کلمه جو
صفحه اصلی

جریر بن عطیه

دانشنامه آزاد فارسی

جَریر بن عَطیّه (یمامه ح ۳۳ـ همان جا ۱۱۱ق)
بزرگ ترین شاعر هجاگوی عرب در عهد امویان. اشعارش در مدح و ذَمّ، وی را منظور نظر بزرگان روزگار کرد و پای او به منازعات سیاسی و شخصی نیز کشیده شد. به دمشق و بصره رفت و مدتی در سایۀ حمایت حجاج بن یوسف، والی عراق، روزگار خوشی گذراند. هجاهای او،به ویژه علیه رقیبانش، اَخَطل و فَرزَدق، مشهور است. جریر و فرزدق از یک قبیله، امّا از دو تیره بودند و ۴۰سال ضد یکدیگر نوشتند، که در کوچه و بازار بصره و یا دربار خلفا خوانده می شد و نوعی سرگرمی به شمار می رفت. مدایح جریر بیشتر برای خلفای اموی، به ویژه عبدالملک بن مروان، است. قصاید عاشقانه اش نیز دلنشین است. هنر جریر در استفادۀ ماهرانه از دو شیوۀ مختلف در یک شعر بود؛ اسلوب دشوار و مطنطن بدوی، و سبک سادۀ مردم پسند. از همین رو، عام و خاص، عارف و عامی، و ناقد و فیلسوف شعر جریر را دوست می داشتند و می ستودند و او را در زمرۀ شاعران بزرگ می شمردند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] از شخصیت های معروفی که در صدر اسلام می زیست و حکومت امویان را نیز درک کرد، شاعر معروف عرب جریر بن عطیه بوده است. نام کامل او جریر بن عطیة بن حذیفة خطفی بن بدر بن سلمة بن عوف بن کلیب بن یربوع بن حنظلة بن مالک ابن زید مناة بن تمیم بن مر بن اد بن طابحة بن الیاس بن مضر بن نزار ابن معد بن عدنان التمیمی است که در سال بیست و هشت هجری در یمامه به دنیا آمد. وی از قبیله بنی تمیم و دارای کنیه ابوحرزه بود.
به جهت علاقه وافر او به خاندان اموی و مدح هایی که از سوی او برای معاویة بن ابوسفیان و پسرش و سایر خلفای بعد از وی نقل شده است و همین طور به جهت مخالفت او با فرزدق شاعر معروف و شیعهاهل بیت، می توان گفت که جریر از مخالفان خاندان آل البیت بوده است؛ هرچند که از وی در مورد اهل بیت چیزی نقل نشده است.
انساب و خاندان جریر
انساب جریر بن عطیه بدین شرح است:
← پدر
از جمله خصوصیاتی که درباره او در منابع آمده این است که وی دارای اخلاقی عوامانه و رعیتی بود و برخورد فردی بدطینت و فرومایه را داشت. حتی در الاغانی آمده است که وی مورد عاق پدر خود قرار گرفت. وی را نخستین کس در اسلام می دانند که ریش خود را با زعفران زرد کرد. او فردی خوش سلیقه و موزون طبع بود و اشعار زیادی به صورت بدیهه گویی و مضمون جوی از او نقل شده است. با این حال وی دارای روحیه ای لطیف و فردی عاطفی بود؛ همان طور که در برخی منابع آمده است، مبنی بر این که روزی جنازه ای از کنارش عبور دادند و جریر برای آن جنازه بسیار گریست. از دیدارهایی که وی با خلفای اموی داشت و چاپلوسی ها و رک گویی هایی که وی در حضور خلفای اموی بیان می کرد، می توان گفت که وی فردی بخیل بود و بسیار از فقر مالی اش شکایت می کرد؛ همان طور که در قضایای دیدارش با خلفا که بعداً خواهد آمد و هم چنین در بسیاری از اشعارش آشکار است. جاحظ نیز در کتابش آورده: «و من الامُ من جریر بن الخطفی و ابخل» که نشان از بخیل بودن جریر دارد. در کنار این اوصاف، در مورد او بیان شده است که وی فردی ترسو بوده و از والیان و حاکمان اموی خوف و ترس داشته است و این که در وجود او چیزی از ترس نهفته بوده است.
شعر ابن عطیه
...


کلمات دیگر: