دودمان سلجوق

دودمان سلجوق (سلاجقه، آل سلجوق)، یک دودمان غز سنی بودند که در سده های پنجم تا ششم هجری قمری، بر بخش های پهناوری از آسیای غربی و آسیای صغیر نظیر ایران، روم، افغانستان، شام(سوریه امروزی) وارمنستان امروزی، سرزمین های عرب و ترک و دیگر نقاط وسیع فرمان می راندند. مؤسس این سلسله طغرل بیک نام داشت که خود از نوادگان سلجوق بود و با شکست سلطان مسعود غزنوی، در نیشابور بر تخت نشست.
سلطان امپراتوری سلجوقی
سلطان روم
امیر دمشق
امیر حلب
سلطنت دودمان سلجوق دو دوره متمایز داشت، یکی دوره اقتدار که عصر سه پادشاه نخستین آنان یعنی طغرل، آلب ارسلان و ملکشاه را شامل است و دیگر دوره ضعف و انحطاط که پس از مرگ ملکشاه آغاز می گردد. سلطنت سلاجقه بزرگ که پایگاه شان خراسان بود تا سال ۵۵۲ برقرار بود، و بعدها در نتیجه بروز اختلافات بر سر جانشینی میان شاهزادگان، اقتدار مرکزی از میان می رود، و در نتیجه سلطنت آنان به چند قسمت تجزیه و تقسیم می گردد: بدین ترتیب سلجوقیان سوریه تا اوایل قرن ششم و سلجوقیان عراق و کرمان و کردستان تا اواخر سده ششم و سلجوقیان آسیای کوچک تا اواخر سده هفتم در قلمرو خود حکمرانی داشتند.
در زمان سلطان ملکشاه سلجوقی این قلمرو به اوج اقتدار رسید. این محدوده از شرق تا ماوراءالنهر و از غرب تا دریای مدیترانه امتداد یافت. واپسین شاه این سلسله از سلجوقیان عراق عجم و طغرل سوم نام دارد.
سلجوقیان زبان فارسی را زبان رسمی و درباری قرار دادند و وزیران این دوره به ویژه عمیدالملک کندری و خواجه نظام الملک توسی خدمات مهمی به این زبان و عمران و آبادانی شهرها و گسترش فنون و دانش ها نمودند.