[ویکی فقه] معانی الأخبار (کتاب). کتاب معانی الأخبار از شیخ صدوق ، ابو جعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی( ۳۰۵- ۳۸۱ هجری)، از چهره های برجسته فقها و روات شیعه در قرن چهارم هجری است. این کتاب مجموعه روایاتی است که از حضرت
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه معصومین علیهم السلام روایت شده و در شرح حدود پانصد اصطلاح از اصطلاحات قرآنی، روایی، عقیدتی،
فقهی و دیگر معارف اسلامی است، مانند: معنای سبحان الله، معنای حروف مقطعه، معنای من کنت مولاه فعلی مولاه و معنای بیع الحصاة و... .
محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی، مشهور به« شیخ صدوق »، در سال ۳۰۵ هجری قمری، در خاندان
علم و تقوی، در شهر
قم دیده به جهان گشود.( سالهای ۳۰۶ و ۳۰۷ نیز برای ولادت شیخ ذکر شده است)شیخ طوسی جریان ولادت وی را چنین نقل نموده: علی بن بابویه با دختر عموی خود
ازدواج کرده بود; ولی از او فرزندی به دنیا نیامد. او در نامه ای از حضور شیخ ابو القاسم، حسین بن روح تقاضا کرد تا از محضر حضرت بقیة الله عجل الله تعالی فرجه بخواهد برای او دعا کند تا خداوند اولاد صالح و
فقیه به او عطا نماید. پس از گذشت مدتی از ناحیۀ آن حضرت این گونه جواب رسید:« تو از این همسرت صاحب فرزند نخواهی شد; ولی به زودی کنیزی دیلمیه نصیب تو می شود که از او دارای دو پسر فقیه خواهی گشت.» شیخ صدوق از بزرگترین شخصیت های جهان
اسلام و از برجسته ترین چهره های درخشان علم و فضیلت است. او که نزدیک به عصر ائمه علیهم السلام می زیست، با جمع آوری روایات
اهل بیت علیهم السلام و تالیف کتاب های نفیس و با ارزش، خدمات ارزنده و کم نظیری به اسلام و تشیع کرد. شیخ صدوق بیش از بیست سال از دوران پر برکت حیات پدر را درک کرد و در این مدت از محضر پدر و سایر علمای قم کسب علم و حکمت کرد. او در سن ۲۲ یا ۲۳ سالگی بود که پدر بزرگوارش دار فانی را وداع کرد. از آن پس وظیفۀ سنگین نشر احادیث آل محمد صلی الله علیهم اجمعین و
هدایت امت به عهدۀ وی قرار گرفت و دوران جدیدی از زندگی او آغاز گردید.
wikifeqh:
سنت آمده و دارای چند احتمال است و معمولاً دست آویز بدخواهان شده بود و به همین دلیل شیعیان آن مسائل را از ائمه راستین اسلام پرسیده و پاسخ دریافت داشته اند. به راستی این کتاب همچون چراغ نورانی هدایت جهت شناخت واقعی اسلام و معرفت و بینایی و شناخت حقایق اسلام راستین است. کتاب حاضر درصدد است تا به دید مسلمین جهت الهی داده و به آنان بصیرت و معرفت ببخشد تا در دامن شیادان دین ساز نیفتند.
جلد اوّل کتاب در ۱۸۴ باب و جلد دوم در ۴۳۰ باب تنظیم شده و بیشتر باب ها حدوداً از یک حدیث تا ده حدیث, تشکیل می شوند.
مولف علت تألیف کتاب را شناساندن مفهوم صحیح احادیث و روایات ائمه ـ علیهم السلام ـ به مردم ذکر کرده و این هدف خود را به کلام امام صادق ـ علیه السلام ـ
استناد داده که امام صادق ـ علیه السلام ـ می فرمایند: «... منظور و مقصود سخنان و کلمات مرا درک کنید, زیرا هر جمله دارای چندین مفهوم می باشد و هر کس می تواند آن را به مقصود خود تأویل کرده و دروغ هم نگفته باشد».
از این رو مؤلّف بر آن است تا مفهوم و منظور اصلی احادیث ذی الوجوه را بیان و به فهم مقصود اصلی ائمه ـ علیهم السلام ـ کمک کند تا اسلام واقعی در بین مسلمانان منتشر شود.
ترجمه به فارسی
این کتاب ارزشمند را جناب آقای شیخ عبدالعلی محمدی شاهرودی به فارسی ترجمه کرده است.
وضعیت نشر
کتاب معانی الاخبار در دو جلد به زبان عربی به همت نشر دارالکتب الاسلامیه در سال ۱۳۷۲ ه.ش به چاپ رسیده است.
منبعسایت اندیشه قم
wikifeqh: رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه معصومین علیهم السلام روایت شده و در شرح حدود پانصد اصطلاح از اصطلاحات قرآنی، روایی، عقیدتی، فقهی و دیگر معارف اسلامی است، مانند: معنای سبحان الله، معنای حروف مقطعه، معنای من کنت مولاه فعلی مولاه و معنای بیع الحصاة و... .
محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی، مشهور به« شیخ صدوق »، در سال ۳۰۵ هجری قمری، در خاندان علم و تقوی، در شهر قم دیده به جهان گشود.( سالهای ۳۰۶ و ۳۰۷ نیز برای ولادت شیخ ذکر شده است)شیخ طوسی جریان ولادت وی را چنین نقل نموده: علی بن بابویه با دختر عموی خود ازدواج کرده بود; ولی از او فرزندی به دنیا نیامد. او در نامه ای از حضور شیخ ابو القاسم، حسین بن روح تقاضا کرد تا از محضر حضرت بقیة الله عجل الله تعالی فرجه بخواهد برای او دعا کند تا خداوند اولاد صالح و فقیه به او عطا نماید. پس از گذشت مدتی از ناحیۀ آن حضرت این گونه جواب رسید:« تو از این همسرت صاحب فرزند نخواهی شد; ولی به زودی کنیزی دیلمیه نصیب تو می شود که از او دارای دو پسر فقیه خواهی گشت.» شیخ صدوق از بزرگترین شخصیت های جهان اسلام و از برجسته ترین چهره های درخشان علم و فضیلت است. او که نزدیک به عصر ائمه علیهم السلام می زیست، با جمع آوری روایات اهل بیت علیهم السلام و تالیف کتاب های نفیس و با ارزش، خدمات ارزنده و کم نظیری به اسلام و تشیع کرد. شیخ صدوق بیش از بیست سال از دوران پر برکت حیات پدر را درک کرد و در این مدت از محضر پدر و سایر علمای قم کسب علم و حکمت کرد. او در سن ۲۲ یا ۲۳ سالگی بود که پدر بزرگوارش دار فانی را وداع کرد. از آن پس وظیفۀ سنگین نشر احادیث آل محمد صلی الله علیهم اجمعین و هدایت امت به عهدۀ وی قرار گرفت و دوران جدیدی از زندگی او آغاز گردید.
موضوع کتاب
این کتاب مجموعه روایاتی است که از حضرت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه معصومین علیهم السلام روایت شده و در شرح حدود پانصد اصطلاح از اصطلاحات قرآنی، روایی، عقیدتی، فقهی و دیگر معارف اسلامی است، مانند: معنای سبحان الله، معنای حروف مقطعه، معنای من کنت مولاه فعلی مولاه و معنای بیع الحصاة و... .
اعتبار و ارزش
معانی الأخبار مانند دیگر کتاب های شیخ صدوق، پیوسته مورد توجه علما و فقهای شیعه قرار داشته و از معتبرترین اصول روایی شیعه به شمار می آید و روایات آن در بسیاری از مجموعه های بزرگ روایی شیعه مانند:«
کتب اربعه »،« بحار الأنوار » و«
وسائل الشیعه » آمده و به آن استناد شده است. این کتاب برای شناخت معانی اصطلاحات قرآنی، روایی، عقیدتی، فقهی و دیگر معارف اسلامی کتابی بس ارزشمند و قابل توجه است که با توجه به روایات اهل بیت رسول خدا، که تنها راه شناخت معارف و
احکام اسلامی می باشد، نگاشته شده است.
انگیزه نگارش
...
wikifeqh:
کلامی و فقهی.
محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی مشهور به شیخ صدوق، از بزرگ ترین علمای قرن چهارم هجری قمری بوده است. سال تولد وی پس از ۳۰۵ق بوده است و در ۳۸۱ ق درگذشت و در
قبرستان ابن بابویه مدفون شد. وی بزرگ ترین محدّث و فقیه مکتب حدیثی قم بود. او حدود ۳۰۰ اثر علمی از خود بجا گذاشته بوده است که بسیاری از آنها مفقود شده است. کتاب
من لایحضره الفقیه از کتب اربعه شیعه اثر اوست.
شیخ صدوق، کتاب معانی الاخبار را بعد از کتاب های «
توحید » و «
علل الشرایع » نوشته و نگارش آن به سال ۳۳۱ق پایان یافته است.