کلمه جو
صفحه اصلی

باسعیدو

لغت نامه دهخدا

باسعیدو. [ س َ ] ( اِخ ) دهی است ازبخش قشم [ جزیره قشم ] شهرستان بندر عباس که در 14هزار و 400گزی باختر قشم در ساحل قرار دارد. ناحیه ای است گرمسیر با 480 تن سکنه که آب آن از چاه تأمین میشود و محصول عمده آن غلات و شغل مردمش زراعت و صید ماهی و راه آن مالرو است. دبستان و پاسگاه گمرک و گارد سرحدی دارد. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 8 ).

دانشنامه عمومی

روستای باسعیدو (باغ سعیدو یا بابا سعیدو در گذشته )یکی از روستاهای آباد توابعِبخش شهاب شهرستان قشم در استان هرمزگان واقع در جنوب ایران است.
زنده دل، دستیاران، حسن. (مجموعه کتاب های راهنمای جامع ایرانگردی استان هرمزکان) ج۱. چاپ وانتشار سال ۱۹۹۸ میلادی.
بختیاری، سعید،، «اتواطلس ایران» ، “ مؤسسه جغرافیایی وکارتگرافی گیتاشناسی، بهار ۱۳۸۴ خورشیدی.
سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح ، «فرهنگ جغرافیایی آبادیهای استان هرمزگان: شهرستان قشم (جلد 5)» ، “ سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، 1383 خورشیدی.
این روستا یکی از روستاهای شهرستان قشم است که در یک منطقه ساحلی قرار گرفته است و آب و هوای گرم و خشک دارد وجود دماغه پوشش گیاهی مناسب، حیات وحش و پرندگانی نظیر حواصیل و مرغ دریایی از عناصر مهم و طبیعی پیرامون این روستا هستند. روستای باسعیدو آخرین نقطه جزیره قشم است که زمانی مقر انگلیسی ها بوده است و از آن دوره، آثار و بناهایی همچون انبار زغال سنگ، مهمان سرا، گورستان به جا مانده است این روستا از دیدگاه نظامی دارای اهمیت ویژه ای است و یک اسکله نیز دارد.
بندر باسعیدو به عنوان آخرین نقطه جزیره قشم و در انتهای شمال باختری این جزیره بزرگ قرار دارد. انگلیسی ها از سال ۱۲۳۴ قمری و با مجوز دولت ایران و در با سعیدو انبار زغال سنگ ایجاد کرده و متعاقباً در این بندر حضور نظامی پیدا می کنند. پس از خروج نظامیان انگلیسی از ایران در دهه ۱۳۰۰ خورشیدی، نظامیان انگلیسی از تخلیه بندر با سعیدو، جزیره هنگام و جزیره بحرین خودداری می کنند. در سال ۱۳۰۷ خورشیدی و به ترتیبی که پیش تر اشاره گردید، دولت ایران بر هنگام اعمال حاکمیت می نماید، اما موضوع اعمال حاکمیت ایران بر بندر با سعیدو تا سال ۱۳۱۲ خورشیدی میسر نمی گردد و بندر با سعیدو به عنوان قرار گاه کشتی های نظامی انگلیسی مورد استفاده دولت انگلیس قرار می گیرد. حضور طولانی مدت انگلیس ها در بندر با سعیدو اگر چه با اجازه دولت ایرن و به منظور استفاده برای انبار زغال سنگ بود، اما دولت انگلیس به تدریج دعاوی مالکانه ای را درباره باسعیدو مطرح کرده و از دخالت مأموران ایرانی در بندر با سعیدو جلوگیری به عمل می آورد. از جمله در بیست و هشتم تیرماه ۱۳۱۲، سفارت انگلیس در تهران طی مراسله ای به وزارت امور خارجه ایران، به مناسبت اقدام مدیر مالیه قشم برای اخذ مالیات از اهالی آن چه حوزهٔ انگلیس با سعیدو می دانست، اعتراض می نماید. این رویکرد دولت انگلیس به معنای ادعای ضمنی دولت انگلیس در مورد مالکیت بر سرزمینی بود که در ایرانی بودن آن هیچ گونه شک و تردیدی نبود و حضور انگلیسها در آن نیز بنا به مجوز دولت ایران بود.
ا توجه به چنین وضعیتی بود که فرمانده نیروی دریایی ایران «یاور بایندر» از ارکان حرب کل قشون در خواست می نماید تا از طریق وزارت امور خارجه، موضوع منع استعمال پرچم انگلیس در باسعیدو مورد توجه قرار بگیرد. بر اساس این درخواست بود که ار کان حرب کل قشون نیز از وزارت امور خارجه می خواهد موضوع منع استعمال پرچم انگلیس در باسعیدو پیگیری گردد، اما «یاور بایندر» به پی گیری های دیپماتیک برای ممنوعیت استعمال پرچم انگلیس در باسعیدو اکتفا نمی نماید و به ناوپلنگ دستور می دهد، به بندر باسعیدو رفته و پرچم انگلیس را از فرار این بندر پائین آورده و پرچم ایران را به اهتراز در بیاورد. در مرداد ماه ۱۳۱۲ به دستور یاور بایندر، ناو سروان فزونی فرمانده ناوپلنگ به طرف باسعیدو می رود. در نزدیکی بندرباسعیدو، سربازان هندی وابسته به ارتش انگلستان که در باسعیدو مستقر بودند به فرض این که یک کشتی انگلیسی به بندر نزدیک شده است، پرچم انگلیس را بر افراشته می نمایند، ناو سروان فزونی که چنین وضعیتی را مشاهده می نماید، ناوپلنگ را به ساحل با سعیدو نزدیک کرده و به افراد خود دستور پیاده شدن در بندر را صادر می کند. نظامیان هندی دولت انگلیس که با چنین موقعیتی رو در رو می گردند، به فوریت فرار می کنند. به دنبال این رخداد، نظامیان ایرانی در بندر باسعیدو پیاده می شوند و بنا به دستور «ناوسروان فزونی» یک دسته ناوی مسلح و طبل وشیپور یعنی گارد احترام کامل به فرماندهی خود «ناوسروان فزونی» به ساحل باسعیدو می روند و پرچم انگلستان را پائین آورده و به جای آن پرچم ایران را با احترامات نظامی به اهتراز در می آوردند. پس از این رویداد که به معنای پایان اقتدار انگلیس در بندر باسعیدو بود، سفارت انگلیس در تهران به وزارت امور خارجه ایران اعتراض کرده و عنوان می کند، از طرف نیروی دریایی ایران به پرچم انگلستان بی احترامی شده و پرچم انگلستان از فراز بندر با سعیدو پائین آورده شده و پاره گردیده است. به دنبال این نامه نگاری، مراتب به ارکان حرب کل قشون منعکس می گردد و ارکان حرب کل قشون در نامه ای به تاریخ شانزدهم مرداد ماه ۱۳۱۲ از یاور بایندر می خواهد صحت و سقم اظهارت مطرح شده را مشخص نماید. در این نامه با اشاره به اعتراض سفارت انگلیس در تهران به وزارت امور خارجه ایران ابراز شده است:به طوری که از سفارت انگلیس به وزارت معزی الیها، اعتراض شده، می گویند: مأمورین دولت شاهنشاهی، بیرق انگلیس را در نقطه مزبور (باسعیدو قشم) پائین آورده و پاره کرده اند. علی هذا برای صحت و سقم این اظهارات سفارت، لازم است حقیقت موضوع را فوراً راپرت دهید که این اقدام از طرف چه قسمتی بوده، در صورتی که موضوع مزبور از مرکز به وسیله مجاری سیاسی تحت تعقیب قرار گرفته و دستوری نیز در جواب شما صادر نشده بود. معلوم نیست پاره کردن بیرق از طرف کدام قسمت و بنابر چه امری اقدام شده است. از متن نامه یاد شده پیداستکه اقدام نیروی دریایی ایران در تصرف بندر باسعیدو و پائین آوردن پرچم انگلستان به ابتکار یاور بایندر فرمانده نیروی دریایی ایران و بدون آگاهی ارکان حرب کل قشون و شخص رضا شاه به عمل آمده بود. با وجود این که چنین اقدامی، یک حرکت طبیعی برای اعمال حاکمیت دولت ایران بر گوشه ای از سرزمینش و اخراج نظامیان خارجی از بخشی از ایران بود، دولت انگلیس به این اقدام اعتراض می کند. در پاسخ به اعتراض انگلیس به وزارت خارجه ایران، ارکان حرب کل قشون ایران به دو موضوع اشاره می کند. در وهله اول قانونی بودن وجود پرچم انگلستان در بندر باسعیدو مورد انکار قرار می گیرد و در وهله بعد تأکید می گردد، موضوع پاره کردن پرچم انگلستان در باسعیدو نادرست بوده و صرفاً پرچم انگلستان از فراز باسعیدو به پائین آورده شده است. با وجود این پاسخ ارکان حرب کل قشون به وزارت خارجه، شخص رضا شاه و ارکان حرب کل قشون از رویه ابتکاری و فعال یاور بایندر برای اخراج نظامیان انگلیسی از با سعیدو پشتیبانی نکرده و در مقابل اعتراضات دولت انگلیس رویه ای توأم با مماشات اتخاذ می نمایند.


کلمات دیگر: