قمصر

فرهنگ فارسی

۱ - بخشی است از شهرستان کاشان کوهستانی سردسیر و خوش آب و هوا ( در تابستان ییلاق کاشان است ) حدود ۴٠٠٠ تن سکنه . گل سرخ و عطر گل آن معروف است . ۲ - مرکز آن قصبه قمصر است که در ۳۱ کیلومتری جنوب کاشان واقع است .
قصبه مرکز بخش قمصر از شهرستان کاشان در ۳۱٠٠٠ گزی جنوب کاشان واقع است . این منطقه کوهستانی و هوای آن سرد و خوش آب و هواست .

لغت نامه دهخدا

قمصر. [ ق َ ص َ ] (اِخ ) قصبه ٔ مرکز بخش قمصر از شهرستان کاشان در 31000گزی جنوب کاشان واقع است . این منطقه کوهستانی و هوای آن سرد و خوش آب و هواست . مختصات جغرافیائی آن بشرح زیر است : طول 51 درجه و 26 دقیقه ، عرض 33 درجه و 45 دقیقه (20 دقیقه ) ارتفاع 1830 گز. جمعیت در حدود چهارهزار تن است . آب آن از 70 رشته قنات کوهستانی . باغات قصبه که در طول دره کوهستانی واقع شده در حدود 9000 گز این قصبه و از هشت محله بنام فرفمان ، پائین محله ، درب آتش ، محله ده ، محله زیارت بالا،سررود، مازگون و بن رود تشکیل شده است . مزارع مسعود...فرحپور، حاجی احمد، رضاآباد، عطارپور، رحمت آباد، غفارآباد، درب گله ، درب لا، سه دره و بیشه جزء این قصبه است . محصول عمده ٔ قصبه گل محمدی ، سیب زمینی ، انواع میوه جات سردسیری و مختصر غلات است . در فصل بهار و موسم برداشت گل ، عطر گلهای قصبه از چند کیلومتر به مشام میرسد و در آن موقع در حدود هفتاد کارگاه گلاب و عطرگیری دایر میگردد و مصرف روزانه ٔ هر کارگاه تقریباً 500کیلو گل میباشد. گلاب و عطر آن بتمام نقاط کشور حمل و بخوبی معروف است . صنایع دستی قصبه عبارت از: قالی بافی ، گیوه چینی و تخت کشی است . ادارات : بخشداری ، بهداری ، دسته نگهبانی بخش در این قصبه ساکن است ، دبستان نیز دارد. خط تلفن کاشان به میمه از این قصبه میگذرد و تلفنخانه ٔ عمومی نیز دارد پست قصبه به کاشان با پیک سوار حمل می گردد. راه به کاشان فرعی است و همه روزه بین قصبه و کاشان اتوبوس رفت و آمد مینماید. تابستان صدها خانوار برای گذراندن تابستان و استفاده از هوای لطیف کوهستانی در قمصر ساکن میشوند و بعد مراجعت مینمایند. از آثار قدیم دو امامزاده و دو مسجد و خانه ای است که در زمان صفویه برای محقق بزرگ فیض کاشانی ساخته شده است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 3).

قمصر. [ ق َ ص َ ] (اِخ ) نام یکی از بخشهای شهرستان کاشان و همچنین نام قصبه ای است . این بخش در قسمت باختری شهر کاشان و منطقه ٔ کوهستانی واقع و هوای آن سردسیری است . آب قراء آن از قنوات و چشمه سارهای کوهستانی تأمین میگردد و محصول عمده ٔ بخش ، غلات ، حبوبات ، گلاب ، عطر است . بخش قمصر از چهار دهستان بنام قهرود، برزوک ، نیاسر، مشهد اردهار تشکیل میشود و جمع قراء آن 40 آبادی و چندین مزرعه وجمعیت آن در حدود 31هزارتن است . مرکز بخش قصبه ٔ قمصر است که در31000گزی جنوب شهر کاشان در ارتفاع 1830گزی واقع شده است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 3).

قمصر. [ ق َ ص َ ] ( اِخ ) قصبه مرکز بخش قمصر از شهرستان کاشان در 31000گزی جنوب کاشان واقع است. این منطقه کوهستانی و هوای آن سرد و خوش آب و هواست. مختصات جغرافیائی آن بشرح زیر است : طول 51 درجه و 26 دقیقه ، عرض 33 درجه و 45 دقیقه ( 20 دقیقه ) ارتفاع 1830 گز. جمعیت در حدود چهارهزار تن است. آب آن از 70 رشته قنات کوهستانی. باغات قصبه که در طول دره کوهستانی واقع شده در حدود 9000 گز این قصبه و از هشت محله بنام فرفمان ، پائین محله ، درب آتش ، محله ده ، محله زیارت بالا،سررود، مازگون و بن رود تشکیل شده است. مزارع مسعود...فرحپور، حاجی احمد، رضاآباد، عطارپور، رحمت آباد، غفارآباد، درب گله ، درب لا، سه دره و بیشه جزء این قصبه است. محصول عمده قصبه گل محمدی ، سیب زمینی ، انواع میوه جات سردسیری و مختصر غلات است. در فصل بهار و موسم برداشت گل ، عطر گلهای قصبه از چند کیلومتر به مشام میرسد و در آن موقع در حدود هفتاد کارگاه گلاب و عطرگیری دایر میگردد و مصرف روزانه هر کارگاه تقریباً 500کیلو گل میباشد. گلاب و عطر آن بتمام نقاط کشور حمل و بخوبی معروف است. صنایع دستی قصبه عبارت از: قالی بافی ، گیوه چینی و تخت کشی است. ادارات : بخشداری ، بهداری ، دسته نگهبانی بخش در این قصبه ساکن است ، دبستان نیز دارد. خط تلفن کاشان به میمه از این قصبه میگذرد و تلفنخانه عمومی نیز دارد پست قصبه به کاشان با پیک سوار حمل می گردد. راه به کاشان فرعی است و همه روزه بین قصبه و کاشان اتوبوس رفت و آمد مینماید. تابستان صدها خانوار برای گذراندن تابستان و استفاده از هوای لطیف کوهستانی در قمصر ساکن میشوند و بعد مراجعت مینمایند. از آثار قدیم دو امامزاده و دو مسجد و خانه ای است که در زمان صفویه برای محقق بزرگ فیض کاشانی ساخته شده است. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 3 ).

قمصر. [ ق َ ص َ ] ( اِخ ) دهی جزء دهستان غار بخش شهرستان تهران ، واقع در 12 هزارگزی جنوب شهر ری و 2هزارگزی خاور راه شوسه تهران به قم. این ده در جلگه واقع و هوایی معتدل دارد.سکنه آن 210 تن است. آب آن از قنات و محصول آن غلات ، صیفی ، چغندرقند و شغل اهالی زراعت است. راه از کهریزک ماشین رو است. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 1 ).

قمصر. [ ق َ ص َ ] ( اِخ ) نام یکی از بخشهای شهرستان کاشان و همچنین نام قصبه ای است. این بخش در قسمت باختری شهر کاشان و منطقه کوهستانی واقع و هوای آن سردسیری است. آب قراء آن از قنوات و چشمه سارهای کوهستانی تأمین میگردد و محصول عمده بخش ، غلات ، حبوبات ، گلاب ، عطر است. بخش قمصر از چهار دهستان بنام قهرود، برزوک ، نیاسر، مشهد اردهار تشکیل میشود و جمع قراء آن 40 آبادی و چندین مزرعه وجمعیت آن در حدود 31هزارتن است. مرکز بخش قصبه قمصر است که در31000گزی جنوب شهر کاشان در ارتفاع 1830گزی واقع شده است. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 3 ).

قمصر. [ ق َ ص َ ] (اِخ ) دهی جزء دهستان غار بخش شهرستان تهران ، واقع در 12 هزارگزی جنوب شهر ری و 2هزارگزی خاور راه شوسه ٔ تهران به قم . این ده در جلگه واقع و هوایی معتدل دارد.سکنه ٔ آن 210 تن است . آب آن از قنات و محصول آن غلات ، صیفی ، چغندرقند و شغل اهالی زراعت است . راه از کهریزک ماشین رو است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 1).

دانشنامه عمومی

قمصر شهری واقع در شمال غرب استان اصفهان و جنوب شهرستان کاشان و آران و بیدگل و به صورت دره ای با ابعاد تقریبی ۹ و ۵ کیلومتر است. شهرت قمصر به اعتبار گلاب و کیفیت گل محمدی آن است. به علت آب وهوا و خاک مناسب (لوم: مخلوطی از شن و رس)، گل محمدی آن مرغوبیت بسیاری دارد. در سال های ۱۳۵۴–۱۳۵۲ کارشناسان بلغاری با بررسی گل سرخ محمدی قمصر دریافتند که در سنجش با نمونه های همگون در دیگر نقاط کشور از کیفیت بسیار بهتری برخوردار است. از همین رو، برخی صنایع پیشرفتهٔ عطرسازی جهان به کاربرد اسانس عطر گل محمدی قمصر روی آورده اند.
کاشان
نام قمصر به صور «قُمسر» و «کُمسر» نیز ضبط شده است. جزء «قُم» در قمصر با واژهٔ کوم، به معنای قنات، شاید بی ارتباط نباشد. کشف چند مسکوک در پای کوه های اشک در شمال شرقی قمصر، که قدمت آن ها حتی به زمان هخامنشیان می رسد، این فرض را تقویت می کند که احتمالاً تاریخچهٔ آن به قبل از اسلام می رسد، هرچند در این باره با قطعیت نمی توان سخن گفت. قمی، از مورخان محلی قرن چهارم، در ذکر قرا و مزارع کاشان، از قمصر نام نبرده، در حالی که نام روستاهای نزدیک به قمصر، یعنی قزاآن و قهرود و جوشقان (با ضبط خونجان)، را ذکر کرده است. به نوشتهٔ راوندی، در حملهٔ ملک سلجوقی بن محمد بن ملکشاه سلجوقی به ناحیهٔ کاشان در ۵۳۲ ق، قمصر ویران شد. در سال۷۰۰ ق، کاشانی در توصیف صنعت کاشی دربارهٔ سنگی معروف به سنگ قمصری و سنگ لاجورد معروف به سلیمانی، که معدن آن در قریهٔ قمصر بوده، مطالبی آورده است. در قرن هشتم، حمدالله مستوفی قمصر را دهی در ولایت کاشان خوانده که در آن حشیش (گیاه) نادر بوده و کوه های قمصراز منابع تأمین آب کاشان بوده است.در شمال قمصر سدی تاریخی قرار دارد که برخی بانی آن را سلطان جلال الدین خوارزمشاه دانسته اند و برخی زمان آن را به دورهٔ سلطان جلال الدین ملکشاه سلجوقی (۴۸۵–۴۶۵ ق) نسبت داده اند. شواهد حاکی است که سد مربوط به ملکشاه سلجوقی به مرور زمان تخریب شده و مجدداً در دورهٔ صفویه (شاه عباس اول) سد فعلی بر روی شالودهٔ سد باقی مانده از سد دوره سلجوقی احداث شده است. این سد در پی سیل سال ۱۳۳۵ از کار افتاده است.در زمان شاه عباس دوم صفوی (حک: ۱۰۵۲–۱۰۷۷)، ملا محسن فیض کاشانی در قمصر سکونت داشت و شاه گاه به دیدار او می رفت. بسیاری از بناهای شاهانه و حوض و استخر و عمارت مخصوصی در باغ و خانهٔ ملا محمدمحسن فیض کاشانی در قمصر به دستور شاه عباس دوم ساخته شده است.کاروانسرای شاه عباسی یا کاروانسرای گبرآباد در ۵ کیلومتری قمصر از دیگر آثار تاریخی آن است. از دیگر آثار تاریخی قمصر بقعهٔ امامزاده شاهسواران است که بر فراز بلندترین قلهٔ کوهسار میان قمصر و قهرود قرار دارد. این بقعه دارای دو در چوبی به تاریخ ۸۸۷ و ۹۰۲ ق است. در لوحهٔ مرمرین ستونی در داخل بقعه تاریخ ۹۰۱ و بر در ورودی کنده کاری شدهٔ بقعه تاریخ ۹۹۵ دیده می شود. در دورهٔ قاجار، قمصر از قرای معتبر و بهترین ییلاق کاشان و دارای باغ های فراوان و آب های گوارا و گلاب معروف بود.
آب و هوای قمصر به علت ارتفاع نسبتاً بالا از سطح دریا (از ۱۷۰۰ تا ۲۰۰۰ متر) و محصور بودن در بین چندین کوه و وجود باغ ها و درختان نسبتاً معتدل است. آمار طولانی مدت از بارندگی آن در اختیار نیست، اما آمار ایستگاه های محلی حکایت از این دارد که میانگین بارندگی آن حدود ۱۹۰ میلی متر است. بیشینهٔ دما در تابستان به ۳۵ درجه می رسد و کمینهٔ دمای ثبت شده در زمستان حدود ۱۹- است.
زبان ساکنان قمصر اساساً فارسی است. البته در بیان مطالب و نحوه تلفظ لغات و به کاربردن صدای حروف (کسر و فتح و ضم) تفاوت هایی دیده می شود که این خود متأثر از رواج و نفوذ گویش مشهور مردم کاشان است. از دیدگاه زبان شناسی علمی نیز زبان ساکنان قمصر را باید فارسی، ولی با گویش کاشانی نام نهاد. از حیث زبان شناسی تاریخی، زبان و گویش ساکنان برخی از روستاهای بخش قمصر نظیر قهرود کاملاً با زبان فارسی امروزی متفاوت است و به طور کلی به علت در حاشیه ماندن این روستا از تحولات تاریخی و دگرگونی های فرهنگی و روحیه مقاومت و پایداری در برابر تجدد زبان کنونی ساکنان این روستا زبان پهلوی ساسانی است و به طور کامل رواج دارد. در محاورهٔ معمول ساکنان قمصر، الفاظ و لغات خاص و غیر مرسوم و نامأنوس زیادی به کار می رود که تعداد آن ها اندک نیست و این نیازمند بررسی بیشتر است.

wiki: قمصر

دانشنامه آزاد فارسی

قَمْصَر
سد تاریخی قمصر در دره تنگ فرفهان بر روی رودخانه سیل زیر شهری در استان اصفهان، شهرستان کاشان، و مرکز اداری بخش قمصر، با ارتفاع ۱,۸۵۰ متر. در منطقه ای کوهستانی در ۱۲۵کیلومتری شمال غربی اصفهان و ۲۶کیلومتری جنوب کاشان در حاشیۀ شرقی کوهستان کرکس و در ۵کیلومتری غرب راه کاشان به جوشقان قالی و میمه قرار دارد. رودخانۀ قمصر از کنار این شهر می گذرد. اقلیم آن معتدل مایل به سرد و خشک و جمعیت آن ۳,۶۶۷ نفر است (۱۳۸۵). قمصر باغستان های فراوانی دارد و از مراکز مهم گلاب گیری کشور محسوب می شود.

wikijoo: قمصر

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] قمصر، بخش، شهر و سدّی در شهرستان کاشان از استان اصفهان می باشد.
بخش قمصر، در قسمت جنوبی شهرستان کاشان واقع، و مشتمل است بر دو دهستان جوشقان قالی و قهرود و دو شهر به نامهای قمصر و شهر قدیمی جوشقان و کامو بخش قمصر به سبب قرار گرفتن در قسمت کوهستانی شهرستان کاشان، دارای آب و هوای سرد و خشک می باشد و کوههایی از رشته کوه کرکس در آن امتداد دارند. علاوه بر رود دائم آب شاه یا کهرود/ قهرود و رود فصلی جوشقان، رود دائم آب لَتحُر، به طول چهل کیلومتر، به موازات آب شاه در بخش قمصر جریان دارد.
← پرورش گل محمدی
شهر قمصر، مرکز بخش قمصر، در ارتفاع حدود ۱۸۵۰ متری، در ۲۸ کیلومتری جنوب شهر کاشان و در موقعیت میان کوهی قرار دارد. این شهر با کوههایی از رشته کوه کرکس (شامل کوه سُم از شمال، کوه لرفات از مشرق و کوه اسبی از جنوب و مغرب) احاطه شده است. رود قمصر در میان شهر جریان دارد. بیشترین دمای قمصر به ۲۵ درجه سانتیگراد در تابستان و بیشترین برودت آن به ۱۸- درجه سانتیگراد در زمستان می رسد و میانگین بارش سالانۀ آن ۱۷۰ میلیمتر است.
← جمعیت شهر قمصر
(۱) هادی اکبری، قمصر (گذشته، حال، آینده)، قم ۱۳۸۱ش. (۲) ایران قوانین و احکام مجموعه قوانین سال ۱۳۱۶، تهران: روزنامه رسمی ایران، (۱۳۱۶ش). (۳) ایران قوانین و احکام، مجموعه قوانین و مقررات مربوط به وزارت کشور از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی تا پایان ۱۳۶۹، تهران: حوزه معاونت سیاسی و اجتماعی دفتر انتخابات وزارت کشور، ۱۳۷۰ش. (۴) ایران وزارت کشور، اجرای قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری، تهران: دفتر تقسیمات کشوری ۱۳۶۶ش. (۵) ایران وزارت کشور، عناصر و واحدهای تقسیمات کشوری، تهران: دفتر تقسیمات کشوری، آذر ۱۳۸۵ش. (۶) عباس جعفری، گیتاشناسی ایران، جلد دوم: رودها و رودنامه ایران، تهران ۱۳۷۶ش. () رزم آرا؛ (۱۰) محسن کافی و یحیی ریاضی، پرورش گل محمدی و تولید گلاب، تهران ۱۳۸۰ش. (۱۱) سعید محمودی ازناوه، کاشان مروارید کویر، مقدمه محمد مخلصی، تهران ۱۳۷۸ش. (۱۲) مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵، نتایج تفصیلی کل کشور،. ۱۳- اداره جغرافیایی ارتش، نقشۀ عملیات مشترک (زمینی)، مقیاس ۱:۲۵۰۰۰۰، تهران ۱۳۶۲ش؛(۱۴) ابن حوقل «احیای چشمۀ آب گرم در قمصر»، شهرداریها، سال پنجم، شماره ۵۴، آبان ۱۳۸۲ش. (۱۵) عبدالحمید اشراق خاوری. (۱۶) مطالع الانوار، «تلخیص تاریخ نبیل زرندی»، تاریخ مقدمه: ۱۳۳۹.(۱۷) اصطخری (عربی). (۱۹) ایران وزارت کشور، عناصر و واحدهای تقسیمات کشوری، تهران: دفتر تقسیمات کشوری، آذر ۱۳۸۵ش. (۲۰) ایران وزارت کشور، نشریۀ تاریخ تأسیس عناصر تقسیماتی به همراه شماره مصوبات، تهران ۱۳۸۲ش. (۲۱) محمدبن بدر جاجرمی، مونس الاحرار فی دقائق الاشعار، با مقدمه محمد قزوینی، به اهتمام میرصالح طبیبی،) تهران)، ۱۳۵۰ش. (۲۲) عباس جعفری، گیتاشناسی ایران، جلد سوم: دایره المعارف جغرافیایی ایران، تهران ۱۳۷۹ش. (۲۳) حمدالله مستوفی (نزهه القلوب). ۲۴- ابوالرضا حسنی راوندی قاشانی، دیوان، چاپ سیدجلال الدین الارموی مشهور به محدث، مطبعه المجلس ۱۳۳۴ش؛ (۲۵) رزم آرا. (۲۶) زهرا ریاضی (پروانه)، دانستنی های تاریخی کاشان و مناطق اکو توریسم، کاشان ۱۳۸۶ش. (۲۷) سازمان اسناد ملی ایران، نایبان کاشان (براساس اسناد)، چاپ عبدالحسین نوایی و محمد بقایی شیره جینی، تهران ۱۳۷۹ش. (۲۸) محمدعلی خان سدید السلطنه مینابی بندرعباسی، سفرنامه سدیدالسلطنه، «التدقیق فی سیر الطریق»، چاپ احمد اقتداری، نتهران ۱۳۶۲ش. (۲۹) محمدبن جعفربن حیان معروف به شیخ انصاری، طبقات المحدثین با صبهان و الواردین علیها، چاپ عبدالغفور عبدالحق حسین البلوشی، بیروت ۱۴۰۷/ ۱۹۸۷م. (۳۰) افشین عاطفی، بزرگان کاشان، قم ۱۳۸۱ش، ۲ج. (۳۱) حسین فرخ یار، آب انبار یادگاری از یادرفته، شهرستانهای کاشان، آران و بیدگل، قم ۱۳۸۶ش. (۳۲) اداره جغرافیایی ارتش، فرهنگ جغرافیائی آبادیهای کشور جمهوری اسلامی ایران، جلد ۶۰ (کاشان)، تهران ۱۳۶۶ش. (۳۳) حسن بن محمد بن حسن قمی، تاریخ قم، ترجمۀ حسن بن عبدالمطلب قمی، چاپ سیدجلال الدین طهرانی، تهران، ۱۳۶۱ش. (۳۴) ابوالقاسم عبدالله کاشانی، عرایس الجواهر و نفایس الاطایب، چاپ ایرج افشار، تهران ۱۳۴۵ش. (۳۵) «کتابچۀ حالات و کیفیت بلده و بلوکات و مزارع دارالمؤمنین کاشان» نوشته شده به سال ۱۲۹۶ (از مجموعه ناصری)، در قم نامه: مجموعۀ مقالات و متون دربارۀ قم، نگارش سیدحسین مدرسی طباطبایی، قم ۱۳۶۴ش. (۳۶) پرویز کردوانی و امیرحسین غفاری، بررسی صنعت گلابگیری و اهمیت آن در بخش قمصر کاشان»، پژوهشهای جغرافیایی، شماره ۴۷، سال ۳۶، بهار ۱۳۸۳. (۳۷) عبدالرحیم کلانتر ضرابی (سهیل کاشانی)، مرآه القاسان یا تاریخ کاشان، چاپ ایرج افشار، تهران ۱۳۵۶ش. (۳۹) مرکز آمار ایران، سرشملری عمومی نفوس و مسکن – ۱۳۸۵، نتایج تفصیلی کل کشور، سایت wwwSGIIR. (۴۰) سیدحسین معتمدی، عزاداری سنتی شیعیان در بیوت علما و حوزه های علمیه و کشورهای جهان، قم ۱۳۷۸ش. (۴۱) محمد مهریار، فرهنگ جامع نامها و آبادیهای کهن اصفهان، اصفهان ۱۳۸۲ش. (۴۲) حسن نراقی، آثار تاریخی شهرستانهای کاشان و نطنز، تهران ۱۳۷۴ش. (۴۳) حسن نراقی، تاریخ اجتماعی کاشان، تهران ۱۳۶۵ش. (۴۴) ادارۀ جغرافیایی ارتش، نقشۀ عملیات مشترک (زمینی)، مقیاس ۲۵۰۰۰۰÷۱، تهران ۱۳۶۲ش. (۴۵) مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، نقشه کامل ایران امروز، مقیاس ۰۰۰/۶۰۰۰/۱/ ۱، تهران ۱۳۸۶ش. (۴۶) محمدطاهر وحید قزوینی، عباسنامه یا شرح زندگانی ۲۲ ساله شاه عباس ثانی (۱۰۵۲-۱۰۷۳)، چاپ ابراهیم دهگان، اراک ۱۳۲۹ش. (۴۷) NN Ambraseys and cp Melville, A history of Persian eartj quakes, Cambridge university press ۱۹۸۲.

wikifeqh: قمصر

پیشنهاد کاربران

برخی قمصر را تازی شده "کوم سر" ، "کمسر " دانسته اند که معنای درستی از آن بر نمی آید ولی برپایه ویژگی های کوهستانی می توان این واژه را دگرگون شده " کهسر " یا " کوهسار" انگاشت .

کلمات دیگر: