کلمه جو
صفحه اصلی

مسلم بن عقیل

دانشنامه عمومی

مسلم بن عقیل فرزند عقیل بن ابی طالب، پسر عموی حسین بن علی، برادرزاده علی بن ابی طالب و سفیر حسین بن علی در کوفه در هنگام قیام عاشورا برای بررسی اوضاع و بیعت گرفتن از مردم بود. خانواده ای که مسلم در آن رشد یافت صاحب علم بود. کتب تاریخی زمان مشخصی برای ولادت او ذکر نمی نمایند، اما قرائن موجود، ولادت او را در سال ( ٢۵ هجری) اثبات می کند. از آغاز کودکی، در میان جوانان بنی هاشم بخصوص در کنار حسن بن علی و حسین بن علی بزرگ شد. مسلم با یکی از دختران علی به نام رقیه ازدواج کرد که همین امر موجب نزدیکی او به خاندان پیامبر اسلام شد. وی در برخی از فتوحات مسلمانان از جمله جنگ صفین حضور داشت. بعد از روی کار آمدن عبیدالله در کوفه و وحشت کوفیان از او، مردم از اطراف مسلم پراکنده شدند. مسلم دستگیر شد و ابن زیاد دستور داد تا سر او را از بدنش جدا کنند و در ذی الحجه اواخر سال ۶۰ هجری درگذشت.
تهامی، طه (۱۳۸۶). «مسلم بن عقیل پیش از واقعه عاشورا» (۱۱۰). تهران.
پورامینی، محمدباقر (۱۳۹۴). چهره ها در حماسه کربلا. قم: بوستان کتاب.
جعفریان، رسول (۱۳۸۱). تاملی در نهضت عاشورا. قم: انصاریان.
زرگری نژاد، غلامحسین (۱۳۸۶). نهضت امام حسین (ع) و قیام کربلا. تهران: سمت.
مسلم فرزند فردی به نام عقیل بود. عقیل برادر علی و دومین فرزند ابوطالب است. وی فرزندان زیادی داشت. برخی از مورخان تعداد فرزندان او را ۱۸ تن و برخی دیگر آن ها را ۲۰ تن شمرده اند. مسلم زاییده بانویی از سرزمین نبط و خاندان آل فرزندا بود. نبطیان ساکنان قدیم سرزمینی بودند که عراق را دربر می گرفت و در مجاورت حجاز بود که همگی کشاورز بودند. در این که نبطیان عرب بودند یا عجم، بین تاریخ نگاران اختلاف نظر وجود دارد. برخی آن ها را عرب دانسته اند و از نام پادشاهان آن ها به این نتیجه رسیده اند؛ برخی دیگر معتقدند آنان بازماندگان آشوریان می باشند. نام دقیق مادر مسلم در تاریخ نیامده است. برخی بر این باور هستند که او کنیزی بود که عقیل او را در شام خریداری کرده است. عده ای او را حلیه و عده ای دیگر، علیه و برخی دیگر او را حلبه خوانده اند.
مسلم در خانواده فقیری به دنیا آمد و از همان آغاز کودکی در نزد اهل بیت بود. پدرش دانشمند قریش بود اما چون زبان برنده در بیان خاندان بنی امیه داشت مورد سرزنش قریشیان بود. مسلم در جنگ حنین به همراه علی و عمویش عباس حضور داشت.
بنابر منابع تاریخی اهل سنت، مسلم حدود ۱۸ سال داشت که پدرش عقیل درگذشت و خانواده پرجمعیت خود را بدون سرپرست باقی گذاشت. از آن پس سرپرستی خانواده به عهده مسلم و برادرانش بود. عقیل در زمانی که معاویه خلافت جامعه مسلمانان را به دست گرفته بود چشم از جهان فروبست. تاریخ درگذشت او را ۵۰ هجری گفته اند.

دانشنامه آزاد فارسی

مُسلِم بن عَقیل ( ـ کوفه ۶۰ق)
حرم مطهر (پدرش عقیل، برادر علی ابن ابیطالب (ع) بود.) در زمان خلافت علی (ع) از جانب وی متصدی منصب های نظامی در لشکر اسلام بود. در دوران امامت حسن بن علی (ع) مسلم در خدمت ایشان بود. سپس در زمان امامت امام حسین (ع) به عنوان نمایندۀ امام و برای بررسی اوضاع و گرفتن بیعت از مردم کوفه، عازم این شهر شد. مسلم در کوفه توانست از ۱۸هزار نفر بیعت بگیرد. در میان این افراد می توان از شخصیت هایی مانند شبت بن ربعی و سلیمان بن صرد و مسیب بن نجبه نام برد. با عوض شدن والی کوفه، نعمان بن بشیر، و سر کار آمدن ابن زیاد شرایط برای فعالیت مسلم دشوار شد و والی درصدد سرکوب فعالیت های وی برآمد. مسلم دوران اقامت در کوفه را در خانه مختار می گذراند، اما از آن جا که ابن زیاد، برای سرکوبی انقلابی ها به دنبال رهبر این نهضت، یعنی مسلم می گشت، مسلم می بایست جایی امن تر انتخاب می کرد، لذا مقر و مخفیگاه خود را تغییر داد و به خانه هانی رفت. ابن زیاد، سران شهر را گرد آورد و آنان را با تهدید مطیع خویش ساخت. با ایجاد جو رُعب و وحشت و دستگیری ها، بیم و هراس بر مردم سایه افکند و آنان را از اطراف مسلم پراکنده کرد. مسلم بن عقیل در کوفه، تنها و غریب و بی پناه ماند. شب به خانه طوعه رفت و مکان او برای ابن زیاد مشخص شد. با آمدن سربازان، مسلم از خانه بیرون آمد و در کوچه ها و میدان شهر، یک تنه با سربازان ابن زیاد جنگید تا آن که گرفتار شد. او را به قصر ابن زیاد بردند. پس از گفت وگوهای تندی که رد و بدل شد، به دستور ابن زیاد او را بالای قصر برده، سر از بدنش جدا کردند و پیکرش را به زیر افکندند. سر مسلم را همراه سر هانی نزد یزید فرستادند. شهادت مسلم بن عقیل، روز ۸ ذیحجۀ سال ۶۰ق (روز عرفه) بود. مقبرۀ مسلم در کوفه در جنب مسجد کوفه قرار دارد و در ۱۲۸۲ق گنبدش کاشی و ضریح آن از نقره شد و اطراف ضریح، آینه کاری گردید و در سال های اخیر (۱۳۸۵ش) هم زمان با تعمیر و بازسازی مسجد کوفه، مقبره نیز بازسازی و گنبد آن با پوششی از طلا پوشیده شد.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] مسلم بن عقیل علیه السلام از یاران با وفای امام حسین علیه السلام بود که در کوفه به شهادت رسید.
وی فرزند عقیل، عموزاده و صحابی گرانقدر پیامبر صلی الله علیه وآله و نوه ابوطالب، پدر گرامی علی علیه السلام، و کنیه اش ابو داود بود.
مادر مسلم بن عقیل
مادرش از زنان آزاد نَبْط و از خاندان «فرزندا» به شمار می رفت . و احتمالًا نژادی ایرانی داشت. شماری از مورّخان با استناد به روایتی مرسل بر این باورند که مادر مسلم، امّ ولد (کنیز) بوده و علّیه نام داشته است. او را حَلَبه و حبله نیز خوانده اند.
خصوصیات مسلم بن عقیل
طبری زادگاه مسلم را کوفه می داند. او از خاندانی پاک، شجاع و با فضیلت برخاست و زیر نظر عموی گرامی اش، علی علیه السلام، و پسر عموه ای خود امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام پرورش یافت و از علم، تقوی و دیگر فضائل آن بزرگواران بهره مند گردید. رجال نویسان اهل سنت، مسلم بن عقیل را محدثی تابعی شمرده و گفته اند که صفوان بن موهب از او حدیث نقل کرده است. وی فقیه و دانشمند بود. از ابوهریره نقل شده است که گفت: از میان فرزندان عبدالمطلب، او شبیه ترین فرد به پیامبر صلی الله علیه وآله است. همچنین وی را شجاع ترین فرزند عقیل خوانده اند.
همسر و فرزندان مسلم بن عقیل
...


کلمات دیگر: