مترادف حشر : رستاخیز، رستخیز، قیامت، نشور، معاد، برانگیختن، بعث، آمیزش، انس، معاشرت، هم نشینی
متضاد حشر : نشر
حشر
مترادف حشر : رستاخیز، رستخیز، قیامت، نشور، معاد، برانگیختن، بعث، آمیزش، انس، معاشرت، هم نشینی
متضاد حشر : نشر
فارسی به انگلیسی
mix
assembling
مترادف و متضاد
۱. رستاخیز، رستخیز، قیامت، نشور
۲. معاد، برانگیختن، بعث
۳. آمیزش، انس، معاشرت، همنشینی ≠ نشر
حشر
رستاخیز، رستخیز، قیامت، نشور ≠ نشر
معاد، برانگیختن، بعث
آمیزش، انس، معاشرت، همنشینی
فرهنگ فارسی
سپاه مزدور، چریک، گروه انبوه، فوج، آدم شهوتران، گردکردن مردم، برانگیختن، روزقیامت ورستاخیز
۱ - ( مصدر ) گرد آوردن مردم . ۲ - برانگیختن . ۳ - معاشرت کردن آمیزش کردن . ۴ - ( اسم ) آمیزش . یا روز ( یوم ) حشر . روز قیامت روز رستاخیز .
نام سوره پنجاه و نهم قر آن
۱ - ( مصدر ) گرد آوردن مردم . ۲ - برانگیختن . ۳ - معاشرت کردن آمیزش کردن . ۴ - ( اسم ) آمیزش . یا روز ( یوم ) حشر . روز قیامت روز رستاخیز .
نام سوره پنجاه و نهم قر آن
فرهنگ معین
(حَ شَ) [ ع . ] (اِ.) 1 - گروه ، دسته . 2 - ارتش نامنظم و چریکی .
(حَ) [ ع . ] (مص م .) گرد آوردن مردم ، برانگیختن .
(حَ شَ ) [ ع . ] (اِ. ) ۱ - گروه ، دسته . ۲ - ارتش نامنظم و چریکی .
(حَ ) [ ع . ] (مص م . ) گرد آوردن مردم ، برانگیختن .
(حَ ) [ ع . ] (مص م . ) گرد آوردن مردم ، برانگیختن .
لغت نامه دهخدا
حشر. [ ح ُ ] (ع اِ) سبوس .
حشر.[ ح ُ ش ُ ] (ع اِ) لغیة. (منتهی الارب ). لعیعه ٔ نان ارزن . رجوع به نان ارزن شود. || ج ِ حَشر.
حشر. [ ح َ ] (اِخ ) نام کوهی کوچک از دیار بنی سلیم نزدیک اشفیان . (معجم البلدان ).
حشر. [ ح َ ] (ع مص ) برانگیختن . بعث . ابعاث . اقامة. || گرد کردن . (مهذب الاسماء) (تاج المصادر بیهقی ). جمع آوردن . گرد کردن ، چنانکه مردم را و از این معنی است یوم الحشر که روز قیامت است . (منتهی الارب ): و حشر و قیامت خواهد بود و سؤال و جواب و ثواب و عقاب . (تاریخ بیهقی ص 339). اگر روزگار یابم نخست کسی باشم که بدو بگروم و اگر نیابم امیدوارم که حشر ما را به امت او کنند. (تاریخ بیهقی ص 338).
با این دو گنده مغز بود حشر امکنی
کز دست دیو خورده بود کوکنار و بنگ .
به خواب اندرش دید و پرسید حال
که چون رستی از حشر و نشر و سؤال .
|| اندر حصار کردن . || شمردن . || بازداشتن . (زوزنی ). || تیز کردن سنان و جز آن .(تاج المصادر بیهقی ). تیز کردن . (دهار). باریک کردن نوک نیزه و جز آن . || لطیف و باریک شدن گوش ستور. || راندن از وطن . (اقرب الموارد). جلاء. (بلاذری ). جلا شدن . (منتهی الارب ). || هلاک کردن سال قحط ستور و مال مردم را. هلاک کردن تنگ سال ستور را. (از اقرب الموارد). || سطبرشدن سر و شکم و جز آن . || لطیف گردانیدن .نیکو و دقیق کردن . (اقرب الموارد). || معاشرت . مجالست . مصاحبت .
- حشر داشتن با ؛ معاشرت داشتن با کسی .
- حشر و نشر :
که چون رستی از حشر و نشر و سؤال .
- حشر و نشر داشتن با ؛ مراوده داشتن با کسی .
- دیوان حشر ؛ محل اجتماع :
قیامتم که به دیوان حشر بازآرند
میان آنهمه تشویش در تو می نگرم .
امام الهدی صدر دیوان حشر.
با این دو گنده مغز بود حشر امکنی
کز دست دیو خورده بود کوکنار و بنگ .
سوزنی .
به خواب اندرش دید و پرسید حال
که چون رستی از حشر و نشر و سؤال .
سعدی .
|| اندر حصار کردن . || شمردن . || بازداشتن . (زوزنی ). || تیز کردن سنان و جز آن .(تاج المصادر بیهقی ). تیز کردن . (دهار). باریک کردن نوک نیزه و جز آن . || لطیف و باریک شدن گوش ستور. || راندن از وطن . (اقرب الموارد). جلاء. (بلاذری ). جلا شدن . (منتهی الارب ). || هلاک کردن سال قحط ستور و مال مردم را. هلاک کردن تنگ سال ستور را. (از اقرب الموارد). || سطبرشدن سر و شکم و جز آن . || لطیف گردانیدن .نیکو و دقیق کردن . (اقرب الموارد). || معاشرت . مجالست . مصاحبت .
- حشر داشتن با ؛ معاشرت داشتن با کسی .
- حشر و نشر :
که چون رستی از حشر و نشر و سؤال .
سعدی .
- حشر و نشر داشتن با ؛ مراوده داشتن با کسی .
- دیوان حشر ؛ محل اجتماع :
قیامتم که به دیوان حشر بازآرند
میان آنهمه تشویش در تو می نگرم .
سعدی (خواتیم ).
امام الهدی صدر دیوان حشر.
سعدی (بوستان ).
حشر. [ ح َ ش َ ] (ع اِ) چریک . سپاه بی نظم . باشی پوزوق (ترکی ). چته . سرآزاد. مقابل اجری خوار. لشکرنامنظم . سپاهی داوطلب مقابل لشکر. سپه :
شاه ایران بتاختن شد تیز
رفت و با شاه نی سپاه و حشر.
در دلیران بگه معرکه زانسان نگرد
که دلیران بگه معرکه در مرد حشر.
هم فضل بکف کردی هم علم زبر کردی
از فضل سپه داری از علم حشر داری .
اگر چه بود حشر بی کرانه ایشان را
نمود خسرو مشرق بدان حشر محشر.
ومحمدبن علی بن اللیث سپاه بسیار جمع کرد سوار و پیاده و حشر روستائی . (تاریخ سیستان ).
و بیرون سراپرده بسیار مردم درگاهی ایستاده و حشر همه با سلاح وبار دادند. (تاریخ بیهقی ص 551). پیش یک هفته کسان رفته بودند فرازآوردن حشر را. (تاریخ بیهقی ص 418).
اصل شر است این حشر کز بوالبشر زاد و فساد
جز فساد و شر هرگز کی بود کار حشر.
و انجا که تو باشی امیر باشی
گر چند بگردت حشر نباشد.
هو الاول هو الاخر هوالظاهر هو الباطن
منزه مالک الملکی که بی پایان حشر دارد.
مباد شاهاهرگز سپاه بی تو از آنک
حشر بتو سپه است و سپاه بی تو حشر.
نه سرآزادم و نه اجری خور
پس نه از لشکرم نه از حشرم .
او یکی شاه شد که ملکش را
گفته ها لشکر و حشر باشد.
با لشکر تیمار حشر خواستم از تن
از آب دو چشمم بدو رخ برحشر آید.
هر سال شهریارا اطراف مملکتی
از جنبش تو پر ز سپاه و حشر شود.
بچشم اندر گوئی خیال او ملکی است
کز آب دیده ٔ من لشکر و حشر دارد.
چون ابر سپه راندی و چون باد چپ و راست
سوی تو روان گشت ز هر سو حشر فتح .
زودخیز است و خوش گریز حشر
زودزایست و زودمیر شرر.
بین که همچون دیدگان خرد دیباپوششان
گرد تخت خویش چون دارد حشرلک لک بچه .
آخر ایران که از او بودی فردوس برشگ
وقف خواهد بد تا حشر بدین شوم حشر.
غم هم از عالم است و در عالم
می نگنجد که بس قوی حشر است .
ایلک با حشر خویش به مجازات او نزول کرد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ). خواست که با آن حشر بناحیت قنوج رود. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 408چ 1272 هَ . ق . طهران ). ابوالقاسم از نهیب آن حشر و آسیب آن لشکر و خوف آن دو سرور سپر هزیمت در پشت کشید و راه گریز گرفت . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ). و مؤن حشر و چریک و اثقال و رواید عوارضات از آنجا مرتفع کرد. (جهانگشای جوینی ). و آنچ از این وجه حاصل شود در وجه اخراجات حشر و یام و خرج ایلچیان صرف کنند. (جهانگشای جوینی ). چون ابیورد و سرخس و غیر آن حشر بیرون آوردند. (جهانگشای جوینی ).
پس سپاه اندکی بی این نفر
به که با اهل نفاق آید حشر.
گه مرا پیش حشر خاری کنی
روز روشن بر دلم تاری کنی .
گاه بیانش ز ملایک حشر
بر سخنش چون مگسان بر شکر.
|| بیگاران . سخره گان . به شاه کارگرفتگان از چته و چریک و غیر آن : پیشترنامه رفته بود به بوعلی کوتوال تا حشر بیرون کند و راه بروبند [ از برف ] و کرده بودند که اگر بنرُفته بودندی ممکن نبودی که کسی بتوانستی رفت و راست به کوچه مانست . (تاریخ بیهقی ص 544). این کوشک به چهار سال برآمد و بیرون از حد نفقات کرد و حشر و مرد بیگاری به اضعاف آن آمد. (تاریخ بیهقی ص 508). این همه ٔ قصرها پدرم کرد و از هیچ کس حشر نخواست . (تاریخ سیستان ).بوقت استخلاص ماوراءالنهر و خراسان به اسم پیشه وری وجانورداری جماعتی را به حشر بدان حدود راند. (جهانگشای جوینی ).
- حشر آوردن و حشر کردن و حشر درآوردن ؛ حمله کردن بجماعت :
و نماز دیگر خبر رسید که خصمان بدو فرسنگی بازآمدند و حشر آوردند و آب این جوی را می بگردانند و باز جنگ خواهند کردن . (تاریخ بیهقی ص 950).
هجران تو بر جان من از رنج حشر کرد
خون جگرم باز ز دو دیده بدر کرد.
اندر این بود که از نازکی و مستی و شرم
خواب مستانه در آن لحظه درآورد حشر.
اما احوال نیشابور، چون غزان آنجا رفتند اول مردم شهر کوشش بکردند و قومی را از ایشان بکشتند. چون غزان را خبر شد یکباره حشر آوردند و مردم طاقت جنگ نداشتند. (مجمل التواریخ و القصص ). || بوش . غوغا. اراذل :
ز بهر دانا دارد همی بپای خدای
جهان و دین را نز بهر این حشر دارد.
عنایت ازلی هم عنان عقلم باد
که از عنا برهاند به حشر از حشرم .
|| گروه . جماعت . || ج ِ حشرة.
شاه ایران بتاختن شد تیز
رفت و با شاه نی سپاه و حشر.
فرخی .
در دلیران بگه معرکه زانسان نگرد
که دلیران بگه معرکه در مرد حشر.
فرخی .
هم فضل بکف کردی هم علم زبر کردی
از فضل سپه داری از علم حشر داری .
فرخی .
اگر چه بود حشر بی کرانه ایشان را
نمود خسرو مشرق بدان حشر محشر.
عنصری .
ومحمدبن علی بن اللیث سپاه بسیار جمع کرد سوار و پیاده و حشر روستائی . (تاریخ سیستان ).
و بیرون سراپرده بسیار مردم درگاهی ایستاده و حشر همه با سلاح وبار دادند. (تاریخ بیهقی ص 551). پیش یک هفته کسان رفته بودند فرازآوردن حشر را. (تاریخ بیهقی ص 418).
اصل شر است این حشر کز بوالبشر زاد و فساد
جز فساد و شر هرگز کی بود کار حشر.
ناصرخسرو.
و انجا که تو باشی امیر باشی
گر چند بگردت حشر نباشد.
ناصرخسرو.
هو الاول هو الاخر هوالظاهر هو الباطن
منزه مالک الملکی که بی پایان حشر دارد.
ناصرخسرو.
مباد شاهاهرگز سپاه بی تو از آنک
حشر بتو سپه است و سپاه بی تو حشر.
مسعودسعد.
نه سرآزادم و نه اجری خور
پس نه از لشکرم نه از حشرم .
مسعودسعد.
او یکی شاه شد که ملکش را
گفته ها لشکر و حشر باشد.
مسعودسعد.
با لشکر تیمار حشر خواستم از تن
از آب دو چشمم بدو رخ برحشر آید.
مسعودسعد.
هر سال شهریارا اطراف مملکتی
از جنبش تو پر ز سپاه و حشر شود.
مسعودسعد.
بچشم اندر گوئی خیال او ملکی است
کز آب دیده ٔ من لشکر و حشر دارد.
مسعودسعد.
چون ابر سپه راندی و چون باد چپ و راست
سوی تو روان گشت ز هر سو حشر فتح .
مسعودسعد.
زودخیز است و خوش گریز حشر
زودزایست و زودمیر شرر.
سنائی .
بین که همچون دیدگان خرد دیباپوششان
گرد تخت خویش چون دارد حشرلک لک بچه .
سوزنی .
آخر ایران که از او بودی فردوس برشگ
وقف خواهد بد تا حشر بدین شوم حشر.
انوری .
غم هم از عالم است و در عالم
می نگنجد که بس قوی حشر است .
خاقانی .
ایلک با حشر خویش به مجازات او نزول کرد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ). خواست که با آن حشر بناحیت قنوج رود. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 408چ 1272 هَ . ق . طهران ). ابوالقاسم از نهیب آن حشر و آسیب آن لشکر و خوف آن دو سرور سپر هزیمت در پشت کشید و راه گریز گرفت . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ). و مؤن حشر و چریک و اثقال و رواید عوارضات از آنجا مرتفع کرد. (جهانگشای جوینی ). و آنچ از این وجه حاصل شود در وجه اخراجات حشر و یام و خرج ایلچیان صرف کنند. (جهانگشای جوینی ). چون ابیورد و سرخس و غیر آن حشر بیرون آوردند. (جهانگشای جوینی ).
پس سپاه اندکی بی این نفر
به که با اهل نفاق آید حشر.
مولوی .
گه مرا پیش حشر خاری کنی
روز روشن بر دلم تاری کنی .
مولوی .
گاه بیانش ز ملایک حشر
بر سخنش چون مگسان بر شکر.
امیرخسرو دهلوی .
|| بیگاران . سخره گان . به شاه کارگرفتگان از چته و چریک و غیر آن : پیشترنامه رفته بود به بوعلی کوتوال تا حشر بیرون کند و راه بروبند [ از برف ] و کرده بودند که اگر بنرُفته بودندی ممکن نبودی که کسی بتوانستی رفت و راست به کوچه مانست . (تاریخ بیهقی ص 544). این کوشک به چهار سال برآمد و بیرون از حد نفقات کرد و حشر و مرد بیگاری به اضعاف آن آمد. (تاریخ بیهقی ص 508). این همه ٔ قصرها پدرم کرد و از هیچ کس حشر نخواست . (تاریخ سیستان ).بوقت استخلاص ماوراءالنهر و خراسان به اسم پیشه وری وجانورداری جماعتی را به حشر بدان حدود راند. (جهانگشای جوینی ).
- حشر آوردن و حشر کردن و حشر درآوردن ؛ حمله کردن بجماعت :
و نماز دیگر خبر رسید که خصمان بدو فرسنگی بازآمدند و حشر آوردند و آب این جوی را می بگردانند و باز جنگ خواهند کردن . (تاریخ بیهقی ص 950).
هجران تو بر جان من از رنج حشر کرد
خون جگرم باز ز دو دیده بدر کرد.
مسعودسعد.
اندر این بود که از نازکی و مستی و شرم
خواب مستانه در آن لحظه درآورد حشر.
؟
اما احوال نیشابور، چون غزان آنجا رفتند اول مردم شهر کوشش بکردند و قومی را از ایشان بکشتند. چون غزان را خبر شد یکباره حشر آوردند و مردم طاقت جنگ نداشتند. (مجمل التواریخ و القصص ). || بوش . غوغا. اراذل :
ز بهر دانا دارد همی بپای خدای
جهان و دین را نز بهر این حشر دارد.
ناصرخسرو.
عنایت ازلی هم عنان عقلم باد
که از عنا برهاند به حشر از حشرم .
سنائی .
|| گروه . جماعت . || ج ِ حشرة.
حشر. [ ح َ ش ِ ] (ع اِ) خیک میانه و ریمناک .(یادداشت مؤلف ). خیک شیر ریمناک . (ناظم الاطباء).
حشر. [ ح َ ] ( ع مص ) برانگیختن. بعث. ابعاث. اقامة. || گرد کردن. ( مهذب الاسماء ) ( تاج المصادر بیهقی ). جمع آوردن. گرد کردن ، چنانکه مردم را و از این معنی است یوم الحشر که روز قیامت است. ( منتهی الارب ): و حشر و قیامت خواهد بود و سؤال و جواب و ثواب و عقاب. ( تاریخ بیهقی ص 339 ). اگر روزگار یابم نخست کسی باشم که بدو بگروم و اگر نیابم امیدوارم که حشر ما را به امت او کنند. ( تاریخ بیهقی ص 338 ).
با این دو گنده مغز بود حشر امکنی
کز دست دیو خورده بود کوکنار و بنگ.
که چون رستی از حشر و نشر و سؤال.
- حشر داشتن با ؛ معاشرت داشتن با کسی.
- حشر و نشر :
که چون رستی از حشر و نشر و سؤال.
- دیوان حشر ؛ محل اجتماع :
قیامتم که به دیوان حشر بازآرند
میان آنهمه تشویش در تو می نگرم.
حشر. [ ح َ ] ( ع ص ، اِ ) گوش لطیف و باریک. ( واحد و تثنیه و جمع در آن یکسان است ). ( آنندراج ). || پر لطیف که بر تیر نهند. || سنان حشر؛ سنان باریک. سنانی باریک. ( مهذب الاسماء ). || سهم حشر؛ تیر باریک. || قیامت. رستاخیز. رستخیز. یوم الحشر. یوم النشور. روز قیامت :
اگر از من تو بد نداری باز
نکنی بی نیاز روز نیاز
نه مرا جای زیر سایه تو
نه ز آتش دهی بحشر جواز
زستن و مردنت یکیست مرا
غلبکن در چه باز یا چه فراز.
بیفزای در حشر جاه ورا.
که روز حشر بهشتی بروی حورالعین.
با این دو گنده مغز بود حشر امکنی
کز دست دیو خورده بود کوکنار و بنگ.
سوزنی.
به خواب اندرش دید و پرسید حال که چون رستی از حشر و نشر و سؤال.
سعدی.
|| اندر حصار کردن. || شمردن. || بازداشتن. ( زوزنی ). || تیز کردن سنان و جز آن.( تاج المصادر بیهقی ). تیز کردن. ( دهار ). باریک کردن نوک نیزه و جز آن. || لطیف و باریک شدن گوش ستور. || راندن از وطن. ( اقرب الموارد ). جلاء. ( بلاذری ). جلا شدن. ( منتهی الارب ). || هلاک کردن سال قحط ستور و مال مردم را. هلاک کردن تنگ سال ستور را. ( از اقرب الموارد ). || سطبرشدن سر و شکم و جز آن. || لطیف گردانیدن.نیکو و دقیق کردن. ( اقرب الموارد ). || معاشرت. مجالست. مصاحبت.- حشر داشتن با ؛ معاشرت داشتن با کسی.
- حشر و نشر :
که چون رستی از حشر و نشر و سؤال.
سعدی.
- حشر و نشر داشتن با ؛ مراوده داشتن با کسی.- دیوان حشر ؛ محل اجتماع :
قیامتم که به دیوان حشر بازآرند
میان آنهمه تشویش در تو می نگرم.
سعدی ( خواتیم ).
امام الهدی صدر دیوان حشر.سعدی ( بوستان ).
حشر. [ ح َ ] ( ع ص ، اِ ) گوش لطیف و باریک. ( واحد و تثنیه و جمع در آن یکسان است ). ( آنندراج ). || پر لطیف که بر تیر نهند. || سنان حشر؛ سنان باریک. سنانی باریک. ( مهذب الاسماء ). || سهم حشر؛ تیر باریک. || قیامت. رستاخیز. رستخیز. یوم الحشر. یوم النشور. روز قیامت :
اگر از من تو بد نداری باز
نکنی بی نیاز روز نیاز
نه مرا جای زیر سایه تو
نه ز آتش دهی بحشر جواز
زستن و مردنت یکیست مرا
غلبکن در چه باز یا چه فراز.
ابوشکور بلخی.
خدایا ببخشا گناه ورا بیفزای در حشر جاه ورا.
فردوسی.
بروی سائل از آنگونه شادمانه شوی که روز حشر بهشتی بروی حورالعین.
حشر. [ ح َ ] (ع ص ، اِ) گوش لطیف و باریک . (واحد و تثنیه و جمع در آن یکسان است ). (آنندراج ). || پر لطیف که بر تیر نهند. || سنان حشر؛ سنان باریک . سنانی باریک . (مهذب الاسماء). || سهم حشر؛ تیر باریک . || قیامت . رستاخیز. رستخیز. یوم الحشر. یوم النشور. روز قیامت :
اگر از من تو بد نداری باز
نکنی بی نیاز روز نیاز
نه مرا جای زیر سایه ٔ تو
نه ز آتش دهی بحشر جواز
زستن و مردنت یکیست مرا
غلبکن در چه باز یا چه فراز.
خدایا ببخشا گناه ورا
بیفزای در حشر جاه ورا.
بروی سائل از آنگونه شادمانه شوی
که روز حشر بهشتی بروی حورالعین .
بنام و کنیتت آراسته باد
ستایشگاه شعر و خطبه تا حشر.
گویند روی بدکنشان پیش و پس بود
در حشر این سخن به نبی در بنا شده ست .
بر امید آنکه یابم روز حشر
بر صراط از آتش دوزخ نجات .
گر تو نگهدار دین و طاعتی امروز
ایزد باشد ترا به حشر نگهدار.
گر بهشتی تشنه باشد روز حشر
او بهشتی نیست بل خود کافر است .
حلال و خوش خورو طاعت کن و دروغ مگوی
بر این سه کار بری روز حشر گوی عمل .
بر تخت ملک بادی تا حشر تاجدار
کامروز در زمانه چو تو تاجدار نیست .
تا به حشر ای دل ار ثنا گفتی
همه گفتی چو مصطفی گفتی .
در جهانی دهان ز خنده ببند
چون برستی ز حول حشر بخند.
آخر ایران که از او بودی فردوس برشک
وقف خواهد بد تا حشربدین شوم حشر.
از عنصری بماند و زامثال عنصری
تا روز حشر سیرت محمود مشتهر.
شمس و قمر در زمین حشر نتابد
نور نتابد مگر جمال محمد.
- امثال :
این قافله تا به حشر لنگ است .
- روز حشر ؛ روز قیامت :
با تن خود حساب خویش بکن
گرمقری به روز حشر و حساب .
آنروز که روز حشر باشد
دیوان حساب و عرض منشور.
تهانوی آرد: در اصطلاح عرفا با دو لفظ بعث و معاد مترادف باشند، چنانچه در پاره ای از حواشی شرح عقاید دیده شده . و بر حسب ظاهر به اشتراک لفظی بر جسمانی و روحانی اطلاق شود. جسمانی آن است که برمی انگیزاند خدا بدن مردگان از گورها. و روحانی عبارتست از بازگشت روانها. در حشر علما را اختلافاتیست : یکی آنکه گویند: مراد از حشر ایجاد بعد از فناء است ، یعنی خدای بعد از معدوم ساختن اجزاء اصلیه ٔ بدن ثانیاً آن اجزاء را بازگشت دهد یا آنکه بعد از تفرقه ٔ اجزاء را از یکدیگر و فنا ساختن آنها، دوباره آن اجزاءرا نزد یکدیگر جمع کرده و همه را با یکدیگر مخلوط ساخته و ترکیب آنها را بصورت اصلی بازگرداند. و بر این قول ظاهر این آیه گواهی دهد: اذا مزقتم کل ممزق انکم لفی خلق جدید. (قرآن 7/34). و حقیقت امر آن است که این موضوع ثابت نشده و جزم بر صحت این عقیده نفیاًیا اثباتاً نکرده اند. این قول البته بنابر رای کسانیست که به حشر اجساد و ارواح معتقد میباشند. اما منکرین حشر اجساد میگویند: معاد روحانی عبارتست از جدائی نفس از بدن و پیوستگی نفوس به عالم عقلی یعنی عالم مجردات . و سعادت و شقاوت نفوس در آن عالم بسته به فضائل و رذائل نفسانیه باشد. و در پاره ای از حواشی شرح هدایةالحکمة گوید: معاد روحانی عبارتست از احوال نفس در نیکبختی و بدبختی و آن را آخرت نیز گویند. بهرحال گفتار دانشمندان و عقاید آنان در مسئله معاد ازپنج رای و عقیدت خارج نباشند: اول : ثبوت معاد جسمانی تنها است و آن قول متکلمینی است که نفس ناطقه را نفی کرده اند. دوم : ثبوت معاد روحانی است و بس و آن قول فلاسفه ٔ الهیون باشد. سوم : ثبوت هر دو معاد است با هم و آن قول جمعی بسیار از محققین مانند حلیمی ، غزالی ، راغب ، ابوزید دیوسی ، و معمر از قدماء معتزله و جمهور متأخرین امامیه و بیشتر از ارباب تصوف است . این جماعت گویند: انسان در حقیقت عبارت از نفس ناطقه باشد، و اوست که مکلف و مطیع و گنهکار و مثاب و معاقب است و روان بعد از فنای بدن باقی خواهد بود. چون خدااراده ٔ حشر خلایق کند برای هر روانی کالبد مخصوص باورا بیافریند. و در آن بدن چنانچه در این جهان تصرفاتی داشت هر تصرف را که اراده نماید بجای آرد. و این عمل را نتوان تناسخ نامید. چه این امر بازگشت روح است به سوی اجزاء اصلی از بدن هرچند که بدن اولیه نیست ، چنانچه از قرآن مستفاد میشود که : «کلما نضجت جلودهم بدلناهم جلوداً غیرها. (قرآن 56/4). و او لیس الذی خلق السموات و الارض بقادر علی ان یخلق مثلهم بلی ...(قرآن 81/36). چهارم : عدم ثبوت هر دو معاد. و این گفتار فلاسفه ٔ طبیعیونست . پنجم : توقف در این اقسام چنانکه جالینوس گفته هنوز مرا روشن نشده است که نفس آیامزاجست و پس از مرگ ، فنای صرف میشود و بازگشت آن محالست یا اینکه روان گوهری است جاویدان و بعد از فسادبدن باقی است ، و ممکن است بازگشتی صورت تحقق یابد. کذا فی شرح مواقف و تهذیب الکلام . (کشاف اصطلاحات الفنون ).
اگر از من تو بد نداری باز
نکنی بی نیاز روز نیاز
نه مرا جای زیر سایه ٔ تو
نه ز آتش دهی بحشر جواز
زستن و مردنت یکیست مرا
غلبکن در چه باز یا چه فراز.
ابوشکور بلخی .
خدایا ببخشا گناه ورا
بیفزای در حشر جاه ورا.
فردوسی .
بروی سائل از آنگونه شادمانه شوی
که روز حشر بهشتی بروی حورالعین .
فرخی .
بنام و کنیتت آراسته باد
ستایشگاه شعر و خطبه تا حشر.
عنصری .
گویند روی بدکنشان پیش و پس بود
در حشر این سخن به نبی در بنا شده ست .
ناصرخسرو (دیوان تصحیح تقوی ص 53).
بر امید آنکه یابم روز حشر
بر صراط از آتش دوزخ نجات .
ناصرخسرو.
گر تو نگهدار دین و طاعتی امروز
ایزد باشد ترا به حشر نگهدار.
ناصرخسرو.
گر بهشتی تشنه باشد روز حشر
او بهشتی نیست بل خود کافر است .
ناصرخسرو.
حلال و خوش خورو طاعت کن و دروغ مگوی
بر این سه کار بری روز حشر گوی عمل .
ناصرخسرو.
بر تخت ملک بادی تا حشر تاجدار
کامروز در زمانه چو تو تاجدار نیست .
مسعودسعد.
تا به حشر ای دل ار ثنا گفتی
همه گفتی چو مصطفی گفتی .
سنائی .
در جهانی دهان ز خنده ببند
چون برستی ز حول حشر بخند.
سنائی .
آخر ایران که از او بودی فردوس برشک
وقف خواهد بد تا حشربدین شوم حشر.
انوری .
از عنصری بماند و زامثال عنصری
تا روز حشر سیرت محمود مشتهر.
خواجه رشیدالدین .
شمس و قمر در زمین حشر نتابد
نور نتابد مگر جمال محمد.
سعدی .
- امثال :
این قافله تا به حشر لنگ است .
- روز حشر ؛ روز قیامت :
با تن خود حساب خویش بکن
گرمقری به روز حشر و حساب .
ناصرخسرو.
آنروز که روز حشر باشد
دیوان حساب و عرض منشور.
سعدی (طیبات ).
تهانوی آرد: در اصطلاح عرفا با دو لفظ بعث و معاد مترادف باشند، چنانچه در پاره ای از حواشی شرح عقاید دیده شده . و بر حسب ظاهر به اشتراک لفظی بر جسمانی و روحانی اطلاق شود. جسمانی آن است که برمی انگیزاند خدا بدن مردگان از گورها. و روحانی عبارتست از بازگشت روانها. در حشر علما را اختلافاتیست : یکی آنکه گویند: مراد از حشر ایجاد بعد از فناء است ، یعنی خدای بعد از معدوم ساختن اجزاء اصلیه ٔ بدن ثانیاً آن اجزاء را بازگشت دهد یا آنکه بعد از تفرقه ٔ اجزاء را از یکدیگر و فنا ساختن آنها، دوباره آن اجزاءرا نزد یکدیگر جمع کرده و همه را با یکدیگر مخلوط ساخته و ترکیب آنها را بصورت اصلی بازگرداند. و بر این قول ظاهر این آیه گواهی دهد: اذا مزقتم کل ممزق انکم لفی خلق جدید. (قرآن 7/34). و حقیقت امر آن است که این موضوع ثابت نشده و جزم بر صحت این عقیده نفیاًیا اثباتاً نکرده اند. این قول البته بنابر رای کسانیست که به حشر اجساد و ارواح معتقد میباشند. اما منکرین حشر اجساد میگویند: معاد روحانی عبارتست از جدائی نفس از بدن و پیوستگی نفوس به عالم عقلی یعنی عالم مجردات . و سعادت و شقاوت نفوس در آن عالم بسته به فضائل و رذائل نفسانیه باشد. و در پاره ای از حواشی شرح هدایةالحکمة گوید: معاد روحانی عبارتست از احوال نفس در نیکبختی و بدبختی و آن را آخرت نیز گویند. بهرحال گفتار دانشمندان و عقاید آنان در مسئله معاد ازپنج رای و عقیدت خارج نباشند: اول : ثبوت معاد جسمانی تنها است و آن قول متکلمینی است که نفس ناطقه را نفی کرده اند. دوم : ثبوت معاد روحانی است و بس و آن قول فلاسفه ٔ الهیون باشد. سوم : ثبوت هر دو معاد است با هم و آن قول جمعی بسیار از محققین مانند حلیمی ، غزالی ، راغب ، ابوزید دیوسی ، و معمر از قدماء معتزله و جمهور متأخرین امامیه و بیشتر از ارباب تصوف است . این جماعت گویند: انسان در حقیقت عبارت از نفس ناطقه باشد، و اوست که مکلف و مطیع و گنهکار و مثاب و معاقب است و روان بعد از فنای بدن باقی خواهد بود. چون خدااراده ٔ حشر خلایق کند برای هر روانی کالبد مخصوص باورا بیافریند. و در آن بدن چنانچه در این جهان تصرفاتی داشت هر تصرف را که اراده نماید بجای آرد. و این عمل را نتوان تناسخ نامید. چه این امر بازگشت روح است به سوی اجزاء اصلی از بدن هرچند که بدن اولیه نیست ، چنانچه از قرآن مستفاد میشود که : «کلما نضجت جلودهم بدلناهم جلوداً غیرها. (قرآن 56/4). و او لیس الذی خلق السموات و الارض بقادر علی ان یخلق مثلهم بلی ...(قرآن 81/36). چهارم : عدم ثبوت هر دو معاد. و این گفتار فلاسفه ٔ طبیعیونست . پنجم : توقف در این اقسام چنانکه جالینوس گفته هنوز مرا روشن نشده است که نفس آیامزاجست و پس از مرگ ، فنای صرف میشود و بازگشت آن محالست یا اینکه روان گوهری است جاویدان و بعد از فسادبدن باقی است ، و ممکن است بازگشتی صورت تحقق یابد. کذا فی شرح مواقف و تهذیب الکلام . (کشاف اصطلاحات الفنون ).
فرهنگ عمید
۱. گرد کردن مردم.
۲. برانگیختن.
۳. (اسم ) پنجاه ونهمین سورۀ قرآن کریم، مدنی، دارای ۲۴ آیه، بنی نضیر.
۱. سپاه مزدور، چریک.
۲. گروه انبوه، فوج.
۲. برانگیختن.
۳. (اسم ) پنجاه ونهمین سورۀ قرآن کریم، مدنی، دارای ۲۴ آیه، بنی نضیر.
۱. سپاه مزدور، چریک.
۲. گروه انبوه، فوج.
۱. گرد کردن مردم.
۲. برانگیختن.
۳. (اسم) پنجاه‌ونهمین سورۀ قرآن کریم، مدنی، دارای ۲۴ آیه؛ بنی‌نضیر.
۱. سپاه مزدور؛ چریک.
۲. گروه انبوه؛ فوج.
دانشنامه عمومی
حشر (سوره). سوره حَشْر سوره ۵۹ از قرآن است و ۲۴ آیه دارد. سوره حشر از سوره های هفت گانه « مُسَبِّحات » است که با تسبیح و نیایش الهی یعنی « سَبَّحَ لله » آغاز می گردد.
ترجمهٔ فارسی
این سوره که بیشتر ناظر به داستان مبارزه مسلمانان با جمعی از یهود به نام «یهود بنی نظیر» و سرانجام منتهی به بیرون راندن همه آنها از مدینه شد. این سوره تناسب بسیار نزدیکی با آخرین آیات سوره مجادله دارد که وعده پیروزی در آن به «حزب الله» داده شده است.
برخی مفسران این سوره را در شش بخش خلاصه کرده اند:بخش اول: تنها یک آیه است و مقدمه ای برای مباحث مختلف این سوره محسوب می شود و سخن از تسبیح و تنزیه عمومی موجودات در برابر خداست.بخش دوم: که از آیه ۲ تا ۱۰ است ماجرای درگیری مسلمانان را با یهود پیمان شکن مدینه بازگو می کند.
بخش سوم: از آیه ۱۱ تا ۱۷ می باشد که داستان منافقان مدینه آمده است که با یهود در این برنامه همکاری نزدیک داشته اند.بخش چهارم: شامل چند آیه بوده که مشتمل بر یک سلسله اندرزها و نصایح کلی نسبت به عموم مسلمانان است و در حقیقت به منزله نتیجه گیری از ماجراهای فوق است.بخش پنجم: که فقط یک آیه است (آیه ۲۱) توصیفی است از قرآن مجید و بیان تاثیر آن در پاکسازی روح و جان.بخش ششم: آیات ۲۲ تا ۲۴ این سوره می باشد که قسمت مهمی از اوصاف جمال و جلال خدا را بیان می دارد.
ترجمهٔ فارسی
این سوره که بیشتر ناظر به داستان مبارزه مسلمانان با جمعی از یهود به نام «یهود بنی نظیر» و سرانجام منتهی به بیرون راندن همه آنها از مدینه شد. این سوره تناسب بسیار نزدیکی با آخرین آیات سوره مجادله دارد که وعده پیروزی در آن به «حزب الله» داده شده است.
برخی مفسران این سوره را در شش بخش خلاصه کرده اند:بخش اول: تنها یک آیه است و مقدمه ای برای مباحث مختلف این سوره محسوب می شود و سخن از تسبیح و تنزیه عمومی موجودات در برابر خداست.بخش دوم: که از آیه ۲ تا ۱۰ است ماجرای درگیری مسلمانان را با یهود پیمان شکن مدینه بازگو می کند.
بخش سوم: از آیه ۱۱ تا ۱۷ می باشد که داستان منافقان مدینه آمده است که با یهود در این برنامه همکاری نزدیک داشته اند.بخش چهارم: شامل چند آیه بوده که مشتمل بر یک سلسله اندرزها و نصایح کلی نسبت به عموم مسلمانان است و در حقیقت به منزله نتیجه گیری از ماجراهای فوق است.بخش پنجم: که فقط یک آیه است (آیه ۲۱) توصیفی است از قرآن مجید و بیان تاثیر آن در پاکسازی روح و جان.بخش ششم: آیات ۲۲ تا ۲۴ این سوره می باشد که قسمت مهمی از اوصاف جمال و جلال خدا را بیان می دارد.
wiki: حشر (سوره)
حشر (قشون). حَشَر عموماً به معنی قشون غیر منظم و سرباز چریک است. در عهد مغول به معنی کسانی بوده است که از ایشان برای کمک کارهای نظامی مثل پر کردن خندق ها و آوردن سنگ و چوب جهت انباشتن رودخانه و خرابی حصارها استفاده می شده است.
رسم سپاه چنگیز به این قرار بود که اگر مردم شهری یاغی گری و دشمنی در مقابل آنان را اختیار می کردند حکم قتل زن و فرزند و اقوام ایشان و ویرانی شهر و قتل عام تمامی اهالی صادر می شد و نحوهٔ انجام کار بدین ترتیب بود که ابتدا مردم را به خارج شهر کوچ می دادند بعد از میان ایشان پیشه وران را جدا کرده به شهرهای ترکستان و مغولستان می فرستادند و جماعتی را هم به عنوان حشر انتخاب نموده و بعد بقیه را از دم شمشیر می گذراندند.
رسم سپاه چنگیز به این قرار بود که اگر مردم شهری یاغی گری و دشمنی در مقابل آنان را اختیار می کردند حکم قتل زن و فرزند و اقوام ایشان و ویرانی شهر و قتل عام تمامی اهالی صادر می شد و نحوهٔ انجام کار بدین ترتیب بود که ابتدا مردم را به خارج شهر کوچ می دادند بعد از میان ایشان پیشه وران را جدا کرده به شهرهای ترکستان و مغولستان می فرستادند و جماعتی را هم به عنوان حشر انتخاب نموده و بعد بقیه را از دم شمشیر می گذراندند.
wiki: حشر (قشون)
دانشنامه آزاد فارسی
حَشْر
اصطلاحی قرآنی به معنی «گردآوردن در یک مکان» که در آیۀ ۱۷ سورۀ نمل به کار رفته است. حشر در اصطلاح به جمع شدن و گردآمدن موجودات پس از نفخۀ صور گفته می شود؛ لذا حشر یکی از مراحل قیامت کبری است. با توجه به آیات قرآنی در روز حشر انسان ها به سه دسته تقسیم می شوند: اصحاب یمین، اصحاب شمال و سابقون (واقعه، ۱۰ـ۱۴).
اصطلاحی قرآنی به معنی «گردآوردن در یک مکان» که در آیۀ ۱۷ سورۀ نمل به کار رفته است. حشر در اصطلاح به جمع شدن و گردآمدن موجودات پس از نفخۀ صور گفته می شود؛ لذا حشر یکی از مراحل قیامت کبری است. با توجه به آیات قرآنی در روز حشر انسان ها به سه دسته تقسیم می شوند: اصحاب یمین، اصحاب شمال و سابقون (واقعه، ۱۰ـ۱۴).
wikijoo: حشر
دانشنامه اسلامی
[ویکی اهل البیت] حشر از لغاتی است که بارها در قرآن تکرار شده است و در موارد بسیاری به معنای برانگیختن، زنده کردن یا گرد آوردن و یکی از اسامی قیامت است.
در کتاب «أقرب الموارد» آمده است که : حشر به معنای جمع است ، وَ یَوْمُ الْحَشْرِ یَوْمُ الْبَعْثِ وَ الْمَعادِ وَ هُوَ مَأْخوذٌ مِنْ حَشَرَ الْقَوْمَ إذا جَمَعَهُمْ. روز حشر یعنی روز بعث و بازگشت ؛ و از حَشَرَ الْقَوْم گرفته شده است ، یعنی آنها را جمع کرد.
و در «صِحاحُ اللغة » گفته است : حَشَرْتُ النّاسَ أحْشِرُهُمْ وَ أحْشُرُهُمْ حَشْرًا: جَمَعْتُهُمْ؛ وَ مِنْهُ یَوْمُ الْحَشْرِ. حشر یعنی جمع کردن ، و به همین مناسبت روز قیامت را یوم حشر گویند.
و در «لسانُ العرب » پس از اینکه آنچه را که از «صِحاح » نقل کردیم آورده است ، گفته است : وَ الْحَشْرُ جَمْعُ النّاسِ یَوْمَ الْقِیَمَةِ. حشر به معنای جمع کردن مردم در روز قیامت است .
علامه شعرانی در نثر طوبی می گوید: «(حشر) برانگیختن .زنده کردن. گرد آوردن. راندن. روز قیام را یوم الحشر گویند چون همه موجودات زنده می شوند.»
«ارسل فی المدائن حاشرین» بفرست در شهر گرد آورندگان یعنی کسانی که جادوان را از شهرها نزد فرعون آورند. «هو الذی أخرج الذین کفروا من أهل الکتاب لاول الحشر»(سوره حشر/آیه2) در این آیه به معنی راندن و بیرون کردن است.
این آیه در باره بنی نضیر آمده و آنان گروهی بودند از یهودیان که چون پیغمبر صلی الله علیه و آله به مدینه هجرت فرمود با او عهد بستند دشمن را بر خلاف او یاری نکنند اما بعدا پیمان را به هیچ نگرفتند و با کفار قریش پس از جنگ احد عهد بستند که در مخالفت پیغمبر صلی الله علیه و آله یاری آنان کنند
قرآن راندن بنی نضیر را اول الحشر خواند که نخستین بار بود که پیغمبر صلی الله علیه و آله یهودیان پیمان شکن را از نواحی مدینه بیرون کرد و بار دوم فتح بنی قریظه بود دو سال پس از بنی نضیر و وجوه دیگری نیز گفته شده است. سهیلی در روض الانف گوید عمربن الخطاب به حدیثی از پیغمبر تمسک جست که دو دین در بلاد عرب نباشد و همه یهود خیبر و غیر آن را از حجاز به شام فرستاد و این حشر دویم بود پس از حشر اول که بنی النضیر را بیرون راندند.
در کتاب «أقرب الموارد» آمده است که : حشر به معنای جمع است ، وَ یَوْمُ الْحَشْرِ یَوْمُ الْبَعْثِ وَ الْمَعادِ وَ هُوَ مَأْخوذٌ مِنْ حَشَرَ الْقَوْمَ إذا جَمَعَهُمْ. روز حشر یعنی روز بعث و بازگشت ؛ و از حَشَرَ الْقَوْم گرفته شده است ، یعنی آنها را جمع کرد.
و در «صِحاحُ اللغة » گفته است : حَشَرْتُ النّاسَ أحْشِرُهُمْ وَ أحْشُرُهُمْ حَشْرًا: جَمَعْتُهُمْ؛ وَ مِنْهُ یَوْمُ الْحَشْرِ. حشر یعنی جمع کردن ، و به همین مناسبت روز قیامت را یوم حشر گویند.
و در «لسانُ العرب » پس از اینکه آنچه را که از «صِحاح » نقل کردیم آورده است ، گفته است : وَ الْحَشْرُ جَمْعُ النّاسِ یَوْمَ الْقِیَمَةِ. حشر به معنای جمع کردن مردم در روز قیامت است .
علامه شعرانی در نثر طوبی می گوید: «(حشر) برانگیختن .زنده کردن. گرد آوردن. راندن. روز قیام را یوم الحشر گویند چون همه موجودات زنده می شوند.»
«ارسل فی المدائن حاشرین» بفرست در شهر گرد آورندگان یعنی کسانی که جادوان را از شهرها نزد فرعون آورند. «هو الذی أخرج الذین کفروا من أهل الکتاب لاول الحشر»(سوره حشر/آیه2) در این آیه به معنی راندن و بیرون کردن است.
این آیه در باره بنی نضیر آمده و آنان گروهی بودند از یهودیان که چون پیغمبر صلی الله علیه و آله به مدینه هجرت فرمود با او عهد بستند دشمن را بر خلاف او یاری نکنند اما بعدا پیمان را به هیچ نگرفتند و با کفار قریش پس از جنگ احد عهد بستند که در مخالفت پیغمبر صلی الله علیه و آله یاری آنان کنند
قرآن راندن بنی نضیر را اول الحشر خواند که نخستین بار بود که پیغمبر صلی الله علیه و آله یهودیان پیمان شکن را از نواحی مدینه بیرون کرد و بار دوم فتح بنی قریظه بود دو سال پس از بنی نضیر و وجوه دیگری نیز گفته شده است. سهیلی در روض الانف گوید عمربن الخطاب به حدیثی از پیغمبر تمسک جست که دو دین در بلاد عرب نباشد و همه یهود خیبر و غیر آن را از حجاز به شام فرستاد و این حشر دویم بود پس از حشر اول که بنی النضیر را بیرون راندند.
wikiahlb: حیوانات و غیره است و مرحوم مجلسی در ج 7 بحار ص353 تا 377 طبع جدید آیات و روایات آن را نقل کرده است . نا گفته نماند اثبات و ردّ این مطلب، تحقیق و وقت بیشتر لازم دارد و علم آن در نزد خداست و حقیقت امر هر چه باشد مورد تسلیم و قبول است . * این حشر درباره اخراج طائفهای از یهود از اطراف مدینه است. معنی آیه چنی است: او کسی است که کفّار اهل کتاب را برای اوّلین راندن، بیرون کرد. اخراج و راندن، بیرون کرد. اخراج و راندن معنای کنایهای جمع کردن و لازم آن است. در اقرب الموارد آمده: «حشر الجمع»: اخرجه من مکان الی آخر». حاشرین: گرد آورندگان
wikialkb: قرآن کریم در ترتیب مصحف و یکصدویکمین سوره در ترتیب نزول• حشر (نام های قیامت)، به معنای گرد آوردن خلایق، و از نام های قیامت
...
...
wikifeqh: خداوند همه انسانها و جنبندگان را در آن روز جمع می نماید. در این مدخل معنای اخیر مورد نظر است که از واژه های «حشر»، «جمع» و مشتقات آنها و جملات «و جاء ربک و الملک صفا صفا» و «فاذاهم من الاجداث الی ربهم ینسلون» و... استفاده شده است.
عناوین مرتبط
...
عناوین مرتبط
...
wikifeqh: متکلمان و فلاسفه مسلمان بدان می پردازند و بیان می کنند که خداوند در قیامت کبری، انسان ها را زنده می سازد و به حساب می کشد و جزای هر کس را می دهد. حالات آدمیان هنگام حشر در قیامت گوناگون است. در قرآن کریم آمده است که برخی مردم، نابینا محشور می شوند و این بدان سبب است که در دنیا به آیات الهی نظر نکرده اند و نشانه های قدرت خداوند را به فراموشی سپرده اند.
حشر در روایات
همچنین در روایت است که برخی مردم به صورت هایی محشور می شوند که بوزینه و خوک پیش آنان، زیبارویند. از قرآن کریم برمی آید که در قیامت حتی حیوانات نیز محشور می شوند. نه تنها انسان و حیوان به حشر می آیند که آسمان ها و زمین و آفتاب و ماه و ستارگان و حتی آنچه مشرکان، شریک خدا پنداشته اند نیز محشور می شوند. در آن روز، جامدات نیز زنده می شوند و به سخن می آیند و گواهی می دهند.
حشر در روایات
همچنین در روایت است که برخی مردم به صورت هایی محشور می شوند که بوزینه و خوک پیش آنان، زیبارویند. از قرآن کریم برمی آید که در قیامت حتی حیوانات نیز محشور می شوند. نه تنها انسان و حیوان به حشر می آیند که آسمان ها و زمین و آفتاب و ماه و ستارگان و حتی آنچه مشرکان، شریک خدا پنداشته اند نیز محشور می شوند. در آن روز، جامدات نیز زنده می شوند و به سخن می آیند و گواهی می دهند.
wikifeqh: نشور
پیشنهاد کاربران
تفاوت حشر و نشر و بعث :
هر سه ناظر به احوال قیامت است و به موضوع جمع شدن، گسترده شدن و بر انگیخته شدن در آن روز می پردازند.
۱ - حشر به معنای جمع کردن است مانند:
( وَ إِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ ) ، ( تکویر: ۵ ) ، آنگاه که وحوش جمع گردند.
در آیه دیگرى آمده: ( ثُمَّ إِلی رَبِّهِمْ یُحْشَرُون ) ، ( انعام: ۳۸ ) ، سپس بسوى پروردگار خویش محشور و جمع می شوند.
۲ - نشر در اصل بمعنی گستردن و گسترده شدن است ( وَ إِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ ) آنگاه که نامه ها گسترده و باز شوند. ( تکویر: ۱۰ )
( وَ النَّاشِراتِ نَشْراً ) قسم ببادهاى گسترنده که ابر را بطرز مخصوصی می گستراند ( مرسلات:۳ ) ،
( نشر ) بمعنی زنده کردن نیز آمده است ( نشر اللّه الموتی و انشرهم ) بنظر می آید از آن جهت است که زنده شدن یک نوع گسترده شدن است. ذرّات بدن در اثر حرکت و جنبش رشد کرده و گسترده شده بدن را تشکیل می دهند.
۳ - بَعث به معنای بر انگیختن. معناى مشهور آن در استعمال قرآن مجید، بعثت انبیاء و بعثت روز معاد است مثل ( هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولًا مِنْهُمْ ) ، ( جمعه: ۲ ) و ( وَ أَنَّ اللَّهَ یَبْعَثُ مَنْ فِی الْقُبُور ) . ( حج: ۷ )
هر سه ناظر به احوال قیامت است و به موضوع جمع شدن، گسترده شدن و بر انگیخته شدن در آن روز می پردازند.
۱ - حشر به معنای جمع کردن است مانند:
( وَ إِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ ) ، ( تکویر: ۵ ) ، آنگاه که وحوش جمع گردند.
در آیه دیگرى آمده: ( ثُمَّ إِلی رَبِّهِمْ یُحْشَرُون ) ، ( انعام: ۳۸ ) ، سپس بسوى پروردگار خویش محشور و جمع می شوند.
۲ - نشر در اصل بمعنی گستردن و گسترده شدن است ( وَ إِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ ) آنگاه که نامه ها گسترده و باز شوند. ( تکویر: ۱۰ )
( وَ النَّاشِراتِ نَشْراً ) قسم ببادهاى گسترنده که ابر را بطرز مخصوصی می گستراند ( مرسلات:۳ ) ،
( نشر ) بمعنی زنده کردن نیز آمده است ( نشر اللّه الموتی و انشرهم ) بنظر می آید از آن جهت است که زنده شدن یک نوع گسترده شدن است. ذرّات بدن در اثر حرکت و جنبش رشد کرده و گسترده شده بدن را تشکیل می دهند.
۳ - بَعث به معنای بر انگیختن. معناى مشهور آن در استعمال قرآن مجید، بعثت انبیاء و بعثت روز معاد است مثل ( هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولًا مِنْهُمْ ) ، ( جمعه: ۲ ) و ( وَ أَنَّ اللَّهَ یَبْعَثُ مَنْ فِی الْقُبُور ) . ( حج: ۷ )
کارگر
حشر به معنی برانگیخته و پراکنده شده ولی دارای یک پوست هسته .
کلمات دیگر: