سید محمدهاشم موسوی خوانساری چهارسوقی (۱۳۱۸–۱۲۳۵ ق) فقیه و مرجع تقلید که در حدود سی سال مرجع تقلید بوده است. ایشان تحصیلات خود را در خوانسار نزد پدرش زین العابدین خوانساری و برادرش سید محمدباقر خوانساری آغاز کرد سپس چندسالی با حضور در درس مرتضی انصاری در شهر نجف اجازه اجتهاد کسب کرد.وی داماد سید صدرالدین عاملی بوده است.
رسالة الذّبیحیه؛ نخستین اثر فقهی او دربارهٔ حکم ذبایح اهل کتاب است؛ که آن را به توصیهٔ استادش، صدر الدین عاملی تألیف کرد.
«احکام الایمان»، رساله عملیه او به فارسی است که احکام عبادات تا آخر روزه را دربردارد. وی این رساله را به درخواست ناصرالدین شاه نوشت.
«الرسالة العملیة»، شامل عبادات و معاملات است این اثر در ۱۳۱۰ ق و ۱۳۱۷ ق ضمن مجموعه ای با عنوان شش رساله چاپ شده است. در این مجموعه اثر کلامی مختصری به فارسی با نام اصول الدین و رساله های فارسی صِیغ العُقود، «صوم» و مناسک حج نیز چاپ شده است.
میرزا هاشم خوانساری، فرزند میرزا زین العابدین خوانساری (درگذشته ۱۲۷۵ ق) در سال ۱۲۳۵ ق در خوانسار به دنیا آمد. تحصیلات خود را ابتدا نزد پدرش زین العابدین خوانساری و برادرش سید محمدباقر خوانساری (صاحب روضات الجنات، درگذشته ۱۳۱۳ ق) آغاز کرد و پس از درگذشت پدربزرگ خود ابوالقاسم جعفر بن حسین خوانساری مشهور به میرصغیر همراه با خانواده به اصفهان مهاجرت کردند.
در اصفهان از درس سید حسن مدرس، سید صدرالدین عاملی و حاجی کرباسی استفاده نمود. در نهایت در سن ۲۶ سالگی از سید حسن مدرس، اجازه روایت و اجتهاد گرفت.ایشان در سال ۱۲۷۴ هجری قمری به نجف اشرف نقل مکان کرد و چندسالی با حضور در درس مرتضی انصاری اجازه اجتهاد را از او نیز کسب کرد سپس به اصفهان بازگشت.خوانساری، حدود سی سال در بخشی از ایران مرجع تقلید شیعیان بود. ناصرالدین شاه به وی توجه داشت و در بازگشت او از سفر مشهد به دستور شاه، مردم تهران از او استقبال کردند.در سال ۱۳۱۸ هجری قمری در مسیر سفر به کعبه در زمانی که قصد داشت ابتدا به زیارت عتبات عالیات برود در نجف بیمار شد و همان جا درگذشت و در قبرستان وادی السلام به خاک سپرده شد.
خوانساری آثاری در فقه، حدیث، اصول، کلام، رجال و فلسفه دارد، از جمله:
رسالة الذّبیحیه؛ نخستین اثر فقهی او دربارهٔ حکم ذبایح اهل کتاب است؛ که آن را به توصیهٔ استادش، صدر الدین عاملی تألیف کرد.
«احکام الایمان»، رساله عملیه او به فارسی است که احکام عبادات تا آخر روزه را دربردارد. وی این رساله را به درخواست ناصرالدین شاه نوشت.
«الرسالة العملیة»، شامل عبادات و معاملات است این اثر در ۱۳۱۰ ق و ۱۳۱۷ ق ضمن مجموعه ای با عنوان شش رساله چاپ شده است. در این مجموعه اثر کلامی مختصری به فارسی با نام اصول الدین و رساله های فارسی صِیغ العُقود، «صوم» و مناسک حج نیز چاپ شده است.
میرزا هاشم خوانساری، فرزند میرزا زین العابدین خوانساری (درگذشته ۱۲۷۵ ق) در سال ۱۲۳۵ ق در خوانسار به دنیا آمد. تحصیلات خود را ابتدا نزد پدرش زین العابدین خوانساری و برادرش سید محمدباقر خوانساری (صاحب روضات الجنات، درگذشته ۱۳۱۳ ق) آغاز کرد و پس از درگذشت پدربزرگ خود ابوالقاسم جعفر بن حسین خوانساری مشهور به میرصغیر همراه با خانواده به اصفهان مهاجرت کردند.
در اصفهان از درس سید حسن مدرس، سید صدرالدین عاملی و حاجی کرباسی استفاده نمود. در نهایت در سن ۲۶ سالگی از سید حسن مدرس، اجازه روایت و اجتهاد گرفت.ایشان در سال ۱۲۷۴ هجری قمری به نجف اشرف نقل مکان کرد و چندسالی با حضور در درس مرتضی انصاری اجازه اجتهاد را از او نیز کسب کرد سپس به اصفهان بازگشت.خوانساری، حدود سی سال در بخشی از ایران مرجع تقلید شیعیان بود. ناصرالدین شاه به وی توجه داشت و در بازگشت او از سفر مشهد به دستور شاه، مردم تهران از او استقبال کردند.در سال ۱۳۱۸ هجری قمری در مسیر سفر به کعبه در زمانی که قصد داشت ابتدا به زیارت عتبات عالیات برود در نجف بیمار شد و همان جا درگذشت و در قبرستان وادی السلام به خاک سپرده شد.
خوانساری آثاری در فقه، حدیث، اصول، کلام، رجال و فلسفه دارد، از جمله:
wiki: سید محمدهاشم خوانساری