میرزا محمد جیحون یزدی ملقب به تاج الشعرا یکی از شاعران مشهور یزدی دوره قاجار بود.
ایرج افشار (۱۳۷۱)، یزدنامه، اول، تهران: ایران زمین، ص. ۴۶۷-۴۷۸
کتاب ده مقاله در شعر و ادب، صفحات 24 – 37.
جیحون در سال ۱۲۱۶ خورشیدی در محله گازرگاه یزد زاده شد.نسبت او از سوی پدر به شاه شجاع، از امرای آل مظفر می رسد.. در نوجوانی صرف و نحو عربی و علم عروض را آموخت و همچنین به حرفه حکاکی نیز اشتغال داشت. او در دوره جوانی چند سالی را در هند و پس از آن در بنادر جنوب سپری کرد و پس از آن به عراق مهاجرت نمود. جیحون سه سال نیز در اسارت ترکمنها بود. زمانی که جیحون در شیراز بود به نزد فرهاد میرزا معتمدالدوله رسید و مورد توجه او قرار گرفت و با واسطه فرهاد میرزا به تهران رفت و به حضور ناصرالدین شاه رسید. در اصفهان نیز ظل السلطان را ستود و لقب تاج الشعرا را از او گرفت. برادر او سیحون یزدی پیشه طبابت داشت و به تاج الاطبا ملقب بود. از دیگر ممدوحان تاج الشعرا می توان به سهام السلطنه عرب، حاکم و سراج الملک امام جمعه یزد اشاره کرد. جیحون در سال ۱۲۶۱ خورشیدی در کرمان از دنیا رفت و در خواجه خضر به خاک سپرده شد.
از آثار جیحون می توان به دیوان او اشاره نمود که شامل ستایش بزرگان زمان بود و در سال ۱۳۱۶ توسط انجوی شیرازی در بمبئی به چاپ رسید و در مکتب خانه های آن زمان به عنوان کتاب درسی اسفاده می شد. از دیگر آثار او مناقب و مراثی امام حسین و واقعه کربلا بود که هم به نثر و هم به نظم نگاشته شده بود. جیحون مجموعه ای به تقلید گلستان سعدی و منظومه دیگری با عنوان نمکدان نیز دارد.
دیوان شعر او یک بار در ۱۳۱۶ ه. ق در بمبئی و دو بار به سال های ۱۳۳۶ ه. ش و ۱۳۶۳ ه. ش در تهران به چاپ رسیده است. او به سال ۱۳۰۱ یا ۱۳۰۲ ه. ق در کرمان درگذشت. مجموعه ای به نام نمکدان نیز از وی باقی است که در سال ۱۳۱۶ ه. ق در بمبئی چاپ شده است.
ایرج افشار (۱۳۷۱)، یزدنامه، اول، تهران: ایران زمین، ص. ۴۶۷-۴۷۸
کتاب ده مقاله در شعر و ادب، صفحات 24 – 37.
جیحون در سال ۱۲۱۶ خورشیدی در محله گازرگاه یزد زاده شد.نسبت او از سوی پدر به شاه شجاع، از امرای آل مظفر می رسد.. در نوجوانی صرف و نحو عربی و علم عروض را آموخت و همچنین به حرفه حکاکی نیز اشتغال داشت. او در دوره جوانی چند سالی را در هند و پس از آن در بنادر جنوب سپری کرد و پس از آن به عراق مهاجرت نمود. جیحون سه سال نیز در اسارت ترکمنها بود. زمانی که جیحون در شیراز بود به نزد فرهاد میرزا معتمدالدوله رسید و مورد توجه او قرار گرفت و با واسطه فرهاد میرزا به تهران رفت و به حضور ناصرالدین شاه رسید. در اصفهان نیز ظل السلطان را ستود و لقب تاج الشعرا را از او گرفت. برادر او سیحون یزدی پیشه طبابت داشت و به تاج الاطبا ملقب بود. از دیگر ممدوحان تاج الشعرا می توان به سهام السلطنه عرب، حاکم و سراج الملک امام جمعه یزد اشاره کرد. جیحون در سال ۱۲۶۱ خورشیدی در کرمان از دنیا رفت و در خواجه خضر به خاک سپرده شد.
از آثار جیحون می توان به دیوان او اشاره نمود که شامل ستایش بزرگان زمان بود و در سال ۱۳۱۶ توسط انجوی شیرازی در بمبئی به چاپ رسید و در مکتب خانه های آن زمان به عنوان کتاب درسی اسفاده می شد. از دیگر آثار او مناقب و مراثی امام حسین و واقعه کربلا بود که هم به نثر و هم به نظم نگاشته شده بود. جیحون مجموعه ای به تقلید گلستان سعدی و منظومه دیگری با عنوان نمکدان نیز دارد.
دیوان شعر او یک بار در ۱۳۱۶ ه. ق در بمبئی و دو بار به سال های ۱۳۳۶ ه. ش و ۱۳۶۳ ه. ش در تهران به چاپ رسیده است. او به سال ۱۳۰۱ یا ۱۳۰۲ ه. ق در کرمان درگذشت. مجموعه ای به نام نمکدان نیز از وی باقی است که در سال ۱۳۱۶ ه. ق در بمبئی چاپ شده است.
wiki: جیحون یزدی