حدیث منزلت

حدیث منزلت حدیثی معروف نزد علمای اسلام است که پیامبر اسلام در این حدیث مقام و منزلت علی را نسبت به خودش همانند مقام و منزل هارون نسبت به موسی معرفی می کند جز آنکه پس از وی پیامبری نیست.
محمد ابن اسحاق صاحب السیره
سلیمان بن داود الطیالیسی ابو داود الطیالسی در مسند
محمد ابن سعد در طبقات
ابوبکر ابن ابی شیبه در المنصف
احمد ابن حنبل در مسند
بخاری در صحیح
مسلم در صحیح
ابن ماجه در صحیح
ابوحاتم ابن حبان در صحیح
ترمذی در صحیح و دیگر منابع اهل سنت.
این حدیث نزد شیعیان از جمله براهین برتری علی بن ابی طالب بر سایر صحابه و از دلایل اثبات امامت و خلافت او شمرده می شود. اما اهل سنت بر این باورند که این حدیث ربطی به خلافت و امامت علی ندارد چون پیامبر حرفی در مورد خلافت یا امامت علی در این حدیث نزده است. همچنان هارون در زمان حیات موسی فوت نمود و جانشین موسی شخص دیگر بود.در حالیکه شیعیان بر این باورند که به غیر از دو منزلت یعنی نبوت و برادری نسبی، دیگر منزلت هایی که هارون نسبت به موسی داشته است علی نیز به پیامبر اسلام داشته است. منزلت های یاد شده عبارتند از وجوب اطاعت، وزارت و حمایت، و محبوبیت و برتری بر دیگران. از سوی دیگر تشیع بر این باور است که منزلت های یاد شده عمومیت دارند.
این حدیث یکی از احادیث مشهور نبوی است. از یک سو مورد قبول هر دوی عالمان شیعه و سنی قرار گرفته است. اهمیت این حدیث از جهات متعددی است. این حدیث به نسبت علی با محمد پرداخته و جایگاه علی و برتری او بر سایر اصحاب را توضیح می دهد؛ لذا یکی از جهات اهمیت این حدیث، علم کلام است. از جهات مهم دیگر این حدیث می توان به ضرورت جانشینی پیامبر بر اساس این حدیث اشاره کرد.
وقتی پیامبر اسلام از سفر حجه الوداع بازمی گردد آگاه می شود که دشمنان مسلمانان قصد آن دارند تا به شهر مدینه حمله کنند. محمد سپاهی را در فصل گرما آماده می کند و به آن ها می گوید که عازم کجا هستند این خلاف رویه معمول پیامبر اسلام بوده است چرا که معمولاً مقصد جنگ را اعلام نمی کرده است. پیامبر اسلام مقصد جنگ را تبوک اعلام می کند و علی را به جای خودش در مدینه منصوب می کند. برخی همچون عبدالله ابن ابی از این ماجرا آگاه می شوند و این شایعه را رواج می دهند که یا پیامبر اسلام نخواسته که علی به زحمت بیافتد یا این که صحنه جنگ برای علی سخت و دشوار است. برخی شایعه ها هم مبتنی بر این بود که رابطه پیامبر اسلام و علی دچار تیرگی شده است. علی با شنیدن این خبر سریعاً خود را به پیامبر اسلام می رساند و پیامبر اسلام در پاسخ به وی حدیث منزلت را نقل می کند با این عنوان که "آن ها دروغ می گویند، برگرد و در مدینه بمان، مگر تو دوست نداری که برای من چنان باشی که هارون برای موسی بود جز این که بعد از من پیغمبری نیست و دیگر این که مدینه صلاحیت جز من و تو را ندارد.

[ویکی فقه] حدیث منزلت، از احادیث مشهور نبوی و مورد قبولِ عالمان شیعه و سنّی است.
این حدیث به معرفی جایگاه و منزلت امام علی علیه السلام، نسبت وی با نبی مکرم اسلام و برتری موقعیت آن حضرت بر دیگر اصحاب پرداخته و از نظر عالمان شیعی از احادیث متواتر و از جمله دلایل احقیت امام علی علیه السلام برای جانشینی پیامبر اکرم به شمار آمده است.

نقل مشهور حدیث منزلت
از مشهورترین نقل های این حدیث آن است که پیامبر اکرم خطاب به حضرت علی علیه السلام فرمود: «أنتَ مِنّی بِمَنزلةِ هارونَ مِنْ مُوسی، اِلّاأنـّه لانَبیَّ بَعدی».

نقل های مختلف حدیث منزلت
این حدیث با تعابیر و الفاظ مختلف و در زمان ها و مکان های گوناگون از پیامبر اکرم نقل شده است، از جمله روز پیمان اول برادری (قبل از هجرت به مدینه)، روز پیمان دوم برادری (پنج ماه بعد از هجرت به مدینه)، در منزل امّ سلمه، به هنگام تعیین سرپرست برای دختر حمزه، و از همه مشهورتر در غزوه تبوک.
نقل های مختلف حدیث منزلت، همگی، این مضمون مشترک را دارند که جایگاه و منزلت امام علی علیه السلام نسبت به پیامبر، همانند جایگاه هارون نسبت به موسی است.
اختلافات اندکی هم که در تعابیر این حدیث وجود دارد، از تکرار آن در مناسبت های مختلف و نیز نقل به معنا در احادیث، نشئت گرفته است.

اعتبار حدیث منزلت
...