ابراهیم خان کلانتر

رجوع شود به:ابراهیم شیرازی ( ـ۱۲۱۶ق)

[ویکی فقه] ابراهیم خان کلانتر، وزیر آقا محمد خان و نخستین صدر اعظم فتحعلی شاه قاجار، بعد از مدت ها خدمات سیاسی، در نهایت بدست فتحعلی شاه بقتل رسید.
حاج محمد ابراهیم خان شیرازی، ملقب به اعتماد الدوله و معروف به "حاج ابراهیم خان کلانتر" نخستین صدر اعظم سلسلۀ قاجاریه بود که به سلطنت سلسله ای پایان داد و سلسلۀ دیگری را بجای آن مستقر کرد به این سبب وی را به تاجبخش نیز ملقب کرده اند. وی پسر سوم حاج هاشم شیرازی، از کدخدایان و عمال معروف شیراز بود چون در سال ۱۱۶۰ ه. ق نادر شاه یک چشم وی را کور کرد به حاج هاشم "واحد العین" معروف شد.
اجداد کلانتر
اجداد حاج ابراهیم خان از خاندان معروف هاشمیه بودند، خانوادۀ هاشمیه در اصل از کلیمی های مسلمان شده قزوین بوده و معروف است که ایشان پس از مهاجرت به شیراز با حاجی قوام معاصر و ممدوح خواجه شمس الدین حافظ شیرازی وصلت کرده اند. کار اصلی خانواده هاشمیه تجارت بود، اول کسی که از این خانوادۀ وارد سیاست شد حاج هاشم، پدر حاج ابراهیم خان بود که کدخدایی گری محلات حیری خانه شیراز را به عهده داشت.
بامداد، مهدی، شرح حال رجال ایران، تهران، زوار، چاپ سوم، ۱۳۶۳، ج۱، ص۲۲.
با فوت کریم خان زند در سال ۱۱۹۳ه. ق آرامشی نسبی که در سرزمین ایران حکمفرما بود، به هم خورد و زد و خورد بین جانشینان کریم خان از یک سو و آقا محمد خان و سپاهیان زند از سوی دیگر، آغاز گردید. یکی از پادشاهان زند بنام جعفر خان به پاس خدمات حاج ابراهیم خان و کمک او در تصرف، شیراز شغل کلانتری فارس را به او اعطا کرد. هنگامی که جعفر خان به قتل رسید درگیری بین لطفعلی خان از یک سو و صید مراد خان و برادرش مراد خان از سوی دیگر ادامه یافت حاج ابراهیم اهالی شیراز را به طرفداری از لطفعلی خان جلب نمود و بدین طریق نامبرده سلطنت خود را مدیون حاج ابراهیم دانست.
افشاری، پرویز، صدراعظم های سلسله قاجاریه، تهران، وزارت امور خارجه، چاپ اول، ۱۳۷۲، ص۴.
...