بسم الله الرحمن الرحیم

آیه بسم الله الرحمن الرحیم یا آیه تسمیه آیهٔ اول سورهٔ الفاتحه قرآن است که در اول هر سوره به استثنای سوره برائت (توبه) نیز تکرار شده است.
«امید»: به نام خداوند بخشایندهٔ مهربان
«طاهری»: به نام خدای رحمان رحیم
«فولادوند»: به نام خداوند رحمتگر مهربان
«امامی»: به نام خداوند مهرگستر مهربان
«کبیری»: به نام خداوند بخشنده مهربان
«بهرام پور»: به نام خداوند بخشندهٔ بخشایشگر
«انصاریان»: به نام خدا که رحمتش بی اندازه است و مهربانی اش همیشگی
«سید سلمان علوی»: بسم الله الرحمن الرحیم (ایشان بر این باور است که این آیه قابل ترجمه نیست).
سید محمد جواد غروی: به نام ایزد صاحب رحمت عام و رحمت خاص
محمد صادقی تهرانی: به نام خدای رحمتگر بر آفریدگان، رحمتگر بر ویژگان
بر سر اینکه آیا این آیه جزء هر سوره است یا نه، اختلاف وجود دارد.برخی از اهل تسنن آن را جزء هیچ سوره ای نمی دانند و شروع هر سوره را با بسم الله از قبیل شروع هر کار دیگر با بسم الله می شمارند. از این رو در نماز، سوره حمد یا هر سوره ای را بدون بسم الله می خوانند. شیعیان به پیروی از اهل بیت با این مسئله مخالفت دارند. شیعیان در این موضوع اتفاق نظر دارند که بسم الله الرحمن الرحیم جزیی از سوره ی فاتحه الکتاب یا همان حمد است ؛ ولی میان اهل تسنن اختلاف نظر هست. بعضی با نظر شیعه موافقند و بعضی سخت مخالف و بعضی قائل به تفصیلند.
ابن عباس، ابن مبارک، عاصم، کسائی، ابن عمر، ابن زبیر، ابن هریره عطاء، طاووس و نیز امام فخر رازی در تفسیر کبیر و جلال الدین سیوطی در اتقان که مدعی تواتر روایاتند، از طرفداران نظریه جزئیتند. بعضی مانند مالک و ابو عمرو و یعقوب می گویند که جزء هیچ سوره ای نیست و فقط برای اوائل سوره ها تیمناً نازل گشته و نیز برای فواصل سوره هاست؛ ولی بعضی از پیروان مسلک شافعی و حمزه قائل به تفصیلند که می گویند فقط در سورهٔ حمد جزء سوره است و در سوره های دیگر نیست.
به عقیده برخی مسلمانان از جمله عرفاء و عالمان علم حروف در حدیثی از قول پیامبر اسلام گفته شده است که: هر چه در کتاب های آسمانی است در قرآن است و هر چه در قرآن است در الفاتحه است و هر چه در فاتحه است در بسم الله الرحمن الرحیم است و هر چه در بسم الله الرحمن الرحیم است در باء است و هر چه در باء است در نقطه ای است که در زیر آن است.

بِسم الله الرَّحمن الرَّحیم
(یا: آیۀ تَسمیه؛ و بِسْمِله) در کنار لا اله الا الله، قدسی ترین و رایج ترین کلام در فرهنگ اسلام است. همۀ سوره های قرآن (غیر از سورۀ توبه) با این کلمه آغاز می شوند و یک بار هم در متن سورۀ نمل (آیۀ ۳۰) به کار رفته است. بنا بر حدیثی نبوی مسلمانان در آغاز هر کاری باید این کلمه را بر زبان بیاورند. برخی از مفسران معتقدند که این عبارت سابقه ای طولانی تر از اسلام دارد و همۀ کتب آسمانی با این کلمۀ مقدس آغاز شده اند. دربارۀ این که بسم الله الرحمن الرحیم در آغاز سوره ها جزء قرآن است یا خیر میان قرآن پژوهان اختلاف است؛ ازجمله آن که برخی آن را فقط در سورۀ فاتحه جزء سوره می دانند، برخی، چون اکثر امامیه و ابن عباس، آن را در همۀ سوره ها جزء قرآن می دانند. برخی نیز آن را در هیچ سوره ای جزء سوره نمی دانند.

بسم الله الرحمن الرحیم یا بَسمَله (با سرآغاز آن بسم الله نیز بیان می شود) عبارتی اسلامی؛ آیهٔ یکم سورهٔ یکم قرآن است که معمولاً اینگونه به فارسی ترجمه می شود: «به نام خدای بخشایندهٔ مهربان». آیهٔ بسمله در آغاز هر سوره جز برائت خوانده و نگاشته می گردد.
• «‬ما پیرو دینی هستیم که همه سوره ‬های کتاب دینی آن با صفت رحیمی و رحمانیت خداوند آغاز می شود‮ ‬و ما مدافع صلح برای همه بشریت هستیم‮.» ۴ مارس ۲۰۰۲/ ۱۳ اسفند ۱۳۸۰؛ «در دیدار با زُهَیر مشارقه» -> محمد خاتمی

[ویکی شیعه] بسم الله الرحمن الرحیم مشهور به بَسمَلَه یا تَسمِیه به معنای خواندن نام خدا و ذکر «الله» است. این عبارت ۱۱۴ بار در قرآن تکرار شده است. در ابتدای سوره های قرآن به استثنای سوره برائت آمده است و در سوره نمل دوبار، یکبار در ابتدا و یکبار در آیه ۲۶ ذکر شده است. در فضیلت و منزلت بسمله روایات زیادی است و آغاز کردن کارها با آن مورد تأکید است. در اینکه بسمله بخشی از سوره های قرآن است، اختلاف است. این اختلاف بر قرائت آن در نماز نیز اثرگذار است. بسمله در ادبیات و هنر اسلامی نیز مورد توجه قرار گرفته است.
از آیه «بِسمِ اللهِ الرَحمنِ الرَحیمِ» یا «بسم الله» به صورت مختصر با واژه «تسمیه» نیز یاد می شود.
بسمله مرکب از پنج جزء است که از جنبه های گوناگون بررسی شده است. بسمله از یک جار و مجرور تشکیل شده و فعل یا مبتدا و خبر در آن نیست. فعل آن به صور مختلف در تقدیر گرفته شده است. اسماء به کار رفته در آیه چهار اسمند که سه اسم از آن از اسمای حسنای الهی است و یک گروه سه تایی اسمی را تشکیل میدهد.