ثابت بن قره

ثابت بن قرّه (۲۲۱–۲۸۸ق) از مندائیان حران میان رودان؛ خردگرا، ریاضی دان و کوشا در تطبیق قواعد جبر بر هندسه، آشنا به زبان یونانی و مترجم آثاری از یونانیان بوده است. او پس از سرخسی و کندی، پی گیرنده موسیقی یونانی در مقابل موسیقی معمول در کشورهای اسلامی است.
کتاب فی الشکل المُلقَّب بِالْقَطّاع
مقاله فی استخراج اعداد المُتَحابَّةِ بِسُهُولَةِ الْمَسْلَکِ الی ذلک
کتاب المفروضات
کتاب فی مساحة قَطْعِ المخروطِ الذی یُسَمَّی المُکافی
مقاله فی مَساحَةِ المُجَسَّماتِ المُکافِیَة
فی مساحة الاشکال المسطحة و المجسَّمة
کتاب الی المتعلمین فی النسبة المؤلّفة
کتاب الی ابن وَهْب فی التأتی لاستخراج عملِ المسائلِ الهندسیة
کتاب فی عملِ شَکْلٍ مُجَسَّمٍ ذی اَرْبَعَ عَشْرَةَ قاعدةً تُحیطُ به کُرَةٌ مَعْلُومَة
مقاله فی اَنَّ اَلْخَطَّیْنِ اذا اُخرجا علی اَقَلْ من زاویتینِ قائمتینِ التَقَیا
مقاله فی برهانِ المصادرةِ المشهورةِ من اقلیدس
فی تصحیح مسائل الجبر بالبراهین الهندسیة
کتاب فی القطوع الاسطوانة و بسیطها
مسألة فی عمل المتوسطین و قسمة زاویة معلومة بثلاثة اقسام متساویة
رساله فی الحُجة المنسوبة الی سقراط فی المربع و قُطرِه
مسألة اذا اُخرج فی دائرةٍ ضلعُالمثلث و ضلعُ المسدس فی جهةٍ واحدة عن المرکز کانَ سطحُ الذی یُحازُ بَیْنَهُما مِثلَ سُدْس دائرة
آثار علمی ثابت بن قرّه در ریاضیات، نجوم، مکانیک، علوم طبیعی، موسیقی، پزشکی و دامپزشکی بیش از ۱۰۰ اثر داشته که نسخه های شماری از آنها باقی مانده است و برخی از آنها نیز تصحیح یا بررسی شده اند.
آثار ثابت بن قرّه در ریاضیات به سه دسته تقسیم می شود: تألیف ها، ترجمه ها، و تصحیح ها:
تألیف ها

[ویکی فقه] ثابت بن قرّه، ابوالحسن، مترجم و فیلسوف و ریاضیدان و منجم و طبیب قرن سوم بود.
در اغلب منابع سال ولادت وی ۲۲۱ ذکر شده اما به نوشته ابن ابی اُصَیبعه وی در ۲۱ صفر ۲۱۱ در حَرّان (شهری در جنوب شرقی ترکیه کنونی) به دنیا آمده است.زبان مادری وی سریانی بود و یونانی و عربی را نیز بخوبی می دانست.وی از صابئین مقیم حرّان بود.
تحصیلات
ابتدا در حرّان به صرافی پرداخت، سپس به بغداد رفت و در آن جا فلسفه و ریاضیات و طب آموخت و در آن ها مهارت یافت.پس از بازگشت به وطن، عقاید و آرایی فلسفی مطرح کرد که مخالف عقاید هم کیشانش بود.قاضی او را احضار کرد و فرمان داد که از عقایدش دست بر دارد.او بظاهر پذیرفت اما پس از مدتی دوباره به همان عقاید بازگشت.وقتی که وی را از ورود به مجمع هم کیشانش منع کردند، از حرّان به کَفَرتُوثا رفت و در آن جا اقامت گزید.
ورود به دستگاه حکومتی
محمد بن موسی ، ریاضیدان برجسته، در راه بازگشت از سرزمین های روم به بغداد با ثابت آشنا شد، به فضل و تیزهوشی و فصاحت وی پی برد و او را با خود به بغداد آورد.گفته اند که ثابت نزد وی به کسب علوم پرداخته است.محمد بن موسی او را به معتضد عباسی (حک :۲۷۹ـ۲۸۹) معرفی کرد و معتضد او را در زمره منجمان خویش قرار داد ثابت در دستگاه معتضد مقام والایی یافت، چنانکه اوقاتی طولانی با وی گفتگو می کرد.
دین
...