کلمه جو
صفحه اصلی

دیوید هیوم

دانشنامه عمومی

دیوید هیوم (به انگلیسی: David Hume) ‏ (۷ مه ۱۷۱۱–۲۵ اوت ۱۷۷۶) از فیلسوفان اسکاتلندی و از پیشروان مکتب تجربه گرایی بود. تقریباً همه فیلسوفان بر این اتفاق نظر دارند که او بزرگ ترین فیلسوف تاریخ بریتانیا و مکتب تجربه گرایی بوده است. زمانی که به الحاد متهم شد گفت: باید بگویم که کفر خود را می پذیرم.او کسی بود که بر کانت تأثیر بسیاری گذاشت. این جمله کانت معروف است که :هیوم من را از خواب جزم اندیشم بیدار کرد.جان لاک، جرج بارکلی، توماس هابز، آیزاک نیوتن، آدام اسمیت، ژان ژاک روسو، سیسرون
دیوید هیوم در سال ۱۷۱۱ در شهر ادینبورگ در اسکاتلند زاده شد. خانواده اش دوست داشتند دیوید قاضی شود؛ اما او علاقه زیادی به ادبیات داشت. در آغاز برای کسب و کار به بریستول رفت؛ اما زود از آن دست کشید و به فرانسه رفت و به پژوهش و تفکر در فلسفه پرداخت.
ظرف سال هایی که در فرانسه گذراند، یعنی طی سال های ۱۷۳۷–۱۷۳۴ اثر بزرگش به نام رساله دربارهٔ طبیعت آدمی را نوشت.
هیوم در سال ۱۷۳۷ به اسکاتلند بازگشت و در آن جا اثر فلسفی دیگری را منتشر ساخت. در سال ۱۷۴۵ درخواست کرد تا در دانشگاه ادینبورگ کرسی تدریس اخلاق و فلسفه روح را بر عهده بگیرد؛ اما درخواستش به سبب شهرتش به شکاکیت و الحاد رد شد.

نقل قول ها

دیوید هیوم (۱۷۱۱–۱۷۷۶) فیلسوف اسکاتلندی، تاریخنگار، اقتصاددان و مقاله نویس بود.
• «یکی از عوامل خوشبختی بصیرتی است که به ما کمک می کند در مقابل وسوسهٔ ترجیح دادن تن آسایی فعلی در مقابل خوشبختی آینده تسلیم نشویم و در تصمیم خویش برای رسیدن به سود و لذت بلند مدت پافشاری کنیم .» -> جستاری در باب اصول اخلاق
• «هیچ چیز بیش از پافشاری بی جا و جزم اندیشی در مورد موضوعی خاص غیر فلسفی نیست.» -> جستاری در باب اصول اخلاق
• «به طور کلی اشتباه ها در مورد دین خطرناک هستند، و اشتباه ها در زمینه فلسفه مضحک اند.» -> رساله ای دربارهٔ طبیعت انسان (۱۷۳۹–۱۷۴۰)
• «زیبایی هر چیز، در روح کسی قرار دارد که به آن می نگرد.» -> مقالات، اخلاق، سیاست و ادبیات (۱۷۴۱)
• «هیچ مدرکی در مورد معجزه ها وجود ندارد مگر مدارکی که دروغ بودن آنها را ثابت می کند. معجزه در اینجاست که عده ای سعی می کنند این دروغ ها را اثبات کنند.» -> پرسمانی دربارهٔ درک بشر (۱۷۴۸)
• «خرافات بی معنی و بی فایده اند و باری اضافه بردوش انسان می گذارند و چیزی به معرفت ما علاوه نمی کنند.» -> جستاری در باب اصول اخلاق
• «قطار فضیلت های راهبان که شامل تجرد، روزه گرفتن، توبه، ریاضت کشی، کف نفس، فروتنی، خاموشی، گوشه نشینی میشودبه چه علت در همه جا توسط عقلا رد می گردد؟ مگر غیر از این است که آنها هیچ نوع فایده ای در برندارند؟ آنها نه موجب پیشرفت و بهروزی فرد در دنیا می شوند و نه فرد را عضو ارزشمند تر جامعه تبدیل می کنند.» -> رساله ای دربارهٔ طبیعت انسان (۱۷۳۹–۱۷۴۰)
• «دینداران در همه روزگاران به جای آنکه از چاپلوسی ها بپرهیزند، بر عکس به بدترین یاوه سرائیها و دوگویی ها پرداخته اند.» -> تاریخ دین طبیعی (۱۷۳۹)
• «هر جستاری را که در مورد اندیشه ورزی های اتنزاعی در مورد کمیات و اعداد نیست و از استدلال آوری تجربی در مورد امور واقع و وجود آنها بری است به آتش بیفکنید .» -> تحقیق دربارهٔ فهم بشری (۱۷۳۹–۱۷۴۰)
• «بحث با انسان هایی که لجوجانه بر دفاع از اصول خود پافشاری می کنند از بحث با دیگر افراد کسالت بار تر است، تنها استثنا بحث با آنانی است که سراسر به تظاهر می پردازند کسانی که واقعاً به آنچه از آن دفاع می کنند باور ندارند و تنها از روی تظاهر، از سر مخالف خوانی، یا برای اثبات هوش و فراست خود به دیگر انسان ها به جدل می پردازند.» -> جستاری در باب اصول اخلاق
• «انسان عاقل با توجه به شواهد و مدارک به چیزی معتقد می شود.» -> تحقیق دربارهٔ فهم بشری (۱۷۳۹–۱۷۴۰)
• «با کلی گویی واستفاده از اصطلاحات تعریف نشده و قیاس های نامربوط به جای ذکر مصداق می توان یک فرضیهٔ کاذب را صادق جلوه داد.»' -> گفت گو در باب دین طبیعی (۱۷۳۹–۱۷۴۰)
• «روسو دیوانه ولی مشهور بود، هیوم عاقل بود ولی طرفدار نداشت.»• «اگر هیوم نخوانده بودم جرئت سرنگونی نیوتن رو نداشتم .»

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] دیوید هیوم در ۲۶ آوریل ۱۷۱۱م به دنیا آمد و در ۲۵ اوت ۱۷۷۶م درگذشت. فیلسوف اسکاتلندی و از پیشروان مکتب تجربه گرایی بود؛ وی تاریخ نگار، اقتصاددان و مقاله نویس بود.
دیوید هیوم، فیلسوف و اندیشمند تجربه گرا و سودمندگرا، در ۲۶ آوریل ۱۷۱۱م در ادینبورگ اسکاتلند به دنیا آمد.
توماس، هنری، بزرگان فلسفه، ترجمه ی فریدون بدره ای، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۸۶، چاپ پنجم، ص۴۴۰.
هیوم مقدمات یورش بر قانون طبیعی و حقوق طبیعی را در فلسفه ای که در رساله ی "درباره ی طبیعت بشر" عرضه کرد، فراهم آورده بود. او در این کتاب اعتبار مفهوم عقل را آن طور که نظریه پردازان حقوق طبیعی به کار برده بودند به مبارزه خواند.
پازارگاد، بهاءالدین، تاریخ فلسفه ی سیاسی، تهران، زوار، ۱۳۴۸، چاپ سوم، جلد دوم، ص۷۸۵.
هیوم مسلم دانست که انسان موجودی کاملا خودخواه و فرومایه است. انسان ها در مورد دوستان و خویشان براستی نیکخواه اند، اما در رفتار سیاسی تعصب دارند و نمی توان از خودخواهی آنها جلوگیری کرد. آنها که منافع یکسان و مشترکی دارند، در راه آن می کوشند، انسان وقتی تنها و بی پشتیبان باشد، به راحتی تحت تاثیر افکار دیگران قرار می گیرد، وقتی به باشگاه یا حزبی می پیوندد و یا دوستانی می یابد، ایستاری خصمانه می یابد. انسان به قدر کافی باهوش است که دریابد عدالت و حکومت باثبات به سود اوست اما آنقدر خردمندی ندارد که بر حسب اعتقادات خود زندگی کند. او اغلب سودهای فوری به دست آمده از بیداد را بر سودهای پایدار اما ناپیداتر که نتیجه رعایت همیشگی عدالت است ترجیح می دهد.
عالم، عبدالرحمن، تاریخ فلسفه ی سیاسی غرب عصر جدید و سده ی نوزدهم، تهران، مرکز چاپ و انتشارات وزارت خارجه، ۱۳۸۱، چاپ پنجم، ص۳۸۷.
...


کلمات دیگر: