فسا

۱ - شهرستانی است در فارس که حدود آن ازین قرار است : از شمال شهرستان آباده و قسمتی از شهرستان سیرجان از مغرب شهرستان شیراز از جنوب شهرستانهای جهرم و لار از مشرق شهرستان سیرجان . از لحاظ آب و هوا میتوان دو ناحیه مشخص در آن مشاهده کرد : در قسمتهای شمالی و شمال غربی هوای شهرستان معتدل است . در این قسمت که شامل بخشهای مرکزی اصطهبانات و نیریز است انواع میوه های و نواحی معتدل و حتی سردسیر مانند گردو وانگور و سیب بخوبی بعمل می آید . بدیهی است که وجود دریاچه بختگان و ارتفاعات زیاد در ملایمت هوای این ناحیه بیش از اختلاف عرض جغرافیایی موثراست. در قسمتهای جنوب و جنوب شرقی هوای شهرستان گرم است منتهی اندازه گرما در دهستانهای اطراف داراب ملایم میباشد و هر قدر بطرف جنوب و دشت ایزد خواست نزدیکتر شویم بر شدت گرما افزوده میگردد . آب شهرستان در قسمتهای شمالی از چشمه و قنات و در قسمتهای جنوبی مخصوصا دشت ایزدخواست چشمه و قناتی وجود ندارد و اغلب از باران استفاده میکنند و زراعت نواحی مذکور اکثر دیمی است . ارتفاعات مهم آن عبارتند از: خرمن کوه کوه تودج کوه کلاه قاضی کوه بیزدان . رودخانه های آن عبارتنداز: عکس رستم بشار. این شهرستان شامل ۴ بخش مرکزی داراب اصطهبانات نیریز است و مجموع قری و قصبات آن ۳٠۲ و جمعیت شهرستان حدود ۱٠۶۲۵۲ تن است. محصولات عمده عبارتند از: غلات پنبه خرما مرکبات حبوبات میوه برنج گل سرخ لبنیات پشم و پوست شغل زراعت قالی گلیم و گیوه بافی است . ایلها و عشایر مهم شهرستان عبارتند از : ایل عرب ایل باصری بهارلو اینانلو دیندارلو شاهسون قرائی چهارراهی . ۲ - بخشی است از شهرستان فسا و آن محدود است : از شمال ببخش اصطهبانات از مشرق ببخش داراب از جنوب ببخش کردیان ( شهرستان جهرم ) از مغرب ببخش سروستان( شیراز ). این بخش در شمال غربی شهرستان واقع است معتدل مایل بگرمی آب مشروب و زراعتی از قنات و چشمه و چاه محصول غلات پنبه حبوبات خرما شغل زراعت گله داری و کسب . بخش مزبور از ۵ دهستان : حومه شیب کوه ( زاهدان ) نوبندگان شش ده قره بلاغ رونیز جنگل تشکیل شده و مجموع قری و قصبات آن ۹۷ و جمعیت آن حدود۵٠٠٠٠ تن است . ایل عرب و ایل باصری در دهستان حومه قشلاق میکنند. ۳ - شهریست مرکز بخش و شهرستان فسا و آن بوسیله راه شوسه مستقیما بشیراز و جهرم و از طریق جهرم به لار و کناره خلیج فارس مرتبط میشود. فاصله این شهر تا شیراز ۱۶۴ تا جهرم ۷٠ و تا سیرجان ۳۱۸ کیلومتر است . هوای آن معتدل مایل بگرمی آب مشروب از دو رشته قنات و چاه و روشنایی آن بوسیله برق تامین میگردد. جمعیت آن ۳۱۴۸۹ تن است. شغل تجارت پیله وری زراعت گیوه و ملکی دوزی . توضیح ۱ - فسا از شهرهای باستانی ایرانست و قبل از اسلام بنا شده و مربوط بدوره ساسانی است . از خرابه های شهر قدیمی [ تل ضحاک ] در ۲ کیلومتری شهر کنونی دیده میشود . توضیح ۲ - منسوب به فسا [ فسوی ] و [ فساوی ] ( عربی ) و فسایی ( فارسی ) است .
( اسم ) فسای افسای .
دریدن جامه را . یا باز داشتن از چیزی .

فسا. [ ] ( اِ ) به سریانی استخوان ثمر است. ( فهرست مخزن الادویه ). هسته میوه.

---

فسا. [ ف َ ] ( اِخ ) شهری است که مرکز شهرستان فسا و از قدیمترین شهرهای ایران است. بنای آن در زمان ساسانیان نهاده شده و اکنون تمام شهرستان دارای 170هزار تن سکنه است. از خرابه های شهر قدیمی فسا تپه ای به نام تل ضحاک در دوهزارگزی شهر کنونی باقی است که متعلق به دوره هخامنشی است. این شهر تا شیراز 164هزار گزفاصله دارد. آب مشروب شهر از دو رشته قنات و چاهها تأمین میشود. تعداد سکنه شهرنشین فسا از 8300 تن متجاوز است. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 7 ). حد شمالی این شهرستان اصطهبانات و حد شرقی دارابگرد، جنوبی جهرم و غربی خفر است. در 24هزارگزی این شهر در کوهی مجسمه هائی در سنگ تراشیده شده و ستونهایی در اطراف آن قرار دارد که مینماید در این محل یک معبد قدیمی بوده است. ( از جغرافیای سیاسی کیهان ). کوههای این ناحیه دارای معادن مس و فیروزه است. ( از جغرافیای اقتصادی کیهان ). آن را پسا نیز گویند و نسبت بدان فسوی است. ( یادداشت بخط مؤلف ). و نیز نسبت دیگر فسایی است ومنسوب بدان بصورت فساسیری و پساسیری هم آمده است.

---

فسا. [ ف َ ] ( اِخ ) نام یکی از بخشهای چهارگانه شهرستان فسا که جمعیت این بخش روی هم در حدود پنجاه هزارتن و محصول عمده آنجا غله ، پنبه ، حبوبات و در بعضی از قراء خرماست. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 7 ).