واجب کفائی

واجبِ کِفایی
در فقه، امر واجبی است که هر مکلّفی، موظف به انجام دادن آن است، امّا با انجام دادن یک نفر، تکلیف از دیگران ساقط می شود، مانند انسانی که درحال غرق شدن است و همۀ افراد حاضر قدرت نجات او را دارند، امّا یک نفر خود را به آب می اندازد و او را نجات می دهد. در این صورت تکلیف از دیگران ساقط می گردد، امّا اگر هیچ کدام اقدام به نجات وی نکنند همه گناهکار خواهند بود. واجب کفایی در مقابل واجب عینی (تعیینی) است.

[ویکی شیعه] واجب کِفایی گونه ای از واجبات دینی که مخاطب آن فرد مشخصی نیست و با انجام آن از سوی هر یک از مکلفین هدف شارع برآورده می شود و دیگر کسی تکلیفی ندارد. دفن میت، امر به معروف و نهی از منکر و جهاد جزو واجبات کفایی هستند. واجب کفایی در مقابل واجب عینی قرار دارد.
واجبات کفایی بخشی از واجبات دینی هستند هدف شارع انجام آن کار است و تفاوتی ندارد که چه کسی آن را انجام دهد. بنابراین می توان گفت همه مکلفان، به طور مساوی مخاطب آن دستور هستند. بنابراین با انجام برخی از مکلفان، تکلیف از دیگران برداشته می شود. واجب کفایی در مقابل واجب عینی قرار دارد که شخص مکلف مخاطب دستور الهی است، مانند نماز. با انجام شدن واجب کفایی، وجوب از سایرین برداشته می شود و انجام دهنده کار به ثواب می رسد ولی اگر هیچیک از مکلفین اقدام به انجام واجب نکنند همه گناهکار خواهند بود.
واجبات کفایی مربوط به مصالح عمومی جامعه است و انجام خود آن عمل اهمیت دارد، بر خلاف واجبات عینی که انجام عمل از فرد خاص مهم است. غسل، کَفْن و دَفْن میت، اقامه نماز میت، پاک کردن مسجد از نجاست، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، نجات جان کسی که در خطر مرگ است، و تحصیل علوم دینی بخشی از واجبات کفایی هستند.

[ویکی فقه] واجب قابل اسقاط به سبب امتثال سایر مکلّفان را واجب کفایی گویند.
واجب کفایی، مقابل واجب عینی، عملی است که بر تمام مکلفان، به طور مساوی واجب می باشد، اما با انجام برخی از مکلفان، تکلیف از دیگران برداشته می شود.
قصد مولا در واجب کفایی
در واجب های کفایی، مقصود و مطلوب مولا به جا آوردن عمل است که این مقصود با انجام یک نفر هم تأمین می شود و اگر هیچ یک از مکلفان تکلیف را انجام ندهند، همه آن ها عقاب خواهند شد، مانند: دفن میت، یا جواب سلام.
افراد مخاطب در واجب کفایی
در این که آیا در واجب کفایی همه مکلفان مورد خطاب هستند یا بعضی از آنان، اختلاف است؛ برخی معتقدند قوام وجوب، به منع از ترک است، از این رو ممکن نیست عملی بر همه مکلفان واجب شود و سپس جایز باشد که بعضی آن را ترک کنند. در پاسخ به این اشکال گفته اند: مخاطب در واجب کفایی، بعضی از مکلفان می باشند، که به نظر برخی، بعض نامعین است (یکی از مکلفان که معین نیست) و به نظر برخی دیگر، این بعض، در نزد خداوند معین است هر چند در نزد ما نامشخص می باشد.در برابر این دیدگاه، گروهی هم چون «مرحوم مظفر» اعتقاد دارند مورد خطاب در حقیقت همه مکلفان هستند نه بعضی از آن ها.