سومالی

مختصات: ۲°۰۲′ شمالی ۴۵°۲۱′ شرقی / ۲٫۰۳۳°شمالی ۴۵٫۳۵۰°شرقی / 2.033; 45.350
اسلام در سومالی
موسیقی در سومالی
سومالی (سومالیایی: Soomaaliya; عربی: الصومال‎؛ به صورت رسمی جمهوری فدرال سومالی (سومالیایی: Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, عربی: جمهوریة الصومال الفدرالیة‎) یک کشور ساحلی است که در منطقه شاخ آفریقا در شرق آفریقا واقع شده است و پایتخت آن موگادیشو است. این کشور، قبلاً با نام «جمهوری دمکراتیک سومالی» شناخته می شد. ۹۸٪مردم این کشور نیز مسلمان هستند.
مرزهای این کشور در غرب به اتیوپی، از شمال و نیمه غربی به جیبوتی، از جنوب غرب به کنیا، از شمال به خلیج عدن و اقیانوس هند در شرق محدود می گردد. در حال حاضر حاکمیت سومالی انحصاراً در حد حقوق قانونی قرار داشته و این کشور فاقد حاکمیت دولت مرکزی به رسمیت شناخته شده بوده و از هرگونه شاخص های مرتبط با دولت مستقل ثابت محروم است. مقامات غیررسمی در اختیار دولت های نهادی غیر منتخب مناطق سومالی لند، پانتلند، شورای عالی دیوان اسلامی و دولت انتقالی موقت ضعیف ولی قابل قبول سازمان ملل متحد مستقر در شهر بایدوا واقع در حدود ۲۵۰ کیلومتری شمال غرب پایتخت، موگادیشو قرار دارد. خشونت بمانند آفتی کشنده سومالی را از زمان جنگ های داخلی برآمده از از اخراج محمد زیادباره دیکتاتور پیشین در سال ۱۹۹۱ فرا گرفته است.
استقلال از سلطه قیمومیت انگلیسی سومالی لند پادشاهی انگلستان در مورخ ۲۶ ژوئن سال ۱۹۶۰ اعلام گردید. در تاریخ ۱ ژوئیه سال ۱۹۶۰، اتحاد انگلیسی و سومالی لند ایتالیائی سابق بوقوع پیوست.

سومالی (Somalia)
موقعیت. سومالی شرقی ترین کشور افریقاست و از شمال به خلیج عدن، از شرق و جنوب به اقیانوس هند، و از غرب به کشورهای کنیا، اتیوپی، و جیبوتی محدود است. این کشور ۶۳۷,۶۵۷ کیلومتر مربع مساحت دارد و پایتخت آن شهر موگادیشو است.سیمای طبیعی. کشور سومالی که شاخ افریقا یا شبه جزیرۀ سومالی بخش عمدۀ آن را تشکیل می دهد، از دو ناحیۀ جغرافیایی متمایز تشکیل شده است: الف. کوهستان شمالی که بخشی از فلات سومالی است و بلندترین نقطۀ کشور، کوه سورود کاد با ارتفاع ۲,۴۰۷ متر، در آن قرار دارد. اقلیم این ناحیه در مقایسه با دیگر نواحی از اعتدال بیشتری برخوردار است و مهم ترین شهرهای آن عبارت اند از زیلع، بربره، بوساسو، و هرجیسه. ب. دشت های ساحلی یا بیابان های خشک و لم یزرعی که در جنوب ناحیۀ بالا جا دارند. این قسمت از دامنه های ارتفاعات اتیوپی در غرب آغاز می شود، رو به شرق از ارتفاع آن ها کاسته می شود و به ساحل اقیانوس هند منتهی می گردد. این کشور فقط دو رودخانه دارد که شِبِلی و جوبا نام دارند و از اتیوپی سرچشمه می گیرند. این رودخانه ها پس از مشروب کردن بخش های جنوبی به اقیانوس هند می ریزند و نواحی آباد و حاصل خیز سومالی ازجمله شهرهای موگادیشو، مارکا، و کیسمایو نیز در این قسمت قرار دارند. اقلیم سومالی بسیار گرم و نامطبوع است. خط استوا، از حاشیۀ جنوبی آن می گذرد و دمای آن را طاقت فرسا می کند. بارندگی های آن غالباً به نواحی جنوبی و کوهستان های شمالی محدود است و میانگین سالانۀ آن بین ۵۱ میلی متر در شمال و ۴۲۹ میلی متر در جنوب متغیّر است.
اقتصاد. کشاورزی سومالی، به کنارۀ رودخانه های دوگانۀ این سرزمین منحصر است و سطح زیر کشت آن از یک پنجم مساحت کل کشور تجاوز نمی کند. ذرت، بادام زمینی، موز، و نیشکر از عمده ترین محصولات ساحلی رودخانه های مزبورند. گله داری سنتی در بیش از نیمی از خاک این کشور متداول است و گوسفند و بز و شتر به صورت سنتی پرورش داده می شوند.
حکومت و سیاست. کشور سومالی پس از کسب استقلال دچار آشفتگی و جنگ های داخلی شد و شیرازۀ حکومت آن از هم پاشید. در حال حاضر این کشور به صورت یک دولت موقت انتقالی اداره می شود و عملاً فقط یک حزب اجازۀ فعالیت سیاسی دارد. جنگ های داخلی تاکنون مانع از استقرار یک حکومت ملی و سراسری شده و قانون اساسی این کشور به حالت تعلیق درآمده است؛ سومالی هنوز ارتش ملی ندارد و نواحی مختلف آن تحت سلطۀ گروه های قومی و قبیله ای قرار دارد.مردم و تاریخ. جمعیت سومالی حدود۹,۳۳۱,۰۰۰نفر است (۲۰۱۰) و تراکم نسبی آن به۱۴.۶ نفر در کیلومتر مربع می رسد. روند افزایش جمعیت این کشور۳.۳ درصد است و ۸۵ درصد از مردم آن سومالیایی هستند و اکثراً از آیین اسلام پیروی می کنند. زبان رسمی آنان سومالیایی است و۷۴.۵ درصد از آنان روستانشین اند. سابقۀ نژادی مردم سومالی به ۲۰۰۰ سال پیش باز می گردد. عرب ها در قرن ۸م ماندگاه هایی در کرانه های اقیانوس اطلس تأسیس کردند و در قرن ۱۰م به ترویج آیین اسلام پرداختند. پرتغالی ها پس از کشف راه دریایی جنوب افریقا با پشتیبانی ارتش اتیوپی شهرهای سومالی را تصرف کردند و ماندگاه های جدیدی در کنار آن ها بنا نهادند. نواحی شمالی سومالی در ۱۶۹۸ به اطاعت امپراتوری عثمانی درآمد و نواحی جنوبی نیز مطیع سلطان نشین زنگبار شد. با احداث کانال سوئز بر اهمیت منطقۀ مزبور افزوده شد و انگلیسی ها در ۱۸۸۵ در زیلع و بربره مستقر شدند. ایتالیایی ها نیز بخش های دیگری از سومالی را تصرف کردند. سومالی انگلیس در ۱۹۶۰ به استقلال رسید، به دنبال آن سومالی ایتالیا نیز به آن پیوست و کشور مستقل سومالی رسماً در ۱۹۶۰ تأسیس شد.

سومالی (قوم). سومالی (قوم)(Somali)
از گروه های قومی شرق افریقا در منطقۀ شاخ افریقا. هرچند اکثریت آنان در جمهوری سومالی زندگی می کنند، اما گروه های اقلیت سومالی نیز در کشورهای اتیوپی و کنیا مشاهده می شوند. سومالی ها عمدتاً کوچندگانی اند که به شبانی و بازرگانی اشتغال دارند و در قالب گروه های خانوادگی و در چارچوب طایفه ها زندگی می کنند و در رأس هر طایفه رئیسی انتخابی یا موروثی قرار دارد. آنان عمدتاً مسلمانانی سنی مذهب اند. زبانشان کوشیتی است که به شاخۀ حامی ها از خانوادۀ زبان های افریقایی ـ آسیایی تعلق دارد.

سومالی با نام رسمی جمهوری فدرال سومالی، کشوری در شاخ آفریقاست.
• «پرچم: پرچمی که اکنون در سومالی مورد استفاده است قبلاً پرچم رسمی منطقهٔ جنوبی سومالی بود که بعد از اتحاد سومالی انگلیس با خاک اصلی سومالی، پرچم رسمی کشور سومالی شد. رنگ این پرچم عمداً همانند پرچم سازمان ملل متحد انتخاب شده و آبی یک دست است. در وسط این پرچم به نشانهٔ اتحاد دو سومالی قبلی، ستارهٔ سفیدی نقش بسته است.» در اثرش چاپ ۱۳۷۰/ ۱۹۹۱م -> رسول خیراندیش
• «چون کوچ نشین بودیم، دائم سفر می کردیم و هیچ گاه در یک محل بیش از سه یا چهار هفته نمی ماندیم. نیاز به مراقبت از حیوانات انگیزه ای بود برای این جا به جایی دائمی. ما برای زنده نگه داشتن حیوانات مان در جست و جوی غذا و آب بودیم و در آب و هوای خشک سومالی این ضروریات آسان به دست نمی آمد.»، ۱۹۹۸ -> واریس دیری
• «وقتی در سومالی بزرگ می شدم، همهٔ چیزهای سادهٔ زندگی برای ما ارزش داشت. به خاطر باران جشن می گرفتیم، چون نشانهٔ این بود که آب داشتیم. چه کسی در نیویورک نگران آب است؟ شیر آب باز است و تو دنبال کار دیگری می روی. هر وقت که به آب نیاز داری فقط کافی است شیر آب را باز کنی، آب می آید. موضوع این است که وقتی چیزی را نداری، قدر آن را می دانی. ما چون چیزی نداشتیم، قدر همه چیز را می دانستیم.»، ۱۹۹۸ -> واریس دیری

[ویکی شیعه] سومالی شرقی ترین کشور قاره آفریقا است که بیش از ۹۸٪ جمعیت آن مسلمان است. بیشتر مسلمانان این کشور، شافعی و بخشی نیز شیعه هستند.
کشور سومالی در قسمت شاخ آفریقا در شرقی ترین بخش این قاره قرار گرفته و از شمال غربی با جیبوتی، از غرب با اتیوپی و از جنوب غربی با کنیا همسایه است و در شمال با خلیج عدن و در شرق با اقیانوس هند مرز ساحلی دارد. تنگه راهبردی «باب‏ المندب» که رابط میان خلیج عدن و دریای سرخ است، در شمال این کشور قراردارد.
واقع‏ شدن این کشور در مجاورت دریای سرخ و اقیانوس هند، موقعیت استراتژیکی برای آن رقم زده است. پس از افتتاح کانال سوئز که دریای مدیترانه را از طریق دریای سرخ و تنگه عدن به اقیانوس هند متصل‏ می‏ ساخت، بر اهمیت این کشور افزوده شد.