گراش

گراش شهری است در جنوب استان فارس و در ۲۶۰ کیلومتری جنوب شرقی شیراز و ۲۱۰ کیلومتری شمال غربی بندرعباس قرار دارد. جمعیت این شهر بالغ بر ۴۹۰۰۰ نفر است.
گراش در ۲۷ درجه و ۳۹ دقیقه و ۳۵ ثانیه عرض شمالی و ۵۴ درجه و ۸ دقیقه و ۱۵ثانیه طول شرقی نصف النهار گرینویچ قرار دارد. شهر گراش در ۱۵ کیلومتری «لارستان» که شامل شهرها و روستاهای: «خور، براک، لطیفی، لار و بائن» در استان تاریخی فارس است. این شهر، که در ناحیه گرم و خشک بیابانی جای گرفته، از دریای آزاد ۹۱۵ متر ارتفاع دارد. مساحت دشت گراش بالغ بر ۳۰۰۰ هکتار می باشد، که حدود ۶۰۰ هکتار آن را بافت شهری و بقیه را نخلستان، باغها، مزارع کشاورزی و زمین های بایر تشکیل می دهد.
جغرافیای طبیعی
گراش را می توان از خشک ترین شهرهای ایران قلمداد کرد، کشاورزی در این منطقه وابستگی شدید به ریزش باران، در فصول پاییز و زمستان دارد و به علت خشونت آب و هوا، مردم در شرایط نامساعدی روزگار می گذرانند. سطح رطوبت بسیار پایین و دمای هوا از صفر تا ۴۲ درجه سانتی گراد متغیر است. همچنین یک دوره خشک از اردیبهشت تا آبان در منطقه وجود دارد. البته این دوره همیشگی نیست و گاهی اوقات در تیر و مرداد بارندگیهای اتفاقی که مدت چهل روز ادامه می یابد و به «چهل پسین» معروف است، شهر را از شادابی سرشار می سازد.
این شهر در میان ناهمواری هایی که ادامه رشته کوههای زاگرس می باشد، قرار گرفته، در سمت شمالی آن ارتفاعات سه گروه، کوه تنگ نرگس و گوه چاقو در قسمت شرقی و جنوب شرقی ارتفاعات بادامی، کوه سیاه، کوه بن بش و در جنوب غربی آن ارتفاعات معروف به دره زیتون به چشم می خورد.
گراش به علت کوههای مرتفعی که پیرامونش واقع شده، هیچ رابطه ای با اوضاع و احوال خلیج فارس ندارد. مهمترین عاملی که بر آب و هوای شهر تاثیر می نهد. بادهای خشکی است که از سوی صحرا و کویر عربستان می وزند و کمترین بخار آب ممکن را به ارمغان می آورند.
فراوانی روزهای آفتابی، کمی بارندگی، جمعیت اندک، دامپروری پراکنده. دورافتادگی و بطور کلی محرومیت آب و هوایی مردم را به ذخیره سازی آب واداشته است . بدین ترتیب برکه های گوناگون در منطقه پدید آمده است. برکه هایی که چون تاولی بر پوست کشیده صحرا روییده اند و نشان از ناسازگاری آسمان با زمین دارند. برکه ها مخزن همیشگی آبند که سقفی گنبدین بر فرازشان قرار گرفته است. نحوه ساخت این مخزن ها نبوغ خاص مردمان منطقه را آشکار می سازد. این آب انبار ها در جهت رفع نیازهای حیاتی منطقه در دل زمین حفر شده اند و با وجود تعداد زیادشان همگی از یگ شیوهٔ هماهنگ پیروی می کنند؛ یک حوض یا گودال عمیق ( دایره ای یا مستطیلی ) و یک سقف گنبدی شکل که از کنار هم قرارگرفتن دایره وار آجر یا خشت، پدید آمده است.
گراش یعنی چه؟
این نام که به گونه های مختلف تغییر پیدا کرده است ودر گذشته های دور تحت عنوان «گریش» از آن سخن به میان آمد، با صورتهای دیگر زبانی نیز در آمیخته است. گریش، جریش، گراش و جراش، در حقیقت حالت تطور یافتهٔ «گرشه» ( geresha ) است. و گرشه به رگه هایی از سنگهای سست آهکی می گویند که طبقه مانند بر روی هم قرار می گیرند. بنابر این با توجه به رگه هایی که هم اینک نیز در«کلات» قابل دیدن است، نام گزاری بدین اسم قابل توجیه می نماید. این شهر با دو محله بزرگی که محله های کوچکتر را در خود جای داده، در دو سوی شهر گراش گسترده شده است: محله بله لئز ( برق روز ) و ناساگ.

این نام که به صورت های مختلف تغییر یافته است و در گذشته های دور تحت عنوان " گریش" از ان سخن به میان آمده و با صورت های دیگر زبانی نیز درآمیخته است" گریش ، جریش، گراش و جراش "، حالت گونه تحول یافته " گرشه= geresha , میباشد و گرشه به رگه هایی از سنگ های سست اهگی میگویند
بنابراین با توجه به رگه هایی که هم اکنون نیز در کلات قابل مشاهده میباشد نام گذاری شده است .