن زن با بیان متعلق و مقدار این محرومیت۲- مطلب من: چه زوجه ای محروم می شود۳- مطلب کیف: آیا محرومیت از عین زمین یا از قیمت و یا از هر دو است؟۴- مطلب هل: آیا این محرومیت به نحو لزوم است یا غیر لازم است؟۵- مطلب لم: چرا از؟ وجه محروم می شود و دیگران محروم نیستند.وی در ص۲۷۲ نظرش را دربارۀ محرومیت زوجة اینگونه می نویسد: و بالجملة فمراعاة دلالة هذه النصوص و فتاوی الاصحاب یقتضی حرمانها من الارض فی الجملة مطلقا و انما ینقدح الکلام علی خصوص الارض او عمومها
wikifeqh: إبانة المختار " تألیف جناب شیخ الشریعه اصفهانی است و در آن فروع فقهی و ادله شرعی مربوط به ارث زن بیان شده و اقوال سایر فقها منعکس گردیده است. رساله دوم تحت عنوان" صیانة الإبانة " است که باز هم تألیف جناب شیخ الشریعه اصفهانی است و در آن برخی از اشکالات و ایرادات وارد شده به رساله اول مطرح و پاسخ آنها درج شده است.رساله سوم تحت عنوان" المحاکمة بین علمین من المعاصرین " تألیف جناب شیخ عبد الله مامقانی است و در آن دیدگاه های فقهی سید محمد کاظم یزدی ( صاحب عروة الوثقی) و شیخ الشریعه اصفهانی در مورد ارث زن و ادله شرعی آن مطرح شده و مناقشه هایی که هر یک از آنان در مورد این مسایل با یک دیگر داشته اند بررسی شده است.رساله چهارم تحت عنوان" میراث الزوجة" تألیف آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی است و در آن کیفیت ارث بردن زنان از مردان در فقه شیعه امامیه مطرح شده و ادله شرعی و دیدگاه های فقهی فقهای امامیه منعکس گردیده است.
گزارش محتوا
در ابتدا مقدمه ای از آیت الله جعفر سبحانی در معرفی محتوای این چهار رساله در مورد ارث زوجه و مناقشه علما با یک دیگر در این زمینه ارائه شده است.
← إبانة المختار فی إرث الزوجة
...
گزارش محتوا
در ابتدا مقدمه ای از آیت الله جعفر سبحانی در معرفی محتوای این چهار رساله در مورد ارث زوجه و مناقشه علما با یک دیگر در این زمینه ارائه شده است.
← إبانة المختار فی إرث الزوجة
...
wikifeqh: میراث_الزوجة_(کتاب)