جائفه

[ویکی فقه] جراحت ناشی از نفوذ آلت جرح به درون بدن را جائفه می گویند که از این عنوان در باب قصاص و دیات سخن گفته اند.
جائفه جراحتی است که آلت جرح به بخشهای میان تهی بدن، مانند شکم، پهلو، سینه و گودی گلو نفوذ کند. جائفه در سر با سرایت جراحت به درون مغز تحقق می یابد که از آن به «دامغه» تعبیر می گردد و زنده بودن شخص در این صورت بعید می نماید . در تحقق جائفه- بنابه تصریح برخی- صرف نفوذ به درون، هرچند با آلتی همچون سوزنِ بلند کفایت می کند.

قصاص در جائفه
در جائفه- از آن جهت که ممکن است در مقام قصاص جنایت بیشتری بر جانی وارد گردد- قصاص ثابت نیست.
دیات در جائفه
دیه جائفه یک سوم دیه کامل است.
اگر آلت جرح از یک طرف بدن داخل و از طرف دیگر خارج شود، مثلًا از سمت سینه داخل و از پشت بیرون رود آیا دو جائفه به شمار می رود و دو دیه دارد یا یکی و یک دیه؟ مسئله اختلافی است.
برخی در این فرض قائل به ۴۳۳ دینار و یک سوم دینار دیه شده اند.

اگر کسی ابتدا بر عضوی از اعضای دیگری آسیبی وارد کند و سپس بر محلّ آسیب دیده، جراحت جائفه وارد سازد، دو دیه بر عهده اش ثابت می گردد: دیه جراحت و دیه جائفه.

اگر کسی بر محلّ جائفه ای که دیگری وارد ساخته، آلت جرحی وارد کند، در صورت عدم گسترش جراحت، دیه ای بر او نیست و تنها تعزیر می شود و در صورت گسترش از عمق و سطح، به گونه ای که جائفه جدید بر آن صدق کند، بنابر تصریح برخی، جائفه دیگری محسوب می گردد و دیه مستقل دارد و اگر گسترش تنها در سطح یا عمق باشد، جانی دوم باید ارش بپردازد.