محمد فرزند عبدالکریم با نام کامل ابی الفتح محمد بن عبدالکریم بن ابی بکر احمد الشافعی الشهرستانی (۴۷۹–۵۴۸) هجری قمری. مورخ مشهور، دانشمند و جهان گرد ایرانی قرن ششم بود.
عکس هایی از مقبره علامه شهرستانی در زادگاهش
محمد بن عبدالکریم شهرستانی در ویکی فقه
وی در سال ۴۷۹ هجری قمری در روستای شهرستان در شمال خراسان - بین نیشابور و خوارزم - دیده به جهان گشود و دوران کودکی و تعالیم در زادگاه خود فرا گرفت. وی در نیشابور فقه شافعی و کلام اشعری را فرا می گیرد و در وادی فلسفه نیز گامهایی برداشته است. ایشان تعالیم خود نزد علماء برجستهٔ عصر خود مانند: احمد الخواجه، و ابی القاسم الانصاری، و ابی الحسن المدائنی، و ابی نصر بن القاسم القشیری به پایان رسانید.ایشان نیز مانند علماء عصر خویش علاقه به سفر و انتقال داشت و از نواحی مختلف دیدن نمود من جمله خوارزم و خراسان. در عمر ۳۰ سالگی برای فریضهٔ عمره رهسپار مکه شد در سال ۵۱۰ هجری قمری. بعد از اداء عمره به بغداد رفت و ۳ سال در آنجا گذراند. در این مدت در مدرسهٔ نظامیه کسب علم نمود. وی در سال ۵۴۸ هجری قمری این دار فانی را بدرود حیات گفت.
او در وادی فلسفه گام هایی برداشته و افزون بر نقل و بررسی سخنان فیلسوفان در کتابهای مختلف، خود کتابی مستقل در نقد اندیشه های ابن سینا نگاشته است. این کتاب که با نام هایی چون المصارعات و مصارعه الفلاسفه خوانده می شود، در مسایلی مانند اقسام وجود، توحید واجب الوجود و حدوث و قدم عالم، دیدگاه ابن سینا را به چالش می کشد.
شهرستانی در کتاب المصارعات و مصارعة الفلاسفة به نقد اندیشه های ابن سینا برمی خیزد البته گفتنی است خواجه نصیر الدین طوسی در پاسخ به این نقدها کتابی تألیف کرده که آن را مصارع المصارع نامیده است و در این کتاب قول شهرستانی را سخیف می شمارد. به هر حال آنچه نام شهرستانی را همواره پرآوازه ساخته کتاب الملل و النحل اوست که هرچند خالی از نقص و اشتباه نیست، از مهم ترین آثار موجود در شناخت ادیان و مذاهب به شمار می رود. این کتاب به همراه کتاب نهایة الاقدام فی علم الکلام -که در آن به نقد تند شیعیان و گاه به سخره گرفتن آنان می پردازد- شهرستانی را متکلمی اشعری مسلک تصویر می کند، با این همه آنچه جای شگفتی دارد این است که شهرستانی در کتاب تفسیر قرآن خویش - موسوم به مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرار- چهره ای کاملاً متفاوت از خود به نمایش می گذارد و همچون یک شیعه اسماعیلی سخن می گوید.
عکس هایی از مقبره علامه شهرستانی در زادگاهش
محمد بن عبدالکریم شهرستانی در ویکی فقه
وی در سال ۴۷۹ هجری قمری در روستای شهرستان در شمال خراسان - بین نیشابور و خوارزم - دیده به جهان گشود و دوران کودکی و تعالیم در زادگاه خود فرا گرفت. وی در نیشابور فقه شافعی و کلام اشعری را فرا می گیرد و در وادی فلسفه نیز گامهایی برداشته است. ایشان تعالیم خود نزد علماء برجستهٔ عصر خود مانند: احمد الخواجه، و ابی القاسم الانصاری، و ابی الحسن المدائنی، و ابی نصر بن القاسم القشیری به پایان رسانید.ایشان نیز مانند علماء عصر خویش علاقه به سفر و انتقال داشت و از نواحی مختلف دیدن نمود من جمله خوارزم و خراسان. در عمر ۳۰ سالگی برای فریضهٔ عمره رهسپار مکه شد در سال ۵۱۰ هجری قمری. بعد از اداء عمره به بغداد رفت و ۳ سال در آنجا گذراند. در این مدت در مدرسهٔ نظامیه کسب علم نمود. وی در سال ۵۴۸ هجری قمری این دار فانی را بدرود حیات گفت.
او در وادی فلسفه گام هایی برداشته و افزون بر نقل و بررسی سخنان فیلسوفان در کتابهای مختلف، خود کتابی مستقل در نقد اندیشه های ابن سینا نگاشته است. این کتاب که با نام هایی چون المصارعات و مصارعه الفلاسفه خوانده می شود، در مسایلی مانند اقسام وجود، توحید واجب الوجود و حدوث و قدم عالم، دیدگاه ابن سینا را به چالش می کشد.
شهرستانی در کتاب المصارعات و مصارعة الفلاسفة به نقد اندیشه های ابن سینا برمی خیزد البته گفتنی است خواجه نصیر الدین طوسی در پاسخ به این نقدها کتابی تألیف کرده که آن را مصارع المصارع نامیده است و در این کتاب قول شهرستانی را سخیف می شمارد. به هر حال آنچه نام شهرستانی را همواره پرآوازه ساخته کتاب الملل و النحل اوست که هرچند خالی از نقص و اشتباه نیست، از مهم ترین آثار موجود در شناخت ادیان و مذاهب به شمار می رود. این کتاب به همراه کتاب نهایة الاقدام فی علم الکلام -که در آن به نقد تند شیعیان و گاه به سخره گرفتن آنان می پردازد- شهرستانی را متکلمی اشعری مسلک تصویر می کند، با این همه آنچه جای شگفتی دارد این است که شهرستانی در کتاب تفسیر قرآن خویش - موسوم به مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرار- چهره ای کاملاً متفاوت از خود به نمایش می گذارد و همچون یک شیعه اسماعیلی سخن می گوید.