ابن جنید اسکافی

wikishia: بصره و نهروان است) در یک خانواده علمی و روحانی گام به عرصه زندگی گذاشت او در روزگاری بسر می برد که مناطق اسلامی تازه از ترکتازی خلفای بنی العباس نجات پیدا می کرد و به تعبیر مسعودی در مروج الذهب کار آل ابی طالب یا کشتار و زندان یا جنگ و گریز بود.
ابن جنید اسکافی از اساتید شیخ مفید گویند که در سال 381 هـ.ق درگذشته است و گفته اند تالیفات و آثارش به پنجاه جلد می رسد فقها از ابن جنید و ابن ابی عقیل به عنوان القدیمین (دو فقیه دوران قدیم) یاد می کنند آرا ابن جنید همیشه در فقه مطرح است.
از زمان رحلت رسول اکرم صلی الله علیه و آله تا حدود 300 هـ.ق شیعیان وضع ناگوار و موقعیت خطرناک و نامطلوبی داشتند چه آنان همیشه در اقلیت بودند و در دولت بنی امیه و بنی عباس سعی فراوان می شد که از نفوذ امامان جلوگیری به عمل آید و رابطه آنان با شیعیان به کلی قطع گردد به همین جهت از اقصای آفریقا و اسپانیای آن روز تا مصر و روم شرقی و سرحد چین همه زیر نگین خلفای عباسی و اموی بود و شیعه در محدودیت و فشار کامل بسر می برد و از هر گونه ابراز عقیده و اعلام وجود ممنوع بود ولی از اواسط قرن چهارم هجری از دوران ابن جنید اسکافی شیعیان به میزان قابل توجهی در کشورهای خاورمیانه از آن محدودیت ها رهایی پیدا کردند زیرا از یک طرف خلفای فاطمی که شیعه اسماعیلی بودند در مصر دولت نیرومندی را تشکیل دادند و از ابهت و شکوه دربار بغداد کاستند و از سوی دیگر سیف الدوله حمدانی و امرا آنان که در شام حکومت می کردند نسبت به شیعه ابراز تمایل بسیاری می نمودند از جانب دیگر در مشرق و جنوب شرقی و شمال ایران نیز سلاطین گوریان صفاریان طاهریان و کمی قبل از آن ها علویان مازندران حکومت داشتند که همه شیعه بودند آنان پرچم استقلال بلند کرده و بر ضد خلفای عباسی قیام کردند از همه مهمتر ظهور دولت مقتدر آل بویه بود که از شیعیان مخلص بودند و حکومت آنان تا شام و مصر گسترش داشت و در احترام و تجلیل شیعیان کوشا بودند.
این علل و عوامل زمینه را فراهم ساخت تا شیعیان از گوشه و کنار سربرآورده و با همت شایان توجه به تشکیل جمعیت ها و تاسیس حوزه های علمی و نشر معارف و حقایق اهل بیت علیهم السلام بپردازند که تشیع ابن ابی عقیل در آن روزگار و ارتباط ابن جنید با دانشمندان اهل سنت و مسافرت کلینی و صدوق دو پیشوای بزرگ حدیث به بغداد و اقامت آنان در آن شهر (مرکز اهل سنت) نشانه هایی از این فضای مناسب سیاسی می باشد.
با تفحصی در اسناد ثبت شده در الفهرست طوسی و نجاشی آشکار می شود که ابن جنید در روایت آثار سلف امامیه اهتمام ویژه ای داشته است . متأسفانه به جهت تعمدی که در ترک روایات ابن جنید بوده ، تعداد اندکی از این روایات در فهارس ثبت شده است .
نجاشی درباره او گوید: محمد بن احمد بن الجنید ابوعلی الکاتب الاسکافی آبروی اصحاب ما ثقه جلیل القدر دارای تالیفات فراوان و متعدد از برخی از مشایخ خود شنیدم که در پیش او مال و شمشیری از حضرت صاحب عجل الله تعالی فرجه شریف بود که به هنگام مرگ به کنیزش وصیت نمود و پیش او ضایع گردید. او پس از شمارش تالیفات متنوع و متعدد ابن جنید اظهار می دارد: از مشایخ موثق خود شنیدم که او قائل به قیاس بود و همگی خبر داده اند که آنان اجازه روایت کتاب ها و مصنفات او را داشته اند.
مؤلف کتاب تاسیس الشیعه که او را در عداد فقها برجسته شیعه نام می برد و در حق او توصیف و تجلیل شایانی دارد می گوید: یکی دیگر از بزرگان فقهای ما ابن جنید محمد بن احمد بن الجنید ابوعلی مشهور به کاتب اسکافی است او دارای کتاب های متعددی در فروع و اصول فقه می باشد فقه را تنظیم و ابوابی بر آن مترتب ساخت ابواب را جدا از هم قرار داد و نهایت تلاش خود را در این راه صرف نمود اگر مساله ای روشن بود در آن مورد فقطبه ذکر فتوی اکتفا ورزید و اگر مساله تا حدودی مشکل و غامض بود به عامل اصلی آن نیز اشاره کرده و دلیل آن را نیز ذکر می نمود و اگر مساله دارای اقوالی از سوی فقهابود آن ها را نیز نقل می کرد از کتاب های او می توان: تهذیب الشیعه لاحکام الشریعه و کتاب الاحمدی للفقه المحمدی و کتاب النصره لاحکام العتره و را نام برد. نجاشی درباره او گفته است که او در حدود 200 مساله در 2500 ورق دارد او معاصرابن بابویه والد شیخ صدوق و معاصر حسین بن روح نوبختی سفیر سوم امام عصر عجل الله تعالی فرجه شریف بوده و از ابن العزافر شلمغانی در روزگار او در دین روایت کرده است و از او نیز ابومحمد هارون بن موسی التلعکبری و هم طبقه او روایت نموده اند.