کلمه جو
صفحه اصلی

سازمان چریک های فدایی خلق ایران

دانشنامه عمومی

سازمان چریک های فدایی خلق ایران سازمانی سیاسی و نظامی مارکسیستی بود که در سال ۱۳۵۰ برای مبارزه با حکومت محمدرضا پهلوی تشکیل شد. این سازمان از اتحاد دو گروه چپ زیرزمینی به وجود آمد و در نیمه نخست دهه ۱۳۵۰، با اعتقاد به مشی چریکی، به چندین عملیات مسلحانه جهت شعله ور ساختن انقلاب در ایران دست زد. سازمان چریک های فدایی خلق ایران از مهم ترین و تأثیرگذارترین گروه های مسلح در جریان انقلاب ۱۳۵۷ ایران بود، این سازمان اگرچه در رسیدن به هدف ناکام ماند و بسیاری از اعضای خود را از دست داد، تأثیر زیادی در روشنفکران ایرانی هم نسل خود گذاشت. فداییان خلق با به حرکت درآمدن موج انقلاب سال ۱۳۵۷ و آزادی زندانیان سیاسی، در موقعیت بهتری قرار گرفته و به جذب نیروهای جدید به ویژه در بین جوانان و انبارکردن سلاح پرداختند و در ۲۰- ۲۲ بهمن ماه ۱۳۵۷ (تقریباً در هشتمین سالگرد قیام سیاهکل)، هنگام پایان کار رژیم پهلوی، آخرین تیرهای خلاص خود را به سوی رژیم شلیک کردند.
پذیرش اندیشه مارکسیسم-لنینیسم.
پذیرش مبارزه مسلحانه، هم در استراتژی و هم در تاکتیک.
بی طرفی در قبال اختلافات چین و شوروی.
کوشش برای توسعه جنبش انقلابی در ایران به مثابه وظیفه ای ملی و انترناسیونالیستی در پراتیک.
پذیرش برافتادن مناسبات فئودالی و چیرگی مناسبات سرمایه داری در ایران و وابستگی آن به امپریالیسم.
ارزیابی از انقلاب ایران به مثابه انقلاب دموکراتیک - توده ای.
باور به ضرورت سرکردگی طبقه کارگر برای پیروزی قطعی انقلاب دموکراتیک و گذار بی وقفه به انقلاب سوسیالیستی و دیکتاتوری پرولتاریا برای استقرار سوسیالیسم در ایران.
نفی ضرورت مبارزه برای تشکیل حزب طبقه کارگر به عنوان امری فوری.
در میان سازمان های گوناگون مارکسیستی پس از انقلاب، فداییان به صورت بزرگترین آن ها ظاهر شد. در سال های ۱۳۵۸ و ۱۳۵۹ به عنوان بزرگترین سازمان منتقد حکومت جدید (جمهوری اسلامی) محسوب می شد و بیش از نیم میلیون هوادار قابل اعتماد داشت. با اینحال در این سال ها به دلیل وجود دو دیدگاه متفاوت در این سازمان در نحوه برخورد با جمهوری اسلامی، انشعابی در آن روی داد و اکثریت اعضا و هواداران، سیاست حمایت از «جناح مترقی» جمهوری اسلامی را که سیاست حزب توده ایران بود، پذیرفتند. جناح مذکور سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت) نام گرفت و جناح مقابل که به اقلیت معروف شد، به مبارزه مسلحانه با جمهوری اسلامی روی آورد. در اوایل سال ۱۳۶۲ و تغییر فضای سیاسی و رویکرد جمهوری اسلامی، سازمان اکثریت نیز مانند دیگر احزاب، غیرقانونی اعلام و سرکوب شد.
کتاب ماهی سیاه کوچولو، مدت ها نقش مانیفست و بیانه غیررسمی سازمان چریک های فدایی خلق ایران را بازی می کرد.
سازمان چریک های فدایی خلق ایران از وحدت و ادغام دو گروه چپ گرای معتقد به مبارزه مسلحانه در اواخر فروردین ۱۳۵۰، پدید آمد: گروهی که بیژن جزنی، عباس سورکی،غفور حسن پور، علی اکبر صفایی فراهانی، محمد صفاری آشتیانی و حمید اشرف از مؤسسان آن بودند (گروه یک) و گروه دیگری که مسعود احمدزاده و امیر پرویز پویان از پایه گذارانش بودند (گروه دو). این دو گروه، پس از حمله به ژاندارمری سیاهکل در نوزدهم بهمن ماه ۴۹ و اعدام ۱۳نفر از پیشتازان «جنبش فدایی» در ۲۶اسفند ۱۳۴۹، به طور کامل به هم پیوستند و به عنوان «چریک های فدایی خلق ایران» و مدت کوتاهی بعد با عنوان «سازمان چریک های فدایی خلق ایران» (سچفخا) اعلام موجودیت کردند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] سازمان چریک های فدایی خلق ایران از گروهی جوان و ماجراجو تشکیل یافته بود که در صدد ایجاد یک حکومت کمونیستی در ایران بودند. ایشان بعد از قتل عام مردم در ۱۵ خردادماه ۱۳۴۲، به این نتیجه رسیدند که تنها راه رسیدن به رهائی خلق ستم کشیده از زیر یوغ امپریالیسم و حامیان داخلی اش نبرد مسلحانه است.
بعد از وقایع سقوط رضاشاه در ۱۳۲۰ش. و کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و پس از اشغال ایران توسط متفقین، مسئله تاسیس یک حزب سیاسی که حامی اهداف و منافع شوروی در فضای سیاسی ایران باشد، را در دستور کار قرار دادند که می بایست حزب جدید دارای پوشش ملی باشد تا بتواند پایگاه اجتماعی به دست آورد، لذا بعد از اینکه تعداد زیادی از افراد حزب توده در جریان کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ دستگیر شدند، تعدادی نیز کشته و عده ای به خارج از کشور فرار کرده و تعدادی هم با رژیم شاهنشاهی هم آوا شدند، جوانان پرشور و انقلابی که در حزب توده فعالیت می کردند، پس از این رویدادها و بسته شدن راه های مسالمت آمیز سیاسی، افرادی نظیر عباس سورکی، عبدالحسین مدرسی، ناصر آقایان، بیژن جزنی، حسین نعمتی، مهدی شیری و. . . گروهی تحت عنوان گروه رزم آوران حزب توده را تشکیل و در جلسات خود عملکرد گذشته حزب توده و شوروی را نقادی می کردند. در ابتداء با ذهنیت و سوابقی که بعضی از آنها در جبهه ملی و فعالیت های دانشگاهی داشتند، در جلسات جبهه ملی، حزب ملیت و گروه ارانی شرکت وسیعی در تشکیل گروه ضد استعماری داشتند که به دلیل داشتن نظرات تند و مشی مسلحانه از همان گروه ها و افراد رانده شدند و از سال ۱۳۴۴ در بین خود اقدام به تهیه اسلحه و آموزش نظامی کردند. این گروه که می توان آنان را پایه گذار و کادر اصلی سازمان "چریکهای فدایی خلق" نامید، در سال ۱۳۴۷ دستگیر و در زندان هم نوعی کار تشکیلاتی می کردند. این سازمان تا اسفند ۱۳۴۹ اسمی نداشت و در اواخر فروردین ۱۳۵۰ از ادغام دو گروه که سابقه فعالیت آنها از اواسط دهه ۱۳۴۰ شروع شده بود، تشکیل گردید که مارکسیسم-لنینیسم، ایدئولوژی رسمی آنان بوده است.
شکست ابتدایی سازمان در جنگل
در سال ۱۳۴۹ش جستجو برای یافتن محل مناسب برای عملیات چریکی بود و بحث جنگ چریکی روستایی و جنگ چریکی شهری به میان آمد. دستجات مختلف در پوشش گردش و سفر علمی به دهات و جنگل ها و شهرستان ها به دنبال این موضوع بودند تا اینکه گروهی از کمونیستها که بعداً به نام "چریکهای فدائی خلق" مشهور شدند، اولین گروه خود را به جنگل های شمال فرستادند که ضمن تحقیقات بیشتر و ساختن استحکامات، تمرین کند تا بتوانند آغازگر جنگ چریکی روستایی باشند، اما این گروه خیلی زود به دام افتاد، زیرا زمان بسیار بدی انتخاب شده بود.زمستان سال ۱۳۴۹ برف و باران و خلوتی محیط و غیر بومی بودن افراد، زود جلب نظر کرد و از طرفی ارتباط گروه با ده شهر جهت تامین وسایل و مایحتاج به سختی انجام می گرفت و نیز پوشش تبلیغی در محیط نداشت، لذا عده ای احتمال می دادند که اینان سارق باشند و بالاخره مسئله کمونیست بودن با درنظر گرفتن روحیه مذهبی مردم و خاطرات تلخ خیانتها و اعمال کمونیست ها در نهضت جنگل، این گروه را با شکست مواجه ساخت.
دستگیری و اعدام اعضای گروه
با لو رفتن و دستگیر شدن رابط بین گروه توده، چریکها برای نجات او به پاسگاه سیاهکل حمله بردند، ولی مامورین رابط را قبلاً به شهر فرستاده بودند، آنگاه پاسگاه را خلع سلاح کردند و بالاجبار به داخل جنگل گریختند، در حالی که این عمل نیز اشتباه بود، زیرا در آن هوای زمستان و محیط و موقعیت و عدم پشتیبانی کافی بایستی به شهر می آمدند. در هر حال رژیم با شدت عمل هر چه تمامتر جنگل را محاصره کرد و با بمب های آتش زا، نقاط مشکوک را از درختان خلوت کرد و از راه زمین و هوا نیروهای ورزیده خود را اعزام داشت که ضمن چند برخورد مختصر، کلیه افراد گروه دستگیر و اعدام و یا محکوم به زندان های مختلف گشتند و در بازجوئی ها، شبکه شهری نیز شناسائی شد و مخصوصاً رهبران و افراد موثر گروه از قبیل حمید اشرف، زیبرم مفتاحی، پویان صفائی فراهانی و ... لو رفتند و رژیم ضمن چاپ عکس های آنها برای دستگیر کننده، هریک صد هزار تومان جایزه تعیین کرد.
خط مشی و ایدئولوژی سازمان
...


کلمات دیگر: