[ویکی نور] «تاریخ مکه» اثر معروف احمد سباعی است، اثری است عمومی که شامل همه ابعاد تاریخی، سیاسی، تمدنی، اجتماعی و فرهنگی می شود. هدف سباعی از تألیف این اثر نگارش کتاب برای تمامی کسانی بوده است که علاقمند بوده اند یک نگاه جامع و فراگیر به طور همزمان نسبت به این شهر داشته باشند. روشن است که در چنین اثری، جای بحث های تخصصی نیست، اما تمام تلاش مؤلف آن بوده است تا تصویری هرچه دقیق تر نسبت به تاریخ این شهر به دست بدهد.
محدوده کتاب، از تاریخ مکه از دورترین ادوار تاریخی تا پایان حکومت اشراف و ورود وهابیان به مکه در آغاز دهه پنجم قرن چهاردهم هجری است. طبعا طی فصول پایانی کتاب، شرحی از درگیرهای یک صد و پنجاه ساله اهالی وهابی نجد را با دولت شرفا به دست داده است.
شاید مهم ترین ویژگی کتاب جز جامع بودن نگاه وی، آن است که نویسنده وهابی نیست و به همین دلیل به هیچ روی، نگاه متعصبانه ای ندارد. این رویّه وی گاه تا آنجا پیش می رود که انسان چنان می اندیشد که وی به نوعی به عقاید شرفا نزدیک بوده است. بارها در این کتاب اخباری مربوط به برخوردهای تند با شیعه نقل شده و آن رفتارها مورد انتقاد وی واقع شده است. این موارد را از عناوین و سرفصل های کتاب می توان به دست آورد.
ویژگی دیگر، نگاه نافذ اجتماعی - انتقادی اوست. وی مکی است و به تاریخ این شهر دلبستگی دارد و تلاش می کند علل عقب ماندگی این مردم را که عمدتا در بذل و بخشش های معنا دار دولت ها می بیند، تحلیل کند. در بخش های دیگر هم نگاه تحلیلی وی راهنمای کسانی است که علاقه مند هستند آثار تاریخی آنان، چیزی بیش از نگارش معمولی رخدادها باشد.
روزگاری که احمد سباعی این اثر را می نوشت، به رغم فراوانی آثار، بسیاری از تواریخ مکه مخطوط بود و وی آن آثار را جز اندکی در اختیار نداشت. به همین دلیل، جز آن که از برخی از مخطوطات استفاده کرده، کتاب به لحاظ عدم استفاده از منابع معتبری که طی این سالها چاپ شده است، رنج می برد.
محدوده کتاب، از تاریخ مکه از دورترین ادوار تاریخی تا پایان حکومت اشراف و ورود وهابیان به مکه در آغاز دهه پنجم قرن چهاردهم هجری است. طبعا طی فصول پایانی کتاب، شرحی از درگیرهای یک صد و پنجاه ساله اهالی وهابی نجد را با دولت شرفا به دست داده است.
شاید مهم ترین ویژگی کتاب جز جامع بودن نگاه وی، آن است که نویسنده وهابی نیست و به همین دلیل به هیچ روی، نگاه متعصبانه ای ندارد. این رویّه وی گاه تا آنجا پیش می رود که انسان چنان می اندیشد که وی به نوعی به عقاید شرفا نزدیک بوده است. بارها در این کتاب اخباری مربوط به برخوردهای تند با شیعه نقل شده و آن رفتارها مورد انتقاد وی واقع شده است. این موارد را از عناوین و سرفصل های کتاب می توان به دست آورد.
ویژگی دیگر، نگاه نافذ اجتماعی - انتقادی اوست. وی مکی است و به تاریخ این شهر دلبستگی دارد و تلاش می کند علل عقب ماندگی این مردم را که عمدتا در بذل و بخشش های معنا دار دولت ها می بیند، تحلیل کند. در بخش های دیگر هم نگاه تحلیلی وی راهنمای کسانی است که علاقه مند هستند آثار تاریخی آنان، چیزی بیش از نگارش معمولی رخدادها باشد.
روزگاری که احمد سباعی این اثر را می نوشت، به رغم فراوانی آثار، بسیاری از تواریخ مکه مخطوط بود و وی آن آثار را جز اندکی در اختیار نداشت. به همین دلیل، جز آن که از برخی از مخطوطات استفاده کرده، کتاب به لحاظ عدم استفاده از منابع معتبری که طی این سالها چاپ شده است، رنج می برد.
wikinoor: محمد بن علی طبری (م. ۱۱۷۳ق.)• تاریخ مکه (احمد سباعی)، اثر معروف احمد سباعی، اثری عمومی شامل همه ابعاد تاریخی، سیاسی، تمدنی، اجتماعی و فرهنگی
...
...
wikifeqh: اتحاف فضلاء الزمن بتاریخ ولایة بنی الحسن است، تاریخ رویدادهای سیاسی مکه را از سده هفتم ق. تا نیمه سده دوازدهم ق. در بر گرفته و زندگی نامه برخی از اهل دانش و فرهنگ نیز به مناسبت یادکرد از تاریخ وفاتشان نگارش یافته است.زندگی شرفای مکه و شرح جنگ های آنان برای دستیابی به قدرت و رخدادهای دوران حکمرانی هر یک از آنان، درون مایه این اثر را تشکیل می دهد. طبری در آغاز کتاب، خلاصه ای از تاریخ حکومت امیران مکه را از روزگار پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم تا دوران قتادة بن ادریس و رویدادهای زمانه هر یک از شرفا را به تفصیل آورده است. کتاب حاوی زندگی نامه بسیاری از دانشوران، صوفیان و شاعران ساکن و مجاور مکه و مدینه نیز هست که به مناسبت بیان سال وفاتشان در کتاب راه یافته است. طبری در کتاب خود از بسیاری شعرهای کوتاه و بلند شاعران مکی و غیر مکی بهره برده است. گزارش های تاریخی کتاب تا پیش از دوران زندگی نویسنده که در نسخه چاپی در دسترس ما جای دارد، تازگی ندارد و گزیده ای از چند منبع اصلی است که نویسنده در بیشتر موراد مطالب آن ها را بی هیچ تغییری نقل کرده است. از منابع اصلی او برای بخش اول کتاب که زندگی شرفا تا دوران قتاده را در بردارد، کتاب الجامع اللطیف است. در بخش های پسین تا روزگار خود وی نیز دو کتاب الاعلام باعلام بیت الله الحرام و منائح الکرم منابع اصلی کتاب هستند.
ساختار کتاب
بخش نخست کتاب با عنوان تاریخ مکه به چاپ رسیده است. آن چه در این مقاله می آید، بررسی همین بخش است که رویدادهای تاریخ مکه را از آغاز حکمرانی شریف قتادة بن ادریس تا سال ۹۹۹ق. در دوره حکمرانی شریف ابونمی در بر گرفته است. اصل کتاب سه بخش است. بخش سوم شامل تاریخ مکه در دوران زندگی نویسنده و حاصل دیده ها و شنیده های خود او است و رخدادهای تاریخی را از سال ۱۱۲۴ق. تا ۱۱۴۰ق. گزارش کرده است. این اثر در کنار کتاب منائح الکرم که رویدادهای تاریخی را تا سال ۱۱۲۴ق. شامل می شود، از منابع اصلی تاریخ مکه در سده دوازدهم ق. به شمار می رود. بخش سوم افزون بر شرح تحولات و رخدادهای سیاسی در مکه، آگاهی هایی دقیق در باره بازسازی بناهای مکه به دست داده و مورد استفاده نویسندگان پسین قرار گرفته است.
نویسنده کتاب
نویسنده کتاب، محمد بن علی بن فضل طبری، ملقب به جمال الاخیر، به سال ۱۱۱۰ق. در مکه زاده شد. یادگیری دانش های اسلامی را نزد پدرش که از دانشمندان مکه و امام نماز مقام ابراهیم بود، آغاز کرد و نزد دیگر دانشوران مکه مانند عبدالقادر صدیقی (م. ۱۱۳۸ق.)، اسلم بن عبدالحرمین میرک حسینی (م. ۱۱۳۴ق.) و ادریس بن احمد الشماع (م. ۱۱۲۶ق.) ادامه داد. طبری مذهب شافعی داشت و امامت مقام ابراهیم را عهده دار بود و چند اثر در تاریخ و عقاید و زبان عرب به یادگار نهاد. او به سال ۱۱۷۳ق. در مکه وفات یافت.
نسخه شناسی
...
ساختار کتاب
بخش نخست کتاب با عنوان تاریخ مکه به چاپ رسیده است. آن چه در این مقاله می آید، بررسی همین بخش است که رویدادهای تاریخ مکه را از آغاز حکمرانی شریف قتادة بن ادریس تا سال ۹۹۹ق. در دوره حکمرانی شریف ابونمی در بر گرفته است. اصل کتاب سه بخش است. بخش سوم شامل تاریخ مکه در دوران زندگی نویسنده و حاصل دیده ها و شنیده های خود او است و رخدادهای تاریخی را از سال ۱۱۲۴ق. تا ۱۱۴۰ق. گزارش کرده است. این اثر در کنار کتاب منائح الکرم که رویدادهای تاریخی را تا سال ۱۱۲۴ق. شامل می شود، از منابع اصلی تاریخ مکه در سده دوازدهم ق. به شمار می رود. بخش سوم افزون بر شرح تحولات و رخدادهای سیاسی در مکه، آگاهی هایی دقیق در باره بازسازی بناهای مکه به دست داده و مورد استفاده نویسندگان پسین قرار گرفته است.
نویسنده کتاب
نویسنده کتاب، محمد بن علی بن فضل طبری، ملقب به جمال الاخیر، به سال ۱۱۱۰ق. در مکه زاده شد. یادگیری دانش های اسلامی را نزد پدرش که از دانشمندان مکه و امام نماز مقام ابراهیم بود، آغاز کرد و نزد دیگر دانشوران مکه مانند عبدالقادر صدیقی (م. ۱۱۳۸ق.)، اسلم بن عبدالحرمین میرک حسینی (م. ۱۱۳۴ق.) و ادریس بن احمد الشماع (م. ۱۱۲۶ق.) ادامه داد. طبری مذهب شافعی داشت و امامت مقام ابراهیم را عهده دار بود و چند اثر در تاریخ و عقاید و زبان عرب به یادگار نهاد. او به سال ۱۱۷۳ق. در مکه وفات یافت.
نسخه شناسی
...
wikifeqh: تاریخ_مکه_(محمد_بن_علی_طبری)
[ویکی حج] تاریخ مکه (محمد بن علی طبری). تاریخ مکه، کتابی در تاریخ مکه، نوشته محمد بن علی طبری (م. 1173ق.) است.
این کتاب حاوی تاریخ رویدادهای سیاسی مکه از سده هفتم ق. تا نیمه سده دوازدهم ق. و همچنین حاوی زندگی نامه بسیاری از دانشوران، صوفیان و شاعران ساکن و مجاور مکه و مدینه، به مناسبت بیان سال وفاتشان می باشد.
گزارش های کتاب را به دو بخش می توان تقسیم کرد؛ گزارشات دوره پیش از زندگی نویسنده که گزیده ای از چند منبع اصلی است و تازگی ندارد؛ گزارشات دوره تاریخ مکه در دوران زندگی نویسنده و حاصل دیده ها و شنیده های نویسنده است که بیشتر قابل استفاده می باشد.
این کتاب حاوی تاریخ رویدادهای سیاسی مکه از سده هفتم ق. تا نیمه سده دوازدهم ق. و همچنین حاوی زندگی نامه بسیاری از دانشوران، صوفیان و شاعران ساکن و مجاور مکه و مدینه، به مناسبت بیان سال وفاتشان می باشد.
گزارش های کتاب را به دو بخش می توان تقسیم کرد؛ گزارشات دوره پیش از زندگی نویسنده که گزیده ای از چند منبع اصلی است و تازگی ندارد؛ گزارشات دوره تاریخ مکه در دوران زندگی نویسنده و حاصل دیده ها و شنیده های نویسنده است که بیشتر قابل استفاده می باشد.
wikihaj: تاریخ_مکه_(محمد_بن_علی_طبری)