خرگرد

خَرگِرد (با نام معرب خَرجِرد) از روستاهای قدیمی و مهم شهرستان خواف واقع در استان خراسان رضوی ایران است.
بر پایه داده هایی از وب گاه تاریخ خواف
fallingrain
مدرسه نظامیه خرگرد در این روستا قرار دارد.
خرگرد شهری باستانی که در ولایت خواف، ربع نیشابور، خراسان قرار داشته است.
لسترنج ایران شناس بریتانیایی درباره خرگرد می نویسد:

خَرْگرد
مدرسه غیاثیه
(یا: خرجرد) روستایی زیبا از توابع خواف در استان خراسان رضوی. در منطقه ای دشتی جای دارد و در شمال غربی آن کوه شکسته کلاته قرار دارد. از آثار دیدنی این روستا می توان به مسجد غیاثه شاهرخ اشاره کرد که در زمان شاهرخ، پسر تیمور لنگ، در ۸۴۸ق ساخته شده است. مسجد دیگری به نام خواجه نظام الملک در این روستا وجود دارد که حالتی نیمه مخروبه دارد.

[ویکی فقه] خَرْگِرد (خَرْجِرد)، شهری قدیم در نزدیکی بوشنج هرات که امروزه مرکز دهستان میان خواف از بخش مرکزی شهرستان خواف استان خراسان رضوی است.
خرگرد در ارتفاع ۹۴۵ متری، در چهار کیلومتری جنوب شهر خواف، در دشت واقع و دارای هوای معتدل خشک است. کوه شکسته کلاته، در شمال غربی خرگرد واقع و رودخانه فصلی خواجه یار از مغرب آبادی روان است.
محصولات شهر
از محصولات عمده آن، گندم، جو، زیره، پنبه، چغندرقند، زردآلو، انار، آلو، سیب و انجیر است. دامداری و قالیچه بافی با طرح بلوچی و نقشهای گل سفید و گل کشمیری در آن جا رواج دارد. اهالی آن شیعه و سنّی اند و به فارسی تکلم می کنند. این آبادی از طریق راه اصلی خواف ـ تربت حیدریه به مشهد (در شمال) و از طریق راه اصلی قائن، به بیرجند (در جنوب) می پیوندد. خرگرد دارای سیزده واحد آسیای بادی است. وجود بادهای ۱۲۰ روزه در این منطقه سبب ساخت آسیابهای بادی شده و این منطقه را به مرکز خرید و فروش و حمل ونقل گندم و غلات تبدیل کرده است.
معنای لغوی خر
«خر» به معنای خورشید است و این نواحی را مکان طلوع خورشید دانسته اند. برخی خرگرد را مخفف خردگرد یا خردمندگرد دانسته اند به معنای مکانی که خردمندان و دانشمندان در آن گرد می آمدند. ظاهرآ اولین بار اصطخری در قرن چهارم از آن یاد کرده است و آن جا را یکی از سه شهر ناحیه بوشنج ذکر کرده است. در اوایل قرن هفتم یاقوت حموی و نیز در اوایل قرن هشتم ابوالفداء آن را شهری نزدیک بوشنج هرات ذکر کرده اند. در قرن هشتم حافظ ابرو خرگرد را از قرای مشهور خواف شمرده است.
آثار تاریخی خرجرد
...